feminisme

12 november 2023

Lessons in chemistry – Bonnie Garmus

Scheikunde, roeien en feminisme rond 1960, daar gaat Lessons in chemistry over. Het boek start met een scène waarin Madeline Zott zo’n lekkere lunch mee naar school neemt dat een klasgenootje het elke dag afpakt en opeet. Haar moeder Elizabeth belt naar de vader van het betreffende meisje. Die werkt bij de televisie en voor ze het weet heeft Elizabeth een eigen kookprogramma.

Dan springt het verhaal tien jaar terug naar 1952. Elizabeth werkt in een scheikundig lab waar ze zwaar ondergewaardeerd wordt door alle mannelijke collega’s om haar heen. Als ze het privé-lab van Calvin Evans binnenstapt, wordt ze afgesnauwd. Maar ze heeft bekerglaasjes nodig en jat een hele doos van Calvin, die er toch genoeg heeft. Ondanks deze slechte start, worden Elizabeth en Calvin verliefd op elkaar. Ze gaan samenwonen en hond Six-Thirty komt erbij, die is op een dag komen aanlopen. Hij is ook erg intelligent en Elizabeth leert hem woorden.

Verder lezen
21 november 2022

Barsten – Marlies Allewijn

Het is 1967 en Sari is zeventien jaar. Ze woont in een dorp aan de Zeeuwse kust. Haar ouders zijn erg streng, met name haar vader. Gelukkig is die door de week uit vissen. Marlies Allewijn beschrijft goed hoe beklemmend de sfeer is. Als Sari bijvoorbeeld een keer een ijsje gaat eten met een jongen uit het dorp, dan krijgt ze thuis meteen een preek, want natuurlijk heeft iemand ze gezien en dat doorgebrieft aan haar ouders. Sari’s zus Els is inmiddels getrouwd. Zij voldoet wel aan het ideale plaatje. Sari mocht naar de mulo, maar daarna moest ze gaan werken in het havenkantoor. Daar is genoeg te doen, want er komen steeds meer toeristen met de veerboot naar het dorp.

Op een zomerse dag staat er een jongen aan Sari’s balie in het havenkantoor. Hij vraagt de weg en Sari flapt eruit dat ze wel even mee zal lopen, want ze moet toch die kant op. Meteen heeft ze spijt, want stel dat haar ouders te weten komen dat ze met een vreemde jongen op straat loopt? De jongen, die Pieter heet, haalt haar over. Hij is heel anders dan Sari gewend is: zo uitbundig en totaal niet gevoelig voor wat ‘hoort’. Later komen ze elkaar nog eens tegen en in de twee resterende weken van Pieters vakantie zien ze elkaar elke dag.

Ik had vast ooit gelezen waar het boek verder over gaat, maar vond het prettig dat ik dat niet meer wist toen ik het begon te lezen. Om je een goed beeld te geven, ga ik hierna wel wat verklappen.

Verder lezen
18 september 2022

Onheilsdochter – Jean-Claude van Rijckeghem

Yrsa is een Vikingsdochter. Ze woont in een dorp met vijf huizen: Mimirs Krukje, genoemd naar de enorme steen waar volgens de overlevering een reus op uitrustte. Yrsa’s vader is de stuurman. Haar moeder is overleden en ze woont met haar stiefmoeder, broertjes en oma. In de andere huizen wonen haar ooms en neven. Op één van die neven, Nokki, is Yrsa stiekem verliefd. Ze zoenen weleens bij het boothuis. Maar oma Gudrun wil haar liever uithuwelijken aan een rijke jongen.

In het begin van Onheilsdochter is het opletten geblazen, want er worden veel namen genoemd. Jean-Claude van Rijckeghem beschrijft hoe de wereld van Yrsa eruitziet, klinkt, ruikt en voelt.

Verder lezen
31 juli 2022

Sonju – Wondra Chang

Dit boek is in het Engels geschreven en niet in het Nederlands vertaald.

