geschiedenis

29 mei 2023

Alias Grace – Margaret Atwood

In 1843 werd Grace Marks veroordeeld voor de moord op haar werkgever. Ze was toen zestien jaar en werkte als dienstmeisje voor Thomas Kinnear, een alleenstaande man. De moord werd gepleegd door een mannelijke bediende, die de doodstraf kreeg. De rol van Grace bleef onduidelijk vanwege tegenstrijdige verklaringen en daarom werd haar straf omgezet in levenslang. De huishoudster werd ook vermoord, maar voor haar is nooit een rechtszaak geweest, omdat de straffen al hoog genoeg waren.

Alias Grace begint met fragmenten uit verschillende bronnen, waardoor het wat moeite kost om erin te komen. Er zijn gedichten, stukjes uit kranten en brieven. Het verhaal krijgt vaart als dokter Simon Jordan geïnteresseerd raakt in Grace. In een serie gesprekken vertelt Grace haar levensverhaal aan de arts. De moord is op dat moment zestien jaar geleden. Grace werkt inmiddels in het huishouden van de gevangenisdirecteur, terwijl ze de nachten nog doorbrengt in haar cel. Ze heeft ook een tijdje in een psychiatrische instelling gezeten. Simon Jordan droomt ervan om zijn eigen psychiatrische ziekenhuis te beginnen, maar hij moet zich nog bewijzen als onderzoeker. Hij wil Grace helpen om haar geheugen terug te krijgen, want van het moment van de moord kan ze zich niets herinneren. Bovendien zou een rapport van hem Grace vrij kunnen krijgen.

Verder lezen
1 mei 2023

Revolusi – David van Reybrouck

Revolusi stond al lang op mijn verlanglijstje. Het is een dik boek over Nederlands-Indië en de bevrijding van Indonesië in 1945. David van Reybrouck heeft er talloze ooggetuigen voor geïnterviewd. Eerder oogste hij al lof voor zijn boek Congo, over de Belgische kolonie. Waarom hij dan als Belg nu over Nederlands-Indië wilde schrijven? Omdat het een heel groot land is, qua inwoneraantal het vierde van de wereld. En omdat het heel veel invloed heeft gehad op de wereldpolitiek. Toch weten Nederlanders er amper wat vanaf, betoogt hij aan het begin van dit boek.

Het begint met de geschiedenis van Indonesië, vanaf het moment dat de eerste Nederlanders er voet aan wal zetten rond 1600. Eerst werd er gehandeld in specerijen zoals peper en kruidnagel. Later werden dat koffie en suiker. De VOC groeit en schuwt niet om geweld te gebruiken. Ook toen de slavernij officieel was afgeschaft in de negentiende eeuw, werden inheemse mensen uitgebuit.

Verder lezen
3 april 2023

Sira – María Dueñas

Een paar jaar geleden las ik Het geluid van de nacht, over een couturière in Marokko in de jaren dertig en veertig. Maar stiekem is ze in dienst van de Britse geheime dienst! Ik vond het verhaal zo meeslepend, dat ik het aanraadde aan mijn vriendin die gespecialiseerd is in kostuumgeschiedenis. Het viel haar tegen, omdat de beschreven kleding niet helemaal past bij die periode. Dat stelde me teleur, maar ik wilde toch graag het vervolg lezen dat tien jaar na het eerste boek uitkwam.

Waarschijnlijk was het niet de oorspronkelijke bedoeling van María Dueñas om een vervolg te schrijven. Tussendoor kwamen er ook andere boeken van haar uit. Ik vermoed dat lezers hebben gevraagd hoe het verder ging met hoofdpersoon Sira Quiroga en dat ze toen dit vervolg heeft geschreven. Het is weer een dikke pil.

Het begint in Jeruzalem in 1946. Daar woont Sira samen met haar kersverse echtgenoot Marcus, een Brit die ook voor de geheime dienst werkt. Sira heeft in deze periode geen betaald werk en ze is veel alleen thuis. Marcus is veel weg voor zijn werk, waar hij om veiligheidsredenen niks over vertelt. Als ze elkaar toevallig tegenkomen in een restaurant, negeren ze elkaar. Na de Tweede Wereldoorlog is het onrustig in Palestina. De massale immigratie van Joden, die al een paar jaar aan de gang is, zorgt voor weerstand van de Arabische bevolking. Het Britse bewind besluit om geen vluchtelingen meer toe te laten, waarop Joden terroristische aanvallen plegen. Sira aarzelt of ze zal vertrekken, vooral omdat ze in verwachting is. Maar ze besluit bij haar man te blijven. Op de dag dat haar zoon geboren wordt, komt haar man om bij een aanslag.

Verder lezen
26 maart 2023

Leesreis om de wereld: Ethiopië

In 1974 gaat Dawit de straat op om te protesteren tegen keizer Haile Selassie van Ethiopië. Het land lijdt onder hongersnood. Het is vaak droog in Ethiopië en dan mislukken de oogsten, al zijn er ook jaren waarin het juist te veel regent. De keizer ontbreekt het echter nooit aan iets.

