Duits

20 januari 2022

De wereld van gisteren – Stefan Zweig

Stefan Zweig (1881-1942) was een beroemde schrijver uit Oostenrijk. In De wereld van gisteren vertelt hij over de geschiedenis van Midden-Europa tijdens zijn leven. Ik zou het geen autobiografie noemen, want persoonlijk wordt het niet. Zo wordt zijn eerste vrouw alleen in een bijzin genoemd en zijn tweede huwelijk krijg een enkele alinea. Zweig beschrijft de tijdgeest, die totaal veranderde door twee wereldoorlogen. De tweede overleefde hij niet, hoewel hij inmiddels in Zuid-Amerika was. Hij pleegde samen met zijn vrouw zelfmoord, vlak nadat hij dit boek had geschreven.

Het begint in Wenen, waar Stefan Zweig wordt geboren uit een joodse familie, die niet praktiserend gelovig lijkt te zijn. Het is een haast sprookjesachtige tijd, waarin cultuur het hoogste goed is. Schrijvers hebben veel invloed op wat mensen denken en de meest bewonderde mensen zijn toneelspelers, waarvan jongeren handtekeningen verzamelen. Zweig noemt talloze namen, waarvan slechts enkele mij bekend voorkomen. Er zijn anekdotes bij die ik totaal niet boeiend vind, maar ook treffende beschrijvingen die me doen denken aan de Russische tijdgenoot Konstantin Paustovski.

Verder lezen
8 januari 2022

Onder buren – Juli Zeh

In het voorjaar van 2020 verhuist Dora van Berlijn naar het platteland van Brandenburg. Daar heeft ze in het dorp Bracken een huis gekocht, zonder dat haar vriend Robert het weet. Robert is erg fanatiek in milieubewust leven. Het is alsof ik in een spiegel kijk en dat is confronterend, al ben ik niet zo dwingend als deze man.

Maar toen kwam het virus. Robert bekeerde zich van klimaat-activist tot epidemioloog, en de wereld stond op z’n kop.

Het is ook herkenbaar hoe Robert en Dora elkaar in de weg zitten als ze allebei noodgedwongen thuis moeten werken. Robert vindt zelfs dat Dora niet te lang buiten mag wandelen. Dat is het signaal voor Dora om te vertrekken. Ze neemt haar hondje mee naar haar nieuwe huis in Bracken. Het is alsof ze in een andere wereld belandt, waar ze vooroordelen over heeft. Dorpsbewoners stemmen immers vaak op de AfD. Dat dat een rechtse politieke partij is weet ik wel, maar een paar andere typisch Duitse dingen moet ik opzoeken. Vertaler Annemarie Vlaming heeft geen voetnoten toegevoegd en soms woorden in het Duits laten staan. Ik kan me voorstellen dat ze daarop heeft gepuzzeld, want wat doe je met een woord als Gutmensch? De vertaling leest verder gemakkelijk.

Verder lezen
8 december 2021

De reis van haar leven – Ruth Kornberger

Maria Sibylla Merian leefde rond 1700 en is bekend geworden door haar tekeningen van rupsen en vlinders. Als dochter van een Duitse schilder begon ze als meisje met het tekenen van bloemen. Daarbij horen ook insecten en Maria was gefascineerd door de wereld van kleine diertjes. Ze had er alles voor over om ook aan de andere kant van de oceaan vlinders te bestuderen. De proloog van De reis van haar leven vindt plaats in het regenwoud van Suriname. Als lezer weet je dus al dat het Maria lukt om haar grote droom waar te maken. Maar de eerste helft van het boek speelt zich af in Nederland.

Maria Merian woont met haar twee dochters in Friesland bij de labadisten, een geloofsgemeenschap. Maria kan zich echter niet zo voegen in de strenge regels en vertrekt naar Amsterdam. Als alleenstaande vrouw moet ze zelf de kost verdienen met haar schilderijen en tekenlessen. Dat is niet gemakkelijk, maar ze krijgt het voor elkaar. Haar dochters Dorothea en Johanna helpen mee met tekenen. Ze proberen de rupsen steeds af te beelden samen met de plant waar ze van eten en de vlinder die ze worden.

Verder lezen
17 september 2021

Vanuit hier zie je alles – Mariana Leky

Als Selma over een okapi heeft gedroomd, dan zal er die dag iemand sterven. Dat is al een paar keer eerder gebeurd, dus er moet een verband zijn. Selma probeert het nog geheim te houden, maar haar kleindochter Luise heeft door dat er iets is en ze ontfutselt haar oma al gauw wat er aan de hand is. Binnen de kortste keren weet het hele dorp ervan en passen mensen hun gedrag aan.

Vanuit hier zie je alles is een vreemd verhaal en de eerste helft kan ik het niet goed duiden. Misschien komt dat door het aantal personages die een belangrijke rol spelen. Luise woont met haar ouders en oma in een krakkemikkig huis. Ze is bevriend met Martin. Zijn vader is vaak dronken. De opticien houdt al jaren van Selma, maar durft dit niet op te biechten. Elsbeth, de zus van Selma, adviseert het hele dorp over kruiden die helpen bij kwaaltjes en andere ongemakken. Marlies is altijd chagrijnig, maar Luise en Martin worden regelmatig naar haar toe gestuurd om te kijken of alles goed gaat. Deze mensen zijn allemaal nauw bij elkaar betrokken en later komen er nog een paar bij. Verder speelt de enorme hond Alaska een fijne rol. Het boek is goed vertaald door Lucienne Pruijs.

