Communiste Hanna vlucht in 1934 vanuit Duitsland naar Praag. Haar man Karl zit in de gevangenis. In haar eentje wandelt Hanna de grens over, stiekem door het bos. Dan neemt ze een bus en een trein. Ze is in Praag geboren, al heeft ze nu de Duitse nationaliteit. Het is bijzonder om weer terug te zijn in die prachtige stad.

In Praag woont Hanna’s broer, maar daar kan ze niet blijven. Dus gaat ze naar het vluchtelingenhuis van de Duitse communisten. Daar zitten de mensen zich stierlijk te vervelen. Vluchtelingen mogen niet werken. Ze leven in armoede. Hanna weet toch werk te vinden, bij een krant. Ze vertaalt artikelen uit buitenlandse kranten. Ze heeft de geheime opdracht om communistisch gedachtegoed de krant in te smokkelen.

Na een tijdje mag Hanna een kijkje nemen bij de opmaak, die ’s avonds onder hoge tijdsdruk plaatsvindt. Vaak komen er op het laatst nog nieuwsberichten binnen en die moeten nog ergens geplaatst worden. De letterzetters worden dan direct gedicteerd. Daarna volgt een snelle drukproef, de eindredacteur controleert het en als er een pagina klaar is gaat die naar de drukkerij beneden. Barbara Felix beschrijft het geweldig en ik zie het helemaal voor me: de mannen die af en aan lopen met hun gezichten zwart van de inkt, het lawaai, de warmte.

Hanna krijgt af en toe een brief van haar echtgenoot, die in de gevangenis veel tijd heeft om na te denken. Ze hebben altijd een goed huwelijk gehad. Dat verhindert niet dat Hanna valt op de hoofdredacteur. Binnen de communistische partij is het geen punt om wat met een ander te hebben als je langere tijd van elkaar gescheiden bent. Hanna voelt zich dan ook niet echt schuldig als Anatol haar kust, al piekert ze er af en toe wel over. Ze zijn niet open tegen elkaar en ze weet niet eens of Anatol al een gezin heeft.

In de loop van de tijd gaat Hanna twijfelen aan de communistische partij, waar ze al jaren lid van is. Een goede vriendin stapt eruit en vertelt haar over allerlei misstanden. Langzamerhand wordt ook bekend wat er in Rusland gebeurt in werkkampen. Maar als ze uit de partij stapt, wat is dan het alternatief? Wie kan ze vertrouwen?

Het zijn roerige tijden, die direct invloed hebben op Hanna. Dit is sfeervol weergegeven, met hier en daar een poëtische zin. Hanna en de vrijheid is geschreven in 1938 en het bevat autobiografische elementen. Barbara Felix is het pseudoniem van Alice Rühle-Gerstel. Dit is haar enige roman, die postuum werd uitgegeven. Nu is het voor het eerst in het Nederlands vertaald door Jan Bert Kanon. Het prettige van een recente vertaling van een oud boek is dat ook meteen de slag naar moderne taal is gemaakt.

Deze uitgave eindigt met een beschrijving van het leven van de schrijfster, dat net zo treurig klinkt als dat van de hoofdpersoon. Voor Hanna ligt de toekomst nog open aan het eind van dit boek. Ze moet weer vluchten, maar haar man zal vrijkomen. Ik fantaseer er zelf een mooi weerzien bij.