De Arbeiderspers

26 augustus 2023

De stem – Jessica Durlacher

De stem begint met het joodse huwelijk van Zelda en Bor in New York. Met hun drie kinderen gaan ze op dinsdagochtend vroeg naar de rabbijn, die in een wolkenkrabber woont. Ze staan op het dakterras en daar ziet één van de kinderen het als eerste: een vliegtuig is in één van de Twin Towers gevlogen, waar ze gisteren nog waren. Jessica Durlacher beschrijft de situatie alsof ze er zelf bij was. Het gezin vlucht door de straten vol stof en lichaamsdelen. Het is een vreselijke ervaring.

Dan springt het verhaal naar de toekomst. Zelda is in Israël op bezoek bij haar oudste zoon Philip. Ze kijken op de televisie naar de inauguratie van de eerste vrouwelijke president van de Verenigde Staten van Amerika. Een zangeres treedt op en het hele gezin herkent haar als hun vroegere oppas.

Verder lezen
22 juli 2023

De nachtstemmer – Maarten ’t Hart

De nachtstemmer is weer een typisch boek van Maarten ’t Hart. De hoofdpersoon Gabriel Pottjewijd lijkt erg op de schrijver: hij is gereformeerd opgevoed, maar gelooft niet meer. De reden daarvoor is dat er in de bijbel allerlei wonderen worden beschreven, die nooit echt gebeurd kunnen zijn. Ook in zijn voorkomen (kale man met saaie kleding) en liefde voor klassieke muziek is dit duidelijk een alter ego van Maarten ’t Hart.

Gabriel Pottjewijd is orgelstemmer van beroep. Hij reist stad en land af om kerkorgels te stemmen. In dit boek gaat hij van zijn woonplaats in Groningen naar een havenstadje in Zuid-Holland, waarin vast Maassluis te herkennen is, de geboorteplaats van Maarten ’t Hart. De werkzaamheden in de haven zitten het stemmen van het kerkorgel in de weg, waardoor Pottjewijd op een gegeven moment maar ’s nachts aan het werk gaat. Hij verblijft in een vreemdsoortig ouderwets hotel, waar hij hoogstens een vga’tje kan krijgen als avondeten. Het stadje blijkt bevolkt door allerlei vreemde vogels.

Verder lezen
29 november 2022

De gelijktijdigheid der dingen – Frouke Arns

Een Syrische jonge man fietst door de sneeuw over de grens van Rusland met Noorwegen. Hij heeft gehoord dat dit niet illegaal is. Lopend of met een auto mag niet, maar over fietsen staat niks in de wet. Onderkoeld komt hij aan bij het eenzame huis van Helena, midden in het bos. Zij ontfermt zich over de man, die later vertelt dat hij Nizar heet.

Deze verhaallijn in het nu is klein en mooi. Nizar slaapt lang en Helena kookt soep voor hem. Helena spreekt maar een beetje Engels, maar met handen en voeten komen ze een heel eind. Samen halen ze een kerstboom uit het bos. Hoe het afloopt, valt buiten dit boek. Het gaat meer om hun levens tot nu toe, die in terugblikken worden verteld.

Nizar komt uit Damascus, een kleurrijke stad. Hij houdt van zijn prachtige land en de mensen die er wonen. Maar het wordt er onveiliger en steeds meer mensen besluiten om te vluchten. Nizars vader ziet dat niet zitten, want wat blijft er nog over als iedereen vertrekt? Ook zijn moeder zal voor geen goud haar geboortegrond verlaten. Op een gegeven moment besluit Nizar om in zijn eentje te gaan. Hij vertelt het niemand.

Verder lezen
27 juni 2022

Lotte Weeda – Maarten ’t Hart

Tot mijn verrassing kreeg een boek van Maarten ’t Hart de meeste stemmen in de afgelopen poll. Blijkbaar zijn er nog genoeg liefhebbers van zijn werk. Ik had wel zin om weer eens wat van hem te lezen. Zijn romans met natuurbeschrijvingen, bijbelcitaten en flauwe humor bevallen mij altijd wel.

Een titel die enkel uit een naam bestaat vind ik meestal nietszeggend, zo ook bij dit boek. Lotte Weeda is niet de hoofdpersoon, maar wel de aanleiding voor het verhaal. Ze is fotograaf en komt naar het dorpje Monward om de 200 bekendste inwoners te fotograferen. Daar wordt dan een boek van gemaakt, dat wel een aardige titel draagt: Sluitertijden. Ze heeft voor een ander dorp ook al een fotoboek gemaakt en een anonieme rijke Monwarder heeft Lotte de opdracht gegeven om dit ook voor Monward te doen.

Verder lezen
20 januari 2022

De wereld van gisteren – Stefan Zweig

Stefan Zweig (1881-1942) was een beroemde schrijver uit Oostenrijk. In De wereld van gisteren vertelt hij over de geschiedenis van Midden-Europa tijdens zijn leven. Ik zou het geen autobiografie noemen, want persoonlijk wordt het niet. Zo wordt zijn eerste vrouw alleen in een bijzin genoemd en zijn tweede huwelijk krijg een enkele alinea. Zweig beschrijft de tijdgeest, die totaal veranderde door twee wereldoorlogen. De tweede overleefde hij niet, hoewel hij inmiddels in Zuid-Amerika was. Hij pleegde samen met zijn vrouw zelfmoord, vlak nadat hij dit boek had geschreven.

