klassieker

16 juli 2022

Koning van Katoren – Jan Terlouw

In de nacht dat de oude koning van Katoren stierf, werd Stach geboren. Binnen een paar dagen overleden Stachs ouders en was hij wees. Stach groeide op bij zijn oude oom, die werkte voor de zes ministers die het land bestuurden zo lang er geen nieuwe koning was. Dat duurde jaren, want niemand was geschikt om koning te worden. Totdat Stach bijna een jonge man van zeventien jaar is geworden, onbevangen en soms een tikje brutaal. Via zijn oom vraagt hij aan de ministers wat hij moet doen om koning te worden. Ze besluiten hem zeven hardnekkige problemen uit het land voor te leggen. Als hij die allemaal oplost, dan is de troon voor Stach.

Dit sprookje werd voor het eerst uitgegeven in 1971. Jan Terlouw kan mooi helder vertellen, met humor. Zijn zinnen zijn eenvoudig, maar soms zijn er wel wat ouderwetse woorden. De thema’s zijn van alle tijden: mensen zijn bang door verhalen die de ronde doen en bestuurders zijn meer bezig met hun mening verkondigen dan naar elkaar luisteren. Er is een jonge, frisse blik nodig om verandering te brengen.

Verder lezen
6 juli 2022

Trots en vooroordeel – Jane Austen & Lisette Jonkman

Een tijd geleden begon ik aan Pride & Prejudice, dat voor het eerst uitkwam in 1813. Ik vond het vrij langdradig en ben na wat ploeteren gestopt, om te wachten op de Nederlandse hervertelling door Lisette Jonkman. Zij is bekend door haar grappige feelgoodromans. Haar versie van Trots en vooroordeel verscheen vorig jaar in de serie Wereldklassiekers van Blossom Books. Het is een prachtige uitgave met harde kaft, ontworpen door Sophie Pluim. Zij heeft ook een aantal mooie tekeningen voor binnenin gemaakt. Lisette Jonkman zegt in het voorwoord:

Bepaalde passages heb ik ingekort, samengevoegd of geparafraseerd, terwijl ik andere juist heb uitgebreid (bijvoorbeeld door een gesprek tussen de personages toe te voegen).

In het begin herken ik wat ik eerder in het Engels heb gelezen. Het kost me weer wat moeite, maar na een paar hoofdstukken zit ik helemaal in dit verhaal over de familie Bennet. Dit is een gezin uit een welgestelde, maar niet de rijkste klasse. De vijf dochters hebben sinds kort allemaal de huwbare leeftijd, nu de jongste zestien jaar geworden. De focus ligt op Elizabeth, de een na oudste. Maar het perspectief wisselt regelmatig naar anderen.

Verder lezen
9 mei 2022

De meisjes – Annet Schaap

Ziek op de bank luister ik de aflevering van de Grote Vriendelijke Podcast waarin Annet Schaap wordt geïnterviewd. Na haar fantastische debuut Lampje schreef ze De meisjes, waarin ze zeven sprookjes vertelt. Deze zijn losjes gebaseerd op klassiekers van Grimm en Perrault, zoals Roodkapje en Doornroosje. In de podcast leest Annet het kortste sprookje voor: dat van de kikker die tot prins gekust wil worden. Ik vind het geweldig om naar te luisteren en zoek daarom het luisterboek op in de online bibliotheek.

Eén van mijn favorieten, naast de kikker, is het verhaal van Roodkapje. Die wordt overigens niet zo genoemd. Het meisje gaat met boodschappen naar haar zieke oma, want haar moeder lukt het niet om een bestelling te plaatsen bij een online supermarkt. Het meisje neemt haar mobieltje mee om de weg te vinden. Ze wandelt langs een begraafplaats. Daarachter is een bos, waar een wolf woont in een gebied dat afgeschermd is door hekken. Het geweldige van dit verhaal is dat het perspectief afwisselend bij het meisje en bij de wolf ligt. Het is zo spannend!