In de jaren veertig groeit Sonju op in Seoul, Zuid-Korea. Ze is veel samen met haar beste vriendin Misu en beste vriend Kungu. Ze praten over hun toekomstdromen, die er anders uitzien dan die van hun ouders. Sonju heeft geen verkering met Kungu, maar is wel van plan om met hem te trouwen. Ze zullen een huwelijk hebben waarin ze gelijkwaardig zijn. Misu merkt op: dat zullen je ouders nooit goed vinden.

Het lukt Sonju inderdaad niet om haar moeder te overtuigen. Erger nog: ze mag niet gaan studeren en wordt uitgehuwelijkt aan een man uit een familie op het platteland. De traditionele ceremonie wordt uitgebreid beschreven. Sonju verhuist en ziet haar familie een paar jaar lang helemaal niet. Ze is woedend, maar went aan het leven met haar schoonfamilie. Het huwelijk wordt echter geen succes.

Verder lezen
4 mei 2022

De filosoof, de hond en de bruiloft – Barbara Stok

De strips van Barbara Stok vind ik altijd geweldig om te lezen en bekijken, of ze nu over haar eigen leven gaan of over dat van een ander. Na haar prachtige boek over Vincent van Gogh is ze nu nog verder de geschiedenis in gedoken. De filosoof, de hond en de bruiloft gaat over Hipparchia. Zij was één van de weinige vrouwelijke filosofen uit de Griekse oudheid. Ik raad je aan om niks over haar op te zoeken voordat je dit boek leest, zodat je waarschijnlijk nog niet weet hoe het verhaal zal verlopen.

Verder lezen
25 april 2022

De zee, de zee alleen – Tineke Hendriks

De Noorse zeeschilderes Betzy Akersloot-Berg bracht het laatste deel van haar leven door op Vlieland. Daar overleed ze in 1922, dus dit jaar precies een eeuw geleden. Ter gelegenheid daarvan is de geromantiseerde biografie De zee, de zee alleen verschenen. Ik las het tijdens een paar dagen op Vlieland, waar zelfs een straatje naar Betzy is genoemd.

In 1850 werd Betzy Berg geboren in het zuiden van Noorwegen. Tekenen en schilderen was haar liefste bezigheid. Ze wilde graag een kunstopleiding doen, maar dat konden haar ouders niet zomaar betalen. Betzy voelde zich beklemd door de verwachtingen van haar als jonge vrouw. Daarom meldde ze zich aan als zendeling en vertrok voor vijf jaar naar het noordelijkste puntje van Noorwegen, waar het in de zomer bijna niet donker wordt en de zon zich tijdens de ijskoude winter een paar maanden lang niet laat zien.

Verder lezen
21 april 2022

Girl, woman, other – Bernardine Evaristo

Girl, woman, other heeft twaalf hoofdstukken waarin steeds een andere Engelse vrouw aan het woord komt. Allemaal hebben ze Afrikaanse voorouders. De vrouwen zijn met elkaar verbonden op verschillende manieren: er zijn moeders en dochters, collega’s, vriendinnen en geliefden. Ze zijn jong of al ouder, donkerbruin tot bijna wit van huidskleur, ze worden verliefd op mannen en vrouwen en ze hebben allemaal min of meer feministische denkbeelden.

Het begint met Amma, die probeert door te breken als theaterregisseur. Het tweede hoofdstuk vind ik het leukste, over Amma’s dochter Yazz. Amma heeft haar feministisch opgevoed, maar zoals het bij een jongere generatie hoort, vindt Yazz dat alweer achterhaald. Zij vindt geslacht totaal niet interessant, want in de toekomst wordt iedereen non-binair. Verderop in het boek komt Megan aan het woord, die is geboren als vrouw, maar zich nu als non-binair identificeert. Haar oude oma vindt dat prima, al begrijpt ze er niks van. Ik moet nog wennen aan het gebruik van ‘they’ in de enkelvoudige betekenis, wat soms verwarrend is.