Het begint in Wenen, waar Stefan Zweig wordt geboren uit een joodse familie, die niet praktiserend gelovig lijkt te zijn. Het is een haast sprookjesachtige tijd, waarin cultuur het hoogste goed is. Schrijvers hebben veel invloed op wat mensen denken en de meest bewonderde mensen zijn toneelspelers, waarvan jongeren handtekeningen verzamelen. Zweig noemt talloze namen, waarvan slechts enkele mij bekend voorkomen. Er zijn anekdotes bij die ik totaal niet boeiend vind, maar ook treffende beschrijvingen die me doen denken aan de Russische tijdgenoot Konstantin Paustovski.

Verder lezen
4 oktober 2021

De liefde dus – Joke Hermsen

Isabella Tuyl de Charrière, beter bekend als Belle van Zuylen, lijdt aan de liefde. Ze is 44 jaar als ze voor de tweede keer een onmogelijke verliefdheid beleeft. Ze is getrouwd met een aardige man, maar die zet haar niet in vuur en vlam. Om haar jongere minnaar te ontvluchten, reist ze van Zwitserland naar Parijs.

Joke Hermsen begint deze roman, die gaat over een periode in Isabella’s leven waar weinig over bekend is, met een serie brieven tussen diverse personages. Ik moet goed opletten om te snappen wie nou wie is, maar ben ook meteen geboeid door deze geschiedenis. Het leuke is dat er ook een brief bij is van Betje Wolff, waarvan ik ooit de brievenroman Sara Burgerhart las. Na deze brieven springt het perspectief naar Jean-Samuel d’Apples, de geliefde van Isabella. Ook hij heeft liefdesverdriet, nadat hij Isabella achterna is gereisd naar Parijs. Later blijkt dat daar een misverstand is opgetreden. En nu zit Jean-Samuel op de boot naar Amerika, om daar een bank te beginnen. Hij had samen met Belle willen reizen om een nieuw leven te beginnen, ver van veroordelende blikken. Nu wordt hij zeeziek in het gezelschap van een paar andere mannen, waarvan eentje ook ongelukkig in de liefde is.

Verder lezen
20 augustus 2021

Fantasii – Ineke Riem

Ineke Riem is zo’n zeldzame schrijver die verschillende genres beheerst: romans, korte verhalen en poëzie. Alle zeeën zijn geduldig was de eerste gedichtenbundel die ik las en die zorgde ervoor dat ik gedichten bleef lezen. Het boekje ligt nog steeds naast mijn bed en ik ontdek er af en toe weer wat moois in dat me eerder niet opviel. Ik had dan ook uitgekeken naar Inekes tweede bundel Fantasii.

Eén van mijn favoriete gedichten hieruit is Weideboek, waarin de wei is gepersonificeerd:

Mijn moeder is een slingerende dijk tussen de weilanden.
Mijn vader hoog en wijd en leeg.

Ik ben opgevoed door bomen en kreken.
Ik versta verschillende ritseltalen goed tot zeer goed.
Wind en ruimte spreek ik vlekkeloos.

(…)

Verder lezen
5 juli 2020

Onderwaterverhalen – Ineke Riem

Schelpen, vissen, octopussen, walvissen, maar ook vogels, bloemen en bomen bevolken de verhalen van Ineke Riem. De hoofdpersonen zijn wel steeds mensen, van diverse leeftijden en in plaatsen over de hele wereld. Allemaal durven ze diep in hun ziel te kijken en als lezer kijk ik mee. Het is ontroerend om te lezen en ik krijg kippenvel van de prachtige zinnen. Het doet me denken aan de verhalen van Konstantin Paustovski, die ook zo goed is in observeren en beschrijven van mensen en landschappen.

Verder lezen

8 januari 2020

Keizerlijk geel – Lucas Zandberg

Terwijl het grote Britse rijk in de negentiende eeuw werd geregeerd door koningin Victoria, stond het eveneens enorme China ook onder het bewind van een vrouw: Cixi. Lucas Zandberg is voor zijn nieuwste historische roman Keizerlijk geel in de huid van deze dame gekropen. Dat viel nog niet mee, want De Verboden Stad heet niet voor niets zo. Toch heeft hij zo veel mogelijk onderzoek gedaan naar de politieke situatie van die tijd, wat in combinatie met zijn fantasie een spannend verhaal heeft opgeleverd.

Cixi is de dochter van een hoge ambtenaar. Ze wordt door de moeder van de keizer uitgekozen als één van zijn concubines, van de laagste rang. Dat betekent dat ze afscheid neemt van haar familie. Ze krijgt een eigen kamer met een eigen eunuch in de Verboden Stad. Verder lezen

28 december 2019

Twaalf keer tucht – Anna Enquist

In de bibliotheek lees ik de eerste bladzijde van Twaalf keer tucht, over een Rotterdamse arts die in mei 1940 het bombardement meemaakt. Ik ben meteen gegrepen. Ook de volgende twee verhalen spelen zich dan en daar af, maar dan hoor ik de bommen door de oren van een dierentuinmedewerker en een jonge vrouw die aan haar geliefde denkt. Anna Enquist heeft het zeer invoelend beschreven.

Ik lees korte verhalen altijd tussen romans door, want het schakelen vraagt wat extra aandacht, dus ik lees het liever niet allemaal achter elkaar. Het favoriete thema van Anna Enquist staat in een aantal verhalen centraal: muziek. Er is een mooi portret van Alma Mahler en een heel kort verhaal over de zus van Mozart. Ook beschrijft Anna haar eigen ervaringen met het instuderen van een stuk van Schumann. De bladmuziek is op de linkerbladzijde afgedrukt en de tekst op de rechter.  Verder lezen