Bij de protesten vallen veel gewonden. Een jonge man komt gewond in het ziekenhuis bij chirurg Hailu. Die moet denken aan zijn zoon Dawit, die even oud is en hetzelfde gevaar loopt. Ook broer Yonas heeft Dawit gewaarschuwd. Telkens komt hij pamfletten tegen in de achterbak van hun auto. Yonas is bang dat die gevonden worden en dat hij zelf opgepakt zal worden, terwijl hij thuis een vrouw en dochter heeft.

Verder lezen
1 februari 2023

Hasse Simonsdochter – Thea Beckman

In de vijftiende eeuw woont Hasse Simonsdochter in Kampen. Hasse wordt met de nek aangekeken, ook door haar eigen familie. Daarom is ze niet graag thuis en brengt haar dagen door in het buitengebied, waar ze leert om op eigen houtje te overleven. Ze bouwt hutten en maakt haar eigen boog met pijlen, om konijntjes mee te schieten. Op een dag hoort ze een paar mannen met een kudde ossen aankomen. Hasse verstopt zich snel, maar wordt ontdekt door de mannen. Ze vallen haar lastig. Hasse slaat en bijt, maar de drie mannen zijn te sterk voor haar. Dan komt er een ruiter voorbijgereden, die haar redt. Daarbij doodt hij per ongeluk één van de mannen.

Thea Beckman schrijft heel beeldend. Haar taalgebruik doet hier en daar ouderwets aan, wat niet verwonderlijk is voor een boek uit 1983. Het past ook wel bij een historische roman. De beschrijvingen vind ik soms te uitgebreid. En ook de historische context is behoorlijk taai. Ik bezoek Wikipedia om wat te lezen over de Hoekse en Kabeljauwse twisten, maar het is een ingewikkeld verhaal, dus ik haak snel af. Maar Hasses verhaal interesseert me wel!

Verder lezen
20 januari 2023

To paradise – Hanya Yanagihara

Na het dikke, Amerikaanse Een klein leven had ik wel even genoeg van Hanya Yanagihara. Maar toen iemand van mijn boekenclub To paradise uitkoos om samen te bespreken, keek ik er toch naar uit. Ik besloot om deze keer de originele Engelse versie te lezen en niet de vertaling. Zoals ik al dacht, is het Engels is niet erg moeilijk. Bovendien worden Yanagihara’s lange Engelse zinnen in het Nederlands vaak nóg langer, dus ik heb geen spijt van deze keus.

To paradise is ook dik en Amerikaans. Het bestaat uit drie delen, die zich afspelen in achtereenvolgens 1893, 1993 en 2093. Het eerste verhaal sleept me al gauw mee en ik lees dit vrij vlot. Het gaat over David Bingham, een rijke jongeman die het aan niks ontbreekt. Hij woont met zijn opa in het familiehuis, terwijl zijn jongere broer en zus al zijn uitgevlogen. David heeft wel een blauwe maandag gewerkt bij de bank waar zijn familie eigenaar van is, maar vanwege depressieve periodes is hij daarmee gestopt. Hij geeft eens in de week tekenles op een school. Daar ontmoet hij Edward Bishop. Het is liefde op het eerste gezicht.

Toch is het gelijke geslacht van de geliefden niet het probleem in dit verhaal. Dit is namelijk een alternatieve geschiedenis, waarin een paar Amerikaanse staten, waaronder New York, zich hebben afgescheiden van de rest van Amerika. En in deze Free States is het homohuwelijk al gelegaliseerd. Davids broer is met een man getrouwd en zijn zus met een vrouw. Ze hebben kinderen geadopteerd van vluchtelingen uit het zuiden. Kindertehuizen zitten vol met wezen en kinderen waarvan de ouders te arm zijn om voor ze te zorgen. Ik vind het een mooie vondst om een historisch verhaal te schrijven waarin een bepaald aspect van de geschiedenis is veranderd.

Verder lezen
7 december 2022

Dokter Zjivago – Boris Pasternak

Dokter Zjivago is een dikke pil met veel namen met variaties en veel uitweidingen. Daarmee voldoet het aan het algemene beeld van Russische klassiekers. Het boek kwam voor het eerst uit in 1958 in Nederland (!), maar pas veel later in de Sovjet-Unie. Het speelt zich af in de jaren rond de Russische revolutie van 1917. In die tijd leefde Joeri Zjivago.

Boris Pasternak schrijft erg fragmentarisch en noemt allerlei namen zonder de personages goed te introduceren. Achterin staat een lijst met namen en korte toelichtingen. Daarin worden wat latere gebeurtenissen verklapt. Joera Zjivago ontmoet in zijn jeugd in Moskou een paar mensen die in het vervolg van zijn leven een belangrijke rol zullen spelen. Met Tonja zal hij later trouwen. Lara zal hij later weer tegenkomen in een plaats ver van de hoofdstad. Verder zijn er een paar mannen die steeds terugkomen, maar het duurt lang voordat ik die uit elkaar kan houden, als dat al lukt.

