De Arbeiderspers

20 januari 2022

De wereld van gisteren – Stefan Zweig

Stefan Zweig (1881-1942) was een beroemde schrijver uit Oostenrijk. In De wereld van gisteren vertelt hij over de geschiedenis van Midden-Europa tijdens zijn leven. Ik zou het geen autobiografie noemen, want persoonlijk wordt het niet. Zo wordt zijn eerste vrouw alleen in een bijzin genoemd en zijn tweede huwelijk krijg een enkele alinea. Zweig beschrijft de tijdgeest, die totaal veranderde door twee wereldoorlogen. De tweede overleefde hij niet, hoewel hij inmiddels in Zuid-Amerika was. Hij pleegde samen met zijn vrouw zelfmoord, vlak nadat hij dit boek had geschreven.

Het begint in Wenen, waar Stefan Zweig wordt geboren uit een joodse familie, die niet praktiserend gelovig lijkt te zijn. Het is een haast sprookjesachtige tijd, waarin cultuur het hoogste goed is. Schrijvers hebben veel invloed op wat mensen denken en de meest bewonderde mensen zijn toneelspelers, waarvan jongeren handtekeningen verzamelen. Zweig noemt talloze namen, waarvan slechts enkele mij bekend voorkomen. Er zijn anekdotes bij die ik totaal niet boeiend vind, maar ook treffende beschrijvingen die me doen denken aan de Russische tijdgenoot Konstantin Paustovski.

Verder lezen
4 oktober 2021

De liefde dus – Joke Hermsen

Isabella Tuyl de Charrière, beter bekend als Belle van Zuylen, lijdt aan de liefde. Ze is 44 jaar als ze voor de tweede keer een onmogelijke verliefdheid beleeft. Ze is getrouwd met een aardige man, maar die zet haar niet in vuur en vlam. Om haar jongere minnaar te ontvluchten, reist ze van Zwitserland naar Parijs.

Joke Hermsen begint deze roman, die gaat over een periode in Isabella’s leven waar weinig over bekend is, met een serie brieven tussen diverse personages. Ik moet goed opletten om te snappen wie nou wie is, maar ben ook meteen geboeid door deze geschiedenis. Het leuke is dat er ook een brief bij is van Betje Wolff, waarvan ik ooit de brievenroman Sara Burgerhart las. Na deze brieven springt het perspectief naar Jean-Samuel d’Apples, de geliefde van Isabella. Ook hij heeft liefdesverdriet, nadat hij Isabella achterna is gereisd naar Parijs. Later blijkt dat daar een misverstand is opgetreden. En nu zit Jean-Samuel op de boot naar Amerika, om daar een bank te beginnen. Hij had samen met Belle willen reizen om een nieuw leven te beginnen, ver van veroordelende blikken. Nu wordt hij zeeziek in het gezelschap van een paar andere mannen, waarvan eentje ook ongelukkig in de liefde is.

Verder lezen
20 augustus 2021

Fantasii – Ineke Riem

Ineke Riem is zo’n zeldzame schrijver die verschillende genres beheerst: romans, korte verhalen en poëzie. Alle zeeën zijn geduldig was de eerste gedichtenbundel die ik las en die zorgde ervoor dat ik gedichten bleef lezen. Het boekje ligt nog steeds naast mijn bed en ik ontdek er af en toe weer wat moois in dat me eerder niet opviel. Ik had dan ook uitgekeken naar Inekes tweede bundel Fantasii.

Eén van mijn favoriete gedichten hieruit is Weideboek, waarin de wei is gepersonificeerd:

Mijn moeder is een slingerende dijk tussen de weilanden.
Mijn vader hoog en wijd en leeg.

Ik ben opgevoed door bomen en kreken.
Ik versta verschillende ritseltalen goed tot zeer goed.
Wind en ruimte spreek ik vlekkeloos.

(…)

Verder lezen
5 juli 2020

Onderwaterverhalen – Ineke Riem

Schelpen, vissen, octopussen, walvissen, maar ook vogels, bloemen en bomen bevolken de verhalen van Ineke Riem. De hoofdpersonen zijn wel steeds mensen, van diverse leeftijden en in plaatsen over de hele wereld. Allemaal durven ze diep in hun ziel te kijken en als lezer kijk ik mee. Het is ontroerend om te lezen en ik krijg kippenvel van de prachtige zinnen. Het doet me denken aan de verhalen van Konstantin Paustovski, die ook zo goed is in observeren en beschrijven van mensen en landschappen.

Verder lezen

8 januari 2020

Keizerlijk geel – Lucas Zandberg

Terwijl het grote Britse rijk in de negentiende eeuw werd geregeerd door koningin Victoria, stond het eveneens enorme China ook onder het bewind van een vrouw: Cixi. Lucas Zandberg is voor zijn nieuwste historische roman Keizerlijk geel in de huid van deze dame gekropen. Dat viel nog niet mee, want De Verboden Stad heet niet voor niets zo. Toch heeft hij zo veel mogelijk onderzoek gedaan naar de politieke situatie van die tijd, wat in combinatie met zijn fantasie een spannend verhaal heeft opgeleverd.

