filosofie

4 mei 2022

De filosoof, de hond en de bruiloft – Barbara Stok

De strips van Barbara Stok vind ik altijd geweldig om te lezen en bekijken, of ze nu over haar eigen leven gaan of over dat van een ander. Na haar prachtige boek over Vincent van Gogh is ze nu nog verder de geschiedenis in gedoken. De filosoof, de hond en de bruiloft gaat over Hipparchia. Zij was één van de weinige vrouwelijke filosofen uit de Griekse oudheid. Ik raad je aan om niks over haar op te zoeken voordat je dit boek leest, zodat je waarschijnlijk nog niet weet hoe het verhaal zal verlopen.

Verder lezen
5 juni 2021

De eik was hier – Bibi Dumon Tak

Waarom vinden mensen snelheid beter dan stilstaan? Dat vraagt de eik zich af die al 180 jaar op dezelfde plek staat. Tegenwoordig razen auto’s aan twee kanten langs hem heen, want er is een snelweg aangelegd en de oude eik is de enige boom die mocht blijven staan, in de middenberm van de A58. Soms staan de auto’s ook stil, in de file, en dan hoort de boom flarden van gesprekken. En er is een gaai die regelmatig langskomt om met de boom te kletsen.

De eik was hier is het kinderboek bij de maand van de filosofie. Het leest makkelijk, maar stiekem heeft Bibi Dumon Tak er heel wat filosofische gedachten in gestopt. De oude boom vertelt aan de gaai over zijn leven: eerst tussen de weilanden, toen tijdens twee wereldoorlogen en daarna kwam de snelweg. De gaai is nog jong en hij zal niet ouder dan een jaar of tien worden. De eik heeft zijn opa-opa-opa nog goed gekend. De tegenstellingen komen mooi uit de verf: oud of jong, hollen of stilstaan, langzaam of snel leven.

Verder lezen
17 augustus 2020

Dierentalen – Eva Meijer

Er zijn maar een paar soorten dieren die praten zoals mensen dat doen en geen ander dier heeft een geschreven taal zo uitgebreid als de mens. Hieruit zou je kunnen concluderen dat dieren nu eenmaal niet zo intelligent zijn als mensen en dat ze geen complexe taal nodig hebben, omdat ze instinctief handelen en geen ingewikkelde emoties hebben. Deze denkbeelden hebben het onderzoek naar communicatie tussen niet-menselijke dieren tot nu toe behoorlijk vertraagd. Maar er zijn ook wetenschappers die verder kijken dan hun neus lang is. In Dierentalen geeft Eva Meijer een grondig en bondig overzicht van hun bevindingen.

Verder lezen

14 juni 2020

Ludwig Wittgenstein: zijn leven en zijn filosofie

De lijvige biografie van filosoof Ludwig Wittgenstein door Ray Monk stond al een paar jaar op mijn plank met nog te lezen boeken. Mijn echtgenoot was tijdens zijn minor filosofie gefascineerd geraakt door Wittgensteins gedachten over logica en taal. Hij vond dit boek heel mooi en raadde het mij aan. Nu de bibliotheken dicht waren, besloot ik me er eindelijk aan te wagen.

Wittgenstein was al tijdens zijn tienerjaren geobsedeerd door filosofie. Hij kwam uit een steenrijke familie in Wenen. Voor zijn achtste kind Ludwig was vader Wittgenstein minder streng nadat een andere zoon zelfmoord had gepleegd. Maar de jonge Wittgenstein was minstens zo streng voor zichzelf. Hij wilde zeker weten of hij genoeg talent had voor filosofie en ging daarom eerst natuurkunde studeren. Die onzekerheid met de bijbehorende depressies zou hem zijn hele leven blijven achtervolgen. Maar Wittgenstein kon ook enorm doordraven als hij eenmaal iemand had getroffen die met hem wilde discussiëren. Bertrand Russell zag hoe origineel de gedachten van zijn Duitse student waren en ze praatten urenlang met elkaar. Er was bewondering en irritatie over en weer, net als bij andere bevriende filosofen.

Wittgenstein kon ook heel impulsief zijn. Verder lezen

6 juni 2020

De zin van het leven – Fokke Obbema

Een hartaanval veranderde het leven van Fokke Obbema. Hij had een stressvolle baan als dagbladjournalist. Langzaam kwam het besef dat hij niet zomaar terug kon keren naar zijn werk. Het zette hem aan het denken: waarom ben ik hier eigenlijk? Het had ook zomaar afgelopen kunnen zijn. Zo ontstond een nieuw project waarin hij mensen interviewde over de zin van het leven. Verder lezen

25 mei 2020

Je keek te ver – Marjoleine de Vos

Ik wandel in de provincie Groningen, waar de wind vrij spel heeft. De weg is kilometers lang en kaarsrecht. Om mij heen zijn alleen maar weilanden en het landschap is plat. Maar dan zie ik in de verte een wierd met een Middeleeuws kerkje erop. Ik loop erheen en de deur blijkt open. Binnen voel ik de bijzondere sfeer van deze heilige plek, waar al eeuwenlang wordt gebeden.

