China

15 april 2023

Alles onder controle: leven in de kieren van de Chinese dictatuur

Er zijn al veel spannende dystopische boeken geschreven over het leven in een dictatuur, waarin je continu in de gaten wordt gehouden. Het nieuwe boek van Eva Rammeloo is echter non-fictie, want ze vertelt over haar eigen ervaringen als journalist in China. Na negen jaar heeft ze aangekondigd terug naar Nederland te verhuizen. Haar gezin had die stap al gemaakt na het uitbreken van de coronapandemie. Eva reisde dapper heen en weer, maar nu is het genoeg. Het is niet nodig om expliciet toe te lichten waarom ze deze keuze nu maakt, want dit boek zegt genoeg.

Een paar maanden geleden las ik haar vorige boek uit 2017. In Het geluk van de Chinezen beschrijft ze het leven van diverse gewone Chinezen. Hun welvaart is toegenomen, maar er zijn ook negatieve ontwikkelingen. Ook in Alles onder controle staat het leven van gewone mensen in China centraal. De kapstok hiervoor is de allesbepalende politiek van president Xi Jinping. Het begint dan ook met een beschrijving van zijn leven en zijn ideeën. De verhalen over zijn jeugd op het platteland zijn inmiddels legendarisch. Dit gedeelte vind ik wat taai om te lezen, hoe toegankelijk Eva het ook beschrijft. Ze probeert te duiden hoe het Xi lukt om de Chinezen zo massaal achter zich te krijgen.

Verder lezen
13 februari 2023

Half a lifelong romance – Eileen Chang

Een paar jaar geleden had ik een Chinese collega. Zij vertelde me over één van haar lievelingsschrijvers: Eileen Chang. Haar werk is niet in het Nederlands vertaald, maar wel in het Engels. (Dit boek is wel in het Nederlands vertaald! Zie de reacties onder dit artikel.) De bibliotheek in de provincie Utrecht heeft één van haar boeken in de collectie: Half a lifelong romance, dat voor het eerst verscheen in 1948. De vertaling van Karen Kingsbury uit 2014 vind ik erg goed, want het Chinese schijnt erin door, terwijl de zinnen goed lopen.

De roman speelt zich af itijdens de jaren 1930 in Shanghai. Shuhui en Shijun, twee mannen die collega’s en vrienden zijn, ontmoeten Manzhen tijdens de lunch. In de periode die volgt, lunchen ze elke dag met haar samen. Shijun zegt daarbij veel minder dan de andere twee. In stilte wordt hij verliefd op Manzhen. Het duurt even voor hij dat aan haar durft te bekennen en dan gaat het nog in zeer bedekte termen. Maar zij begrijpt het. Hun impliciete manier van communiceren maakt het niet makkelijker, maar ook de omstandigheden zijn niet ideaal.

Verder lezen
11 december 2022

Het geluk van de Chinezen – Eefje Rammeloo

Als je meer wilt weten over het leven in China, moet je bij Eefje Rammeloo zijn. Zij woont als correspondent in Shanghai en schrijft onder andere voor dagblad Trouw. De afgelopen tijd bericht ze vooral over de strenge coronamaatregelen die China nog steeds ontregelen en waar nu ineens verandering in komt. In dit boek uit 2017 is daar uiteraard nog geen sprake van. De Chinese economie groeide als kool. Het geluk van de Chinezen is gebaseerd op een aantal artikelen waarin ze het dagelijks leven van Chinezen beschrijft.

Eefje portretteert allerlei mensen. Het is me vaak niet duidelijk wat hun voornaam en wat hun achternaam is. Soms komt de achternaam eerst, zoals in China gebruikelijk is, en soms komt de voornaam eerst. In het eerste hoofdstuk beschrijft ze vier middenklassegezinnen, van behoorlijk rijk naar vrij arm. Aan de hand van allerlei mensen komen diverse thema’s voorbij: hun woningen, werk, scholen, vrijetijdsbesteding en het beleid van de communistische regering. Ik vind het hoofdstuk over religie erg boeiend. Er zijn zowel legale als illegale kerken. Zowel het aantal christenen als het aantal moslims groeit.

Verder lezen
9 november 2020

Tien liefdes – Zhang Yueran

Zhang Yueran is een Chinese schrijver van mijn leeftijd. Maar het eerste verhaal in dit boek gaat over een Nederlander, namelijk Vincent van Gogh. De hoofdpersoon is een zonnebloem die door hem geschilderd wordt. Ze wordt verliefd op de man en wil mens worden, net als de kleine zeemeermin uit het bekende sprookje. Ik vind het een prachtig begin.

Het verhaal van de zonnebloem is door vertaler Annelous Stiggelbout toegevoegd aan de oorspronkelijke bundel Tien liefdes en het past er perfect bij. Terugkomend thema is een jonge vrouw die in contact komt met een oudere man, en dat steeds in een min of meer surrealistische sfeer. Soms is het echt luguber en soms is het meer sprookjesachtig, zoals bij het verhaal over Pinokkio die als volwassene zijn huis niet meer uit kan door zijn extreem lange neus.

