dood

18 maart 2023

Je kunt het maar één keer doen – Barbara van Beukering

De vader van Barbara van Beukering stierf in paniek. Hij kreeg pas zes weken eerder de diagnose darmkanker en was totaal niet in staat om te praten over zijn ziekte en de dood. Hoe anders ging het bij haar moeder: die bracht haar laatste maanden door met veel bezoek en koos voor euthanasie toen de pijn ondraaglijk werd. In Je kunt het maar één keer doen verkent de journalist hoe mensen doodgaan en hoe ze zich daarop voorbereiden. 80% van de mensen sterft immers na een korter of langer ziekbed, waarbij het meestal om kanker gaat.

In het boek staan tien hoofdstukken waarin naasten van overleden bekende Nederlanders vertellen over hoe hun sterfproces. Daarbij zijn Jos Brink, René Gude en Renate Dorrestein. Het begint met mensen die tot het laatst toe ontkenden dat ze dood zouden gaan. Daarna volgen degenen die juist heel bewust afscheid namen en genoten zo lang het nog kon.

Verder lezen
14 maart 2023

Het laatste voorjaar – Minke Douwesz

Een paar jaar geleden genoot ik enorm van de twee dikke romans van Minke Douwesz. De laatste was uitgekomen in 2009. Ergens las ik dat ze bezig was met haar proefschrift. Veel boekenwurmen keken dan ook blij verrast op toen uitgeverij Van Oorschot een nieuwe roman van deze psychiater aankondigde en renden meteen naar de boekhandel toen het er eindelijk was. Zou het weer net zo goed zijn?

Het laatste voorjaar bevat elementen de de trouwe lezer herkent: het gaat over een milieubewuste, lesbische vrouw met een paar dierbare vriendinnen. Huishoudelijke details, perikelen op het werk en filosofische gedachten worden uitgebreid beschreven. Ik houd van deze stijl. Het geeft een mooi beeld van de hoofdpersoon, waarvan ik vermoed dat ze veel op de schrijver zelf lijkt.

Ese is 53 jaar en lerares Duits. Op een dag neemt ze spontaan ontslag. Ze negeert de opzegtermijn en vertrekt twee dagen later met de fiets richting Oekraïne. Haar doel is het huis van Tsjechov in Jalta, in De Krim. Het verhaal speelt zich af in 2019, dus De Krim is bezet door Rusland en het is de vraag of Ese er ooit zal aankomen. Maar eerst gaat de reis naar Berlijn.

Verder lezen
28 januari 2023

Vergeef ons onze zwakheid – Gijs IJlander

Sybrand Staring heeft als verpleeghuisarts voor het eerst euthanasie verleend, aan meneer Mos. En meteen belandt hij in de problemen. De dochter van de overleden man klaagt hem aan. Sybrand vlucht naar zijn tweede huis, op een Schots eiland.

Gijs IJlander begint dit boek echter met een korte epiloog, waarin allerlei papieren en boeken op tafel liggen. Ik begrijp er niks van, dus ga maar gewoon verder met de volgende bladzijde, waarop de veerboot aankomt op het Schotse eiland. De ruigheid ervan wordt goed beschreven.

Verder lezen
27 december 2022

Schemerleven – Jaap Robben

Jaap Robben schreef al een aantal boeken voor kinderen en twee romans voor volwassenen, waarin de hoofdpersonen kinderen zijn. In zijn derde roman gooit hij het over een andere boeg: de hoofdpersoon is bejaard en net verhuisd naar een aanleunwoning. Frieda kon al langer niet meer goed voor zichzelf zorgen, maar haar man was mantelzorger. Hij is plotseling overleden en dus gaat Frieda na vijftig jaar ergens anders wonen.

Ik vind het erg knap hoe Jaap Robben zich heeft ingeleefd in iemand op leeftijd: hoe het voelt om afhankelijk te worden van anderen, een bril en gehoorapparaatjes nodig te hebben, en hoe het eraan toe gaat in een verzorgingstehuis. Frieda moet erg wennen, maar wil zich niet laten kennen. Alleen als iets echt belangrijk is, vraagt ze het aan haar zoon. Die raakt geïrriteerd, want hij heeft het druk gehad met het regelen van de uitvaart en het leeghalen van het ouderlijk huis. Bovendien is zijn vriendin zwanger. En nog vraagt zijn moeder om meer aandacht.