Verder lezen
9 april 2022

Een coquette vrouw – Carry van Bruggen

Een coquette vrouw verscheen voor het eerst in 1915. Hoofdpersoon Ina trouwt met Egbert, van wie ze erg onder de indruk is. Hij is zelfverzekerd en ogenschijnlijk emotieloos, terwijl zij juist temperamentvol en onzeker is. In het begin trekt Ina zich erg aan Egbert op, want hij heeft voor alles een verklaring en regelt alle praktische zaken van hun leven. Maar hij doet ook erg neerbuigend naar Ina. Als zij haar eerste verhalen en zelfs een boek publiceert, helpt hij haar met de praktische zaken. Maar hij leest alles slechts vluchtig en kijkt er duidelijk op neer. Er is geen trots te bespeuren.

Carry van Bruggen baseerde deze roman op haar eigen huwelijk met Kees van Bruggen. Ze heeft een prachtige schrijfstijl. Het kost wat moeite om de mooie lange zinnen met ouderwetse woorden te lezen, maar het is prima te begrijpen. Zo is Ina tegen de dokter openhartig over haar boze buien:

Verder lezen
20 januari 2022

De wereld van gisteren – Stefan Zweig

Stefan Zweig (1881-1942) was een beroemde schrijver uit Oostenrijk. In De wereld van gisteren vertelt hij over de geschiedenis van Midden-Europa tijdens zijn leven. Ik zou het geen autobiografie noemen, want persoonlijk wordt het niet. Zo wordt zijn eerste vrouw alleen in een bijzin genoemd en zijn tweede huwelijk krijg een enkele alinea. Zweig beschrijft de tijdgeest, die totaal veranderde door twee wereldoorlogen. De tweede overleefde hij niet, hoewel hij inmiddels in Zuid-Amerika was. Hij pleegde samen met zijn vrouw zelfmoord, vlak nadat hij dit boek had geschreven.

Het begint in Wenen, waar Stefan Zweig wordt geboren uit een joodse familie, die niet praktiserend gelovig lijkt te zijn. Het is een haast sprookjesachtige tijd, waarin cultuur het hoogste goed is. Schrijvers hebben veel invloed op wat mensen denken en de meest bewonderde mensen zijn toneelspelers, waarvan jongeren handtekeningen verzamelen. Zweig noemt talloze namen, waarvan slechts enkele mij bekend voorkomen. Er zijn anekdotes bij die ik totaal niet boeiend vind, maar ook treffende beschrijvingen die me doen denken aan de Russische tijdgenoot Konstantin Paustovski.

Verder lezen
12 januari 2022

Frankenstein – Mary Shelley

Mary Shelley kwam ik tegen in romans van Jeanette Winterson en Anne Eekhout. Daarom wilde ik graag Mary’s beroemde boek Frankenstein lezen, dat voor het eerst werd gepubliceerd in 1818. Zo’n antiek boek is vaak lastig door te komen en daarom koos ik voor de hervertelling door Maria Postema, uit de serie met wereldklassiekers van uitgeverij Blossom Books.

Het verhaal begint met een brief van een zeeman aan zijn zus. Hij is op expeditie naar de Noordpool gegaan en komt daar Victor Frankenstein tegen, drijvend op een ijsschots. De kapitein neemt de arme man aan boord en daar vertelt Victor over het monster dat hij maakte. Als scheikundestudent was hij geobsedeerd door het idee dat spieren met elektriciteit worden aangestuurd en hij begon experimenten met dode lichaamsdelen. Het lukte om een enorm wezen te creëren en dat tot leven te brengen. Victor schrok er zelf van en het monster ontsnapte.

Verder lezen
27 december 2021

The haunting of Hill House – Shirley Jackson

Een paar maanden geleden zag ik de bijzondere film die gemaakt is over de Amerikaanse schrijver Shirley Jackson, die leefde van 1916 tot 1965. Haar korte verhaal The Lottery vond ik erg goed; dat is een soort voorloper van boeken als The hunger games. De Nederlandse vertaling van de roman The haunting of Hill House is te leen als e-book bij de online bieb, maar ik vind de zinnen niet soepel lopen en daarom heb ik alsnog het origineel uit een andere bibliotheekvestiging laten komen. Af en toe zoek ik een Engels woord op, maar het taalgebruik is niet heel moeilijk.