Verder lezen
8 januari 2020

Keizerlijk geel – Lucas Zandberg

Terwijl het grote Britse rijk in de negentiende eeuw werd geregeerd door koningin Victoria, stond het eveneens enorme China ook onder het bewind van een vrouw: Cixi. Lucas Zandberg is voor zijn nieuwste historische roman Keizerlijk geel in de huid van deze dame gekropen. Dat viel nog niet mee, want De Verboden Stad heet niet voor niets zo. Toch heeft hij zo veel mogelijk onderzoek gedaan naar de politieke situatie van die tijd, wat in combinatie met zijn fantasie een spannend verhaal heeft opgeleverd.

Cixi is de dochter van een hoge ambtenaar. Ze wordt door de moeder van de keizer uitgekozen als één van zijn concubines, van de laagste rang. Dat betekent dat ze afscheid neemt van haar familie. Ze krijgt een eigen kamer met een eigen eunuch in de Verboden Stad. Verder lezen

6 november 2019

Selma – Carolijn Visser

Selma Vos was één van de weinige Nederlanders die in China woonde toen Mao Zedong aan de macht was. Carolijn Visser vertelt haar levensverhaal niet chronologisch. Het begint op het moment dat Selma na een paar maanden in Nederland in 1966 teruggaat naar haar gezin in Peking. Dan wordt meteen al duidelijk dat er iets mis is: haar zoon staat op het vliegveld, maar haar man is er niet.

Door dit begin wordt mijn belangstelling meteen gewekt. Dit is niet het eerste boek dat ik over China lees, maar het blijft een fascinerend land, omdat het zo enorm en zo anders is. Dat het beleid van Mao verschrikkelijke gevolgen had, is bekend. Maar Selma’s man heeft een hoge positie, wat privileges met zich meebrengt. Het doet me denken aan Animal farm: alle dieren zijn gelijk, maar sommige meer dan andere… Toch voel ik al me al snel verbonden met deze Nederlandse vrouw en hoop dat het goed afloopt met Selma en haar gezin.

Verder lezen

23 mei 2018

De meisjes van Sjanghai – Lisa See

Pearl en haar zusje May groeien op in een welgesteld gezin in Sjanghai in de jaren dertig. Het ontbreekt ze aan niets, maar ze verdienen ook nog wat zakgeld als kalendermeisjes door te poseren voor een schilder van reclames. Hun makkelijke leventje wordt ruw onderbroken als de oorlog tussen China en Japan uitbreekt en dan blijkt dat hun vader al zijn geld heeft verloren met gokken. Om wat geld te verdienen heeft hij de meiden uitgehuwelijkt aan twee Chinese Amerikanen, zoons van een zakenman. Het is de bedoeling dat de zussen de jongens achterna reizen, al hadden ze zelf altijd gedroomd van een huwelijk uit liefde. Ze bedenken hoe ze aan deze huwelijken kunnen ontsnappen, totdat ze beseffen dat Sjanghai vanwege de oorlog voor niemand meer veilig is.

Verder lezen

6 oktober 2017

Buigend bamboe – Carolijn Visser

Ik ben zelf totaal geen reislustig type. Een zomervakantie in een Europees land vind ik al spannend genoeg. Wel lees ik graag over verre landen en daarom staat er een heel rijtje boeken van Carolijn Visser op mijn lijstje. Eerder las ik al Argentijnse avonden, over Nederlandse emigranten in Argentinië. In Buigend bamboe beschrijft ze twee reizen naar China, in het voetspoor van de Nederlander Johan Nieuhof. Die reisde in 1655 per schip van de VOC naar en door China. Hij hield een dagboek bij en maakte tekeningen van wat hij zag. Tijdens twee reizen in 1988 en 1989 probeerde Carolijn Visser zijn reis vanuit Canton naar het noorden zo goed mogelijk te volgen. Sindsdien is China ontzettend veranderd. Misschien begon dat wel in de jaren tachtig. Langs de rivier zijn namelijk niet alleen eeuwenoude pagodes en tempels meer te zien, maar ook fabrieken.

Verder lezen

3 januari 2017

Leesreis om de wereld: China

Vijftig jaar geleden besloot de overheid van China om iets te doen aan de explosieve bevolkingsgroei in het land. De meeste mensen streefden ernaar zo veel mogelijk kinderen te krijgen en het probleem van overbevolking zorgde voor armoede en honger. In het begin werd geprobeerd met leuzen mensen te stimuleren het bij één of twee kinderen te houden. Dat werkte niet echt en daarom werd in 1979 de beroemde eenkindpolitiek ingevoerd. Een tweede kind (of meer) resulteerde in een hoge boete. Pas geleden is dit bijgesteld: stellen die allebei enig kind van hun ouders zijn, mogen twee kinderen krijgen. Op het platteland gold al langer een uitzondering: boeren mochten een tweede kind krijgen als het eerste kind een meisje was.

kikkers

Verder lezen