Verder lezen
29 november 2022

De gelijktijdigheid der dingen – Frouke Arns

Een Syrische jonge man fietst door de sneeuw over de grens van Rusland met Noorwegen. Hij heeft gehoord dat dit niet illegaal is. Lopend of met een auto mag niet, maar over fietsen staat niks in de wet. Onderkoeld komt hij aan bij het eenzame huis van Helena, midden in het bos. Zij ontfermt zich over de man, die later vertelt dat hij Nizar heet.

Deze verhaallijn in het nu is klein en mooi. Nizar slaapt lang en Helena kookt soep voor hem. Helena spreekt maar een beetje Engels, maar met handen en voeten komen ze een heel eind. Samen halen ze een kerstboom uit het bos. Hoe het afloopt, valt buiten dit boek. Het gaat meer om hun levens tot nu toe, die in terugblikken worden verteld.

Nizar komt uit Damascus, een kleurrijke stad. Hij houdt van zijn prachtige land en de mensen die er wonen. Maar het wordt er onveiliger en steeds meer mensen besluiten om te vluchten. Nizars vader ziet dat niet zitten, want wat blijft er nog over als iedereen vertrekt? Ook zijn moeder zal voor geen goud haar geboortegrond verlaten. Op een gegeven moment besluit Nizar om in zijn eentje te gaan. Hij vertelt het niemand.

Verder lezen
7 oktober 2022

Doodgewoon – Bette Westera

In de Grote Vriendelijke 100 (met de beste jeugdboeken ooit) staat een gedichtenbundel over de dood. Het belandde op mijn lijstje van boeken die ik móet lezen, maar ik aarzel. Wanneer lees je zoiets? Is het beter om te wachten tot je zelf in een rouwperiode zit? In mijn boekenkast staan al een paar boeken met die gedachte. Maar wie zegt dat je dan behoefte hebt om erover te lezen? Na al dat geaarzel haal ik Doodgewoon uit de bibliotheek. Het blijkt een prachtig boek te zijn.

Verder lezen
27 juni 2022

Lotte Weeda – Maarten ’t Hart

Tot mijn verrassing kreeg een boek van Maarten ’t Hart de meeste stemmen in de afgelopen poll. Blijkbaar zijn er nog genoeg liefhebbers van zijn werk. Ik had wel zin om weer eens wat van hem te lezen. Zijn romans met natuurbeschrijvingen, bijbelcitaten en flauwe humor bevallen mij altijd wel.

Een titel die enkel uit een naam bestaat vind ik meestal nietszeggend, zo ook bij dit boek. Lotte Weeda is niet de hoofdpersoon, maar wel de aanleiding voor het verhaal. Ze is fotograaf en komt naar het dorpje Monward om de 200 bekendste inwoners te fotograferen. Daar wordt dan een boek van gemaakt, dat wel een aardige titel draagt: Sluitertijden. Ze heeft voor een ander dorp ook al een fotoboek gemaakt en een anonieme rijke Monwarder heeft Lotte de opdracht gegeven om dit ook voor Monward te doen.

Verder lezen
16 januari 2022

Niets ontgaat ons – Janke Reitsma

Koen is vijftien als hij zijn babyzusje Aukje meeneemt naar het wad. Hij wil haar laten zien hoe mooi het daar is, met de strandvogels en de zeehonden. De dokter heeft gezegd dat het meisje waarschijnlijk voor haar eerste verjaardag zal sterven. Koen wil dat ze dan in elk geval in het paradijs is geweest. Bij eb zal hij over het wad wandelen naar het eilandje met baken, waar hij al jaren door zijn verrekijker naar kijkt, maar nog nooit eerder is geweest.

De hoofdstukken waarin Janke Reitsma over deze wadlooptocht vertelt, wordt afgewisseld met terugblikken. Koen woont samen met zijn ouders op een afgelegen plek: tussen twee dorpen in, aan de dijk van de Waddenzee. Het gezin krijgt zelden bezoek. Dat is niet voor niks, want in het verleden had bemoeienis van buiten verstrekkende gevolgen. Wanneer Koen dertien is, wil hij weten wat er precies is gebeurd in zijn vroege jeugd, maar aan wie moet hij dat vragen?

Verder lezen
19 december 2021

Mary – Anne Eekhout

De vierde roman van Anne Eekhout is gebaseerd op het leven van Mary Shelley, de schrijver van het bekende griezelverhaal Frankenstein. Ze bedacht dat verhaal tijdens de regenachtige zomer van 1816, waarover ik eerder al las in Frankissstein van Jeanette