Elke dag wandelt Marjoleine de Vos vanuit haar woonplaats Zeerijp. Anders dan ik, de toerist, kent ze de omgeving. Ze ziet in het Groningse landschap sporen van mensen die er eeuwen geleden woonden. Je ziet dit alleen als je weet waar je naar moet kijken. Verder lezen

22 maart 2020

Bizar – Sjoerd Kuyper

Een van mijn leesvoornemens van dit jaar is om wat vaker een jeugdboek te lezen. Bizar is geschreven voor tieners en het is genomineerd voor de Woutertje Pieterseprijs. Mijn verwachtingen zijn dus hoog gespannen!

Sallie Mo is dertien jaar, maar begint nu pas aan het echte leven. Ze heeft tot nu toe namelijk alleen maar boeken gelezen. Na de dood van haar opa moest ze van haar moeder naar dokter Bloem, die met haar heeft gepraat over de zin van het leven en andere belangrijke zaken. Hij heeft Sallie Mo de opdracht gegeven om drie maanden lang geen boeken te lezen. Schrijven mag wel en dat doet Sallie Mo dan ook op de camping, waar ze kampeert met haar moeder en twee andere moeders en hun zonen. Terwijl de moeders op mannenjacht gaan, ontdekken de kinderen iets veel interessanters: een meisje met twee broertjes heeft zich verstopt in een bunker op het eiland. Ze worden gezocht door hun ouders, maar willen uiteraard niet ontdekt worden. Verder lezen

27 september 2019

Frankissstein – Jeanette Winterson

Jeanette Winterson hoort inmiddels bij mijn favoriete schrijvers, vanwege haar prettige schrijfstijl en humor gecombineerd met de thematiek van haar werk. Eerder schreef ze over religie en homoseksualiteit. Die onderwerpen komen in haar nieuwste boek ook voor, maar het gaat vooral over liefde, kunstmatige intelligentie en eeuwig leven. Twee verhaallijnen wisselen elkaar af in Frankissstein. De eerste gaat over Mary Shelley die in 1816 haar beroemde verhaal schrijft over Victor Frankenstein. Hij naait dode lichaamsdelen aan elkaar en wekt die tot leven. Mary schrijft dit terwijl ze de zomer in Zwitserland doorbrengt met onder andere haar man, de dichter Shelley. Het regent de hele tijd en dat geeft een bijzondere sfeer.

De andere verhaallijn speelt in onze tijd en gaat over dokter Ry Shelley, die transgender is. Dit is voor het eerst dat ik via een roman in de huid van een transgender kruip en dat is een heel andere ervaring dan transmensen op televisie zien. Ry gaat naar een congres over robots en kunstmatige intelligentie en wordt daar verliefd op een van de sprekers, Victor Stein. Deze liefde geeft veel spanning, niet alleen omdat Ry trans is. Verderop in het boek wordt Ry verkracht op de mannen-wc in een kroeg en ik vind dit behoorlijk schokkend om te lezen, omdat het zo reëel wordt beschreven en ik me kan voorstellen dat dit echt zo gaat. Verder lezen

3 februari 2018

Fuzzie – Hanna Bervoets

Ik houd van de schrijfstijl van Hanna Bervoets en daarom blijf ik haar lezen, boek na boek. Het lijkt wel of haar verhalen steeds filosofischer worden, met minder concrete gebeurtenissen. In haar nieuwste boek wordt er volop gefilosofeerd door Fuzzie: een klein, pluizig balletje dat soms een zinnetje zegt, maar ook hele monologen kan houden. Florence heeft Fuzzie bedacht en op één of andere manier komen de gekleurde bolletjes terecht bij mensen in haar omgeving: haar ex Maisie, de werkloze Stephan die wil schrijven maar dat lukt niet, de gepensioneerde Diek wiens hond Max dol is op het paarse speeltje. Al deze personen komen aan het woord en dan zijn er ook nog de namen van hun geliefdes en anderen die ze tegenkomen. In het begin moet ik steeds even nadenken: wie was dit ook alweer?

Verder lezen

30 januari 2018

De herontdekking van het lichaam – Bregje Hofstede

Bregje Hofstede was een twintiger met een bruisend leven toen ze opeens niets meer kon. Haar lichaam weigerde dienst en na een klein stukje lopen was ze al doodmoe. Ook helder nadenken lukte niet meer, wat funest is voor een schrijver. Bregje is geen uitzondering. Een zogenaamde burn-out komt het meest voor onder vrouwen in de leeftijd van 25 tot 35 jaar. Vaak worden geestelijke oorzaken hiervoor genoemd, maar wat is de rol van het lichaam? Dat geeft immers uiteindelijk aan dat het echt niet meer gaat. In De herontdekking van het lichaam beschrijft Bregje hoe zij leerde om haar lichaam te gaan zien als volwaardig onderdeel van zichzelf en niet puur als drager van het hoofd. Ze citeert daarbij filosofen en andere wijze mensen, maar nergens wordt het stoffig. Ik blijf maar stickertjes plakken bij de zinnen die ik zo treffend vind.

Verder lezen