Verder lezen
20 maart 2021

Ons soort mensen – Juli Zeh

Het dorp Unterleuten ligt in het oosten van Duitsland, midden in de bossen. Er wonen 200 mensen, waarvan sommigen hier geboren zijn en anderen zijn er pas net komen wonen. Juli Zeh wisselt elk hoofdstuk van perspectief en zo komen wel twaalf verschillende mensen aan het woord, waaronder tien dorpsbewoners. Toch is het vanaf het begin interessant om de mensen te leren kennen en te proberen om hun verhoudingen te begrijpen. Ik vind het ontzettend knap gedaan, want in zo’n dorp gaan allerlei verhalen rond en niemand weet alles, maar het past allemaal als puzzelstukjes in elkaar.

Op een dag krijgt de burgemeester iedereen bij elkaar in het plaatselijke restaurant, door een dorpsvergadering te plannen maar niet te vertellen waar het over zal gaan. De mensen komen uit nieuwsgierigheid. Een bezoeker van buiten houdt een presentatie. Het is de bedoeling dat er in de buurt van Unterleuten een windmolenpark komt. Dat slaat in als een bom, want dit zal het landschap enorm veranderen en invloed hebben op de dieren die er leven. Aan de andere kant valt er ook goed geld te verdienen met de opbrengsten van de windenergie. Sommige bewoners beginnen meteen te rekenen en te bedenken hoe het land rondom het dorp verdeeld is. Om een stuk groot genoeg voor een windmolenpark te maken, zal de gehaaide Linda een stukje van haar net gekochte land moeten verkopen aan één van de twee bezitters van de naastliggende percelen.

Verder lezen
1 maart 2021

Heimweeland – Kati Naumann

Milla wandelt in het Thüringer bos, op zoek naar een zogenaamde ‘Lost Place’: een plek die verlaten is, maar waar nog sporen van het verleden te vinden zijn. Er zijn hele groepen mensen die foto’s van zulke plekken op internet zetten. Het mooiste is als je een nog ongerept gebouw vindt, wat nog niemand voor jou heeft gevonden. Nu is het de beurt aan Milla, want onder een berg bladeren en bouwafval vindt ze een luik. Ze knipt het slot open en doet het luik omhoog. Met kloppend hart loopt ze voorzichtig over de trap naar beneden, de kelder in. Daar is dertig jaar lang niemand geweest. Er staan potten jam uit de jaren zeventig en er ligt een hele stapel schoolschriften.

Ik vind het raar dat Milla bang is om de weg kwijt te raken in het bos, omdat ze geen bereik heeft met haar telefoon. Met een gps-apparaat kan je toch gemakkelijk bijhouden waar je bent en waar je hebt gelopen. Ik zet me hier maar overheen, want hoe spannend is het om op zo’n oude kelder te stuiten. Milla gaat op onderzoek uit. Ze ontdekt dat hier vroeger hotel Waldeshöh stond. Het lukt haar om de familie Dressel te vinden, die vroeger in het hotel woonde. Zij moesten gedwongen verhuizen, nadat ze jarenlang in het grensgebied van Oost- en West-Duitsland woonden.

Verder lezen
9 mei 2020

De tolk – Annette Hess

In 1963 raakt Eva als tolk betrokken bij het Auschwitz-proces in Frankfurt. Haar ouders en haar vriend Jürgen maken daar bezwaar tegen, maar ze leggen niet uit waarom. Annette Hess geeft al dikke hints dat daar meer achter zit, maar eerst gaat het vooral over Eva en de mensen om haar heen: haar ouders die keihard werken in hun restaurant, broertje Stefan die ontzettend wordt verwend, zus Annegret die op de kraamafdeling van het ziekenhuis werkt en de rijke Jürgen. Verder lezen

1 april 2020

Nieuwjaar – Juli Zeh

Terwijl het coronavirus om zich heen grijpt, lukt het me niet altijd om me goed te concentreren op een boek. Gelukkig lukt het bij Nieuwjaar wel, want ik zie meteen voor me hoe hoofdpersoon Henning de berg op fietst. Hij is op Lanzarote met zijn gezin. Op de eerste dag van het nieuwe jaar vindt hij eindelijk tijd voor zichzelf. De tocht naar boven is zwaar en ondertussen overdenkt hij zijn leven. Met twee kleine kinderen heeft hij geen tijd meer voor zijn hobby’s. Zijn werk voor een uitgeverij geeft hem veel spanning. Dat resulteert af en toe in een paniekaanval, waarbij zijn hart tekeergaat of juist een paar slagen mist. Verder lezen

5 februari 2020

De Weense sigarenboer – Robert Seethaler

In 1937 vertrekt de 17-jarige Franz naar Wenen. Hij is opgegroeid bij zijn moeder in een klein dorp aan een prachtig meer. Maar nu hun weldoener is overleden, moet Franz zelf de kost verdienen. Hij wordt de leerjongen van een sigarenboer, een oude kennis van zijn moeder. Elke dag zit hij op een krukje om de kranten en bladen te lezen, want een sigarenboer moet immers goed op de hoogte zijn van wat er speelt in de wereld en wat hij zijn klanten aan leesvoer kan adviseren.

Net als in Een heel leven vertelt Robert Seethaler een klein verhaal over een gewone man, die beïnvloed wordt door de ontwikkelingen van zijn tijd. Verder lezen

23 september 2019

De bibliotheek van Heidelberg

Tijdens onze vakantie waren we in de mooie oude stad Heidelberg. De universiteitsbibliotheek zit in een sprookjesachtig gebouw, maar de binnenkant viel tegen. De openbare bibliotheek wilde ik eerst overslaan, maar op een warme dag besloten we er toch heen te wandelen en de collectie bleek geweldig te zijn. Dus in dit artikel zie je vooral foto’s van boeken, maar eerst een plaatje van de universiteitsbieb.

Verder lezen