Verder lezen
9 maart 2022

Doe het toch maar – Babs Gons

Babs Gons is al jaren actief als spoken word-artiest, maar nu staat haar poëzie ook op papier. Het voorwoord van Doe het toch maar is meteen het eerste gedicht. Het gaat over taal, over wat woorden kunnen doen en hoe dynamisch ons taalgebruik is. Ik vind het meteen geweldig en ook de verzen die daarna komen zijn erg sterk.

precies goed

soms wil je gewoon je hoofd op de aarde leggen
je vuist naar de hemel heffen
de tranen laten komen en zeggen
het is zeker omdat ik zwart, wit, vrouw
dik, dun, te groot, te klein
te lief, onaardig
omdat ik lelijk, eerlijk
direct, poëtisch, welbespraakt
te zichtbaar, onzichtbaar
kwetsbaar
onbegrepen, geprezen
arm, trots en confronterend ben?
daarom zeker!

en dat de aarde je dan met haar zachte handen
heel voorzichtig omhoogduwt
je op de wang kust en fluistert
het is omdat je zo ontzetten mens bent
niet te veel, niet te weinig, gewoon genoeg mens
net zo mens als andere mensen
precies goed

Verder lezen
8 december 2021

De reis van haar leven – Ruth Kornberger

Maria Sibylla Merian leefde rond 1700 en is bekend geworden door haar tekeningen van rupsen en vlinders. Als dochter van een Duitse schilder begon ze als meisje met het tekenen van bloemen. Daarbij horen ook insecten en Maria was gefascineerd door de wereld van kleine diertjes. Ze had er alles voor over om ook aan de andere kant van de oceaan vlinders te bestuderen. De proloog van De reis van haar leven vindt plaats in het regenwoud van Suriname. Als lezer weet je dus al dat het Maria lukt om haar grote droom waar te maken. Maar de eerste helft van het boek speelt zich af in Nederland.

Maria Merian woont met haar twee dochters in Friesland bij de labadisten, een geloofsgemeenschap. Maria kan zich echter niet zo voegen in de strenge regels en vertrekt naar Amsterdam. Als alleenstaande vrouw moet ze zelf de kost verdienen met haar schilderijen en tekenlessen. Dat is niet gemakkelijk, maar ze krijgt het voor elkaar. Haar dochters Dorothea en Johanna helpen mee met tekenen. Ze proberen de rupsen steeds af te beelden samen met de plant waar ze van eten en de vlinder die ze worden.

Verder lezen
26 september 2021

Heden ik – Renate Dorrestein

In mijn zomervakantie lees ik altijd een boek van Renate Dorrestein. Dit jaar had ik gekozen voor de enige roman die ik nog niet van haar had gelezen: Zonder genade. Het verhaal over een echtpaar waarvan de zoon is doodgeschoten in de disco sprak me niet zo aan. Daarna besloot ik om Heden ik te lenen uit de bieb. Dit gaat over Renates ervaringen met de ziekte ME. Ze schreef het tijdens de eerste jaren dat ze eraan leed en het kwam uit in 1993.

Het boek begint met een citaat van Susan Sontag, dat ik herken van Welkom in het rijk der zieken van Hanna Bervoets. Als chronisch zieke lijk je in een andere wereld te leven, met andere wetten en mogelijkheden. Renate Dorrestein is een levendige dertiger en bekende schrijver als ze binnen korte tijd aftakelt. Ze was altijd een goede slaper, maar de ziekte berooft haar van haar nachtrust, ook al is ze overdag altijd moe. Verder verliest ze spierkracht en doen haar hersenen raar.

Zoals veel chronische ziektes, verloopt ook ME grillig. Af en toe lukt het Renate om zich bij elkaar te rapen en gauw een paar regels te schrijven. Of ze geeft eens een lezing, maar lang niet meer zo veel als vroeger. Als mensen haar dan zien praten, vragen ze zich af of ze wel echt ziek is. Of zou het psychisch zijn?

Verder lezen