Cixi is de dochter van een hoge ambtenaar. Ze wordt door de moeder van de keizer uitgekozen als één van zijn concubines, van de laagste rang. Dat betekent dat ze afscheid neemt van haar familie. Ze krijgt een eigen kamer met een eigen eunuch in de Verboden Stad. Verder lezen

28 december 2019

Twaalf keer tucht – Anna Enquist

In de bibliotheek lees ik de eerste bladzijde van Twaalf keer tucht, over een Rotterdamse arts die in mei 1940 het bombardement meemaakt. Ik ben meteen gegrepen. Ook de volgende twee verhalen spelen zich dan en daar af, maar dan hoor ik de bommen door de oren van een dierentuinmedewerker en een jonge vrouw die aan haar geliefde denkt. Anna Enquist heeft het zeer invoelend beschreven.

Ik lees korte verhalen altijd tussen romans door, want het schakelen vraagt wat extra aandacht, dus ik lees het liever niet allemaal achter elkaar. Het favoriete thema van Anna Enquist staat in een aantal verhalen centraal: muziek. Er is een mooi portret van Alma Mahler en een heel kort verhaal over de zus van Mozart. Ook beschrijft Anna haar eigen ervaringen met het instuderen van een stuk van Schumann. De bladmuziek is op de linkerbladzijde afgedrukt en de tekst op de rechter.  Verder lezen

28 april 2019

Diepe aarde – Maria Vlaar

De Biesheuvelprijs werd dit jaar gewonnen door een schrijver waar ik nog niet eerder van had gehoord: Maria Vlaar. Zij blijkt wel bekend te zijn in het boekenvak vanwege haar werk als redacteur en journalist. Diepe aarde is haar debuut. Het is een bundel van zeventien korte verhalen. In de meeste daarvan worden herinneringen worden opgehaald aan huiselijke taferelen van gezinnen die inmiddels niet meer bestaan, doordat de leden ervan gescheiden, ouder geworden of dood zijn.

Verder lezen

17 maart 2019

De lichtstraat – Fleur Bourgonje

In De beste 100 gedichten voor de VSB poëzieprijs 2012 kwam ik een gedicht van Fleur Bourgonje tegen dat me erg aansprak. Het heet Bloedafname en begint zo:

Kijk hier staan ze in de rij met hun bloed.
Ze willen het niet kwijt maar
het moet bekeken, uitvergroot, verdeeld
in slecht en goed, overdaad
aan wit of armoe rood. Bezinking
wordt gemeten.

(…)

Verder lezen

15 januari 2019

Nicolas en de verdwijning van de wereld – Anne Eekhout

Terwijl Nicolas in een stripboek over zijn favoriete superheld leest, kijkt zijn moeder naar een soap. Opeens wordt het programma onderbroken door een nieuwsbericht. De premier komt in beeld. Ze vertelt dat een superzwaar zwart gat op weg is naar ons zonnestelsel. Deskundigen hebben berekend dat de kans groot is dat de aarde in haar geheel wordt opgeslokt. In het begin merkt Nicolas er nog niet veel van, maar langzamerhand wordt de situatie onheilspellender. Na een tijdje komt er geen water meer uit de kraan en later is er ook geen stroom meer. Waarom zou je ook nog gewoon naar je werk gaan, als alles over een paar maanden toch ophoudt?

Ik heb enorm uitgekeken naar het derde boek van Anne Eekhout, omdat ik Dogma en Op een nacht zo goed vond. En dan komt ze ook nog met dit boeiende thema. Haar schrijfstijl is weer net zo pakkend, met rake observaties. Nicolas ziet alles, maar oordeelt niet. Ik ervaar het lezen deze keer als minder compact, terwijl er toch weer zoveel in zit. Annes typische grimmige sfeer ligt vlak onder de oppervlakte van het gewone leven.

Verder lezen

14 september 2018

Gerbrand Bakker en Peter Zantingh over vaders en zonen

In de vakantie kies ik vaak voor schrijvers waar ik al eerder mooie boeken van las. Daarom zette ik deze zomer Perenbomen bloeien wit van Gerbrand Bakker op mijn e-reader. In het begin vraag ik me af waarom de zinnen zo kort en eenvoudig zijn; het blijkt een jeugdboek (later lees ik op de blog van Jannie dat het iets genuanceerder ligt). Dat had ik niet verwacht en ik moet er even aan wennen, maar op zich is het geen probleem.

Het gaat over een gezin met een vader en drie zonen. De moeder is ooit weggelopen en ze weten alleen dat ze in Italië zit, doordat ze van daaruit verjaardagskaarten stuurt. Op een dag krijgen de jongens met hun vader een auto-ongeluk, waar jongste zoon Gerson het slechtst vanaf komt. Hij wordt blind. De scènes in het ziekenhuis zijn soms heftig, maar door de eenvoudige taal voelt het niet zo ernstig.

Ondertussen heb ik zin om nog een ander verhaal tegelijk te lezen (ik lees meestal wel een paar boeken tegelijk). Op mijn e-reader vind ik De eerste maandag van de maand van Peter Zantingh waarin een reisje naar Praag voorkomt Verder lezen