Een paar jaar geleden had ik een Chinese collega. Zij vertelde me over één van haar lievelingsschrijvers: Eileen Chang. Haar werk is niet in het Nederlands vertaald, maar wel in het Engels. (Dit boek is wel in het Nederlands vertaald! Zie de reacties onder dit artikel.) De bibliotheek in de provincie Utrecht heeft één van haar boeken in de collectie: Half a lifelong romance, dat voor het eerst verscheen in 1948. De vertaling van Karen Kingsbury uit 2014 vind ik erg goed, want het Chinese schijnt erin door, terwijl de zinnen goed lopen.

De roman speelt zich af itijdens de jaren 1930 in Shanghai. Shuhui en Shijun, twee mannen die collega’s en vrienden zijn, ontmoeten Manzhen tijdens de lunch. In de periode die volgt, lunchen ze elke dag met haar samen. Shijun zegt daarbij veel minder dan de andere twee. In stilte wordt hij verliefd op Manzhen. Het duurt even voor hij dat aan haar durft te bekennen en dan gaat het nog in zeer bedekte termen. Maar zij begrijpt het. Hun impliciete manier van communiceren maakt het niet makkelijker, maar ook de omstandigheden zijn niet ideaal.

Ik lees het erg traag, vooral in het begin. Zoals vaker moet ik wennen aan het Engels. En ook de schrijfstijl van Eileen Chang is langzaam en zorgvuldig. Al die details maken het boeiend om te lezen, omdat veel dingen anders zijn dan wij gewend zijn: het eten, beschrijvingen van karakters van mensen en de manier waarop ze samen leven en met elkaar omgaan.

De ouders van de hoofdpersonen zijn erop gebrand dat hun kinderen een huwelijkspartner vinden. Het doet me terugdenken aan De bananengeneratie van Pete Wu. Daarin vertellen Nederlandse jongeren met Chinese ouders hoe die hun pushen om een partner te vinden die aan de torenhoge verwachtingen voldoet. In het China van bijna een eeuw geleden zijn die eisen nog hoger: een man moet zijn gezin kunnen onderhouden, maar jonge mensen moeten vaak ook hun hele familie van inkomen voorzien. En huwelijkspartners kunnen het beste uit dezelfde economische klasse komen, wat de keus vooral voor rijkeren beperkt maakt.

Wat mij opvalt is dat de familie van Manzhen arm is, maar ze hebben wel één of twee bediendes in huis en ze huren om de haverklap een fietstaxi. Manzhens vader is overleden. Haar zus belandde in de prostitutie om het gezin te kunnen onderhouden. Dat is een schande die afstraalt op de hele familie. Over Manzhen wordt gezegd dat ze ook wel zulke neigingen zal hebben. Lange tijd durven Shijun en Manzhen niet te vertellen dat ze iets met elkaar hebben, al komt hij wel vaak bij haar thuis langs.

Naast de liefde van Shijun en Manzhen zijn er nog een aantal andere verhaallijnen. De namen worden netjes geïntroduceerd, maar soms zijn dat er wel een aantal tegelijk en dan moet ik goed opletten hoe de familiebanden in elkaar zitten. Gelukkig wordt er later vaak in bijzinnen aan herinnerd hoe het ook alweer zat. Het gaat dan bijvoorbeeld over Shuhui die met Shijun meegaat naar zijn ouders in Nanking. Daar ontmoeten ze familieleden en een jeugdvriendin van Shijun die later nog een belangrijke rol zal spelen.

In een enkele zin voorspelt de schrijver dat de liefde tussen Shijun en Manzhen niet goed zal aflopen. De manier waarop blijkt absurd, ook voor Chinese maatstaven. Het tot nu toe kalme verhaal wordt behoorlijk heftig. Inmiddels heb ik de hoofdpersonen zo goed leren kennen dat ik erg met ze meeleef. Aan het einde worden er wat grotere tijdssprongen gemaakt, om het geheel af te ronden. Het allerlaatste deel vind ik wat minder sterk, maar het is een bijzondere leeservaring om een Chinees boek uit de vorige eeuw te lezen.