Verder lezen
3 december 2022

De laatste dag – Beppe Fenoglio

Meestal kies ik boeken op grond van het thema, maar liever zou ik kiezen vanwege de schrijfstijl. Dat zie je echter niet in een flaptekst en daarom moet je het hebben van tips van anderen. Zo belandde Beppe Fenoglio op mijn verlanglijstje, die ook in Italië niet bij de bekendste schrijvers hoort. Maar wie hem kent, rekent hem tot de beste Italiaanse schrijvers, zegt Alessandro Baricco in het voorwoord.

Meteen op de eerste bladzijde is duidelijk dat hier een meesterverteller aan het woord is. Ik zie helemaal voor me hoe Ettore ruziemaakt met zijn moeder, in de keuken. Hij is erg brutaal. Zijn ouders willen dat hij gaat werken, maar Ettore denkt nog na over wat hij wil. Hij is 22 jaar en sinds kort terug uit de oorlog. Hij vocht aan de kant van de partizanen (dat zijn mensen die niet met een officieel leger vechten; in dit geval niet aan de kant van de fascisten, maar tegen de Duitsers). Voor Ettore is het onmogelijk om zomaar terug in het gewone leven te stappen. Als zijn vader een baan voor hem heeft geregeld, gaat Ettore wel de deur uit, maar stapt nooit het kantoor van de chocoladefabriek binnen.

Verder lezen
25 november 2022

Het lied van de goden – Reggie Baay

Bij sommige boeken kan je de achterflaptekst beter niet lezen, maar bij Het lied van de goden helpt het me om te weten wie de vertellers zijn. Het boek bestaat uit brieven van twee mensen, maar niet aan elkaar. Hun paden zullen elkaar wel kruisen. De ene brievenserie is geschreven in Amsterdam in 1756 door Flora van Makassar, die als slavin naar Nederland kwam. Ze vertelt haar heftige levensverhaal aan haar dochter. De andere brieven zijn van Joachim van der Elst aan zijn zoon, die in Oost-Indië werkt voor de VOC.

In het begin kost het me moeite om in het verhaal te komen. Flora begint met een poëtisch betoog over taal. Zij schrijft immers in het Nederlands, dat niet haar moedertaal is. Na een paar bladzijden wordt al overgeschakeld naar Van der Elst. Die vind ik al meteen arrogant en hypocriet. Hij behoort tot de gegoede burgerij en wil graag hogerop komen. Daarvoor is geld nodig, wat hij wil verdienen met handelen via de VOC. Van der Elst en zijn vrouw hopen dat hun zoon een goede vrouw (met lichte huid) vindt daar in het Oosten. Dat lijkt mij moeilijk, want er gingen veel meer Nederlandse mannen dan vrouwen naartoe. Verder vraag ik mij af hoe realistisch het is dat zo’n trotse man zijn zorgen aan zijn zoon toevertrouwt. Het enige wat ik kan bedenken is dat hij dit doet omdat de zoon ver weg zit en de brief maanden onderweg zal zijn.

Verder lezen
21 november 2022

Barsten – Marlies Allewijn

Het is 1967 en Sari is zeventien jaar. Ze woont in een dorp aan de Zeeuwse kust. Haar ouders zijn erg streng, met name haar vader. Gelukkig is die door de week uit vissen. Marlies Allewijn beschrijft goed hoe beklemmend de sfeer is. Als Sari bijvoorbeeld een keer een ijsje gaat eten met een jongen uit het dorp, dan krijgt ze thuis meteen een preek, want natuurlijk heeft iemand ze gezien en dat doorgebrieft aan haar ouders. Sari’s zus Els is inmiddels getrouwd. Zij voldoet wel aan het ideale plaatje. Sari mocht naar de mulo, maar daarna moest ze gaan werken in het havenkantoor. Daar is genoeg te doen, want er komen steeds meer toeristen met de veerboot naar het dorp.

Op een zomerse dag staat er een jongen aan Sari’s balie in het havenkantoor. Hij vraagt de weg en Sari flapt eruit dat ze wel even mee zal lopen, want ze moet toch die kant op. Meteen heeft ze spijt, want stel dat haar ouders te weten komen dat ze met een vreemde jongen op straat loopt? De jongen, die Pieter heet, haalt haar over. Hij is heel anders dan Sari gewend is: zo uitbundig en totaal niet gevoelig voor wat ‘hoort’. Later komen ze elkaar nog eens tegen en in de twee resterende weken van Pieters vakantie zien ze elkaar elke dag.

Ik had vast ooit gelezen waar het boek verder over gaat, maar vond het prettig dat ik dat niet meer wist toen ik het begon te lezen. Om je een goed beeld te geven, ga ik hierna wel wat verklappen.

Verder lezen