Wetenschapper dr. John Montague wil onderzoek doen naar bovennatuurlijke verschijnselen in oude huizen. Daarom huurt hij Hill House, waarvan wordt gezegd dat het er spookt. Montague nodigt een aantal mensen uit om hem te helpen bij het onderzoek. De jonge vrouwen Eleanor en Theodora gaan het avontuur aan. Verder is Luke aanwezig als vertegenwoordiger van de familie die het huis in bezit heeft. Er woont niemand; iedereen die er eerder heeft overnacht hield het maximaal een paar dagen vol.

Verder lezen
26 november 2021

Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan… – Louis Couperus

In mijn laatste poll had ik vier boeken gezet waar ik een beetje tegenop zag. Louis Couperus won het net van Philippe Claudel. Eerder had ik van Couperus al Eline Vere gelezen, wat ik mooi vond, en als tiener was ik onder de indruk van De stille kracht. Ik verwachtte daarom dat Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan… me ook zou bevallen.

Het ouderwetse taalgebruik is weer even wennen, maar het leest al snel vlot. Couperus maakt lange zinnen met veel komma’s. Hij geeft gesprekken vrij letterlijk weer, inclusief haperingen, dat doet geen enkele moderne schrijver. Typisch is het taalgebruik van de oude dokter: ja-ja, zo-zo… Die drie puntjes komen veelvuldig terug. Sommige woorden hoor je nooit meer, zoals ‘bonhomie’ maar ook ‘versneukerend’, wat toch grappig klinkt. Meestal kan ik uit de context prima begrijpen wat het betekent.

Verder lezen
17 juli 2021

Watership Down – Richard Adams

De getekende konijnen in de film Waterschapsheuvel kan ik me na een jaar of 25 nog voor de geest halen. Pas later ontdekte ik dat dit een boekverfilming was van een klassieker uit 1971. Dat is bij het lezen wel te merken, want de beschrijvingen zijn vrij uitgebreid en het verhaal vordert in konijnentempo: deze beestjes kunnen wel rennen, maar dat doen ze alleen bij acuut gevaar. Meestal hopsen ze een beetje rond en staan regelmatig stil om even uit te rusten of om te controleren of er iets op de loer ligt…

Het verhaal begint als Fiver een angstig voorgevoel heeft: het leven van hun konijnengroep is in gevaar. Hij kan niet uitleggen waarom, maar ze kunnen wel zien dat mensen een bord hebben geplaatst. De lezer krijgt wel te weten wat daarop staat. Een paar mannetjeskonijnen besluiten samen te vluchten. Ze denken er niet aan om ook vrouwtjes mee te nemen (het wordt me niet helemaal duidelijk of die dat niet willen of er niet van weten) en zo gaat het groepje ervandoor.

Verder lezen
28 maart 2021

Oorlog met de salamanders – Karel Čapek

Onze wereld wordt beheerst door de mens. Maar stel nu dat er een andere diersoort komt die net zo intelligent blijkt te zijn? Dat idee wordt uitgewerkt in Oorlog met de salamanders. Het is een Tsjechische klassieker uit 1936, maar Nederlanders spelen een belangrijke rol als zeevarende handelaars. Kapitein van Toch is op zoek naar nieuwe plekken om naar parels te vissen, als hij kennismaakt met de reuzensalamanders. Die kunnen veel langer onder water blijven dan een mens en ze zijn slim, waardoor ze de ideale parelduikers zijn. Van Toch haalt een rijke ondernemer over om te investeren in deze salamanders.

Vanaf dan groeit het aantal salamanders in de wereld snel. De salamanders worden ingezet voor allerlei werkzaamheden, met name het droogleggen van nieuw land en het bouwen van waterwerken. Ze kunnen wel even op land leven, maar blijven het liefst in het water. Omdat ze zo slim zijn, leren ze ook praten, al klinkt dat wel wat sisserig. Allerlei nieuwe vraagstukken komen op tafel, want moeten Salamanders ook onderwijs krijgen? En welke rechten hebben ze verder? Lijkt het inzetten van Salamanders niet te veel op slavernij? Bedreigen ze de werkgelegenheid van menselijke arbeiders? En bij welk land horen de Salamanders eigenlijk, of vormen ze een eigen natie?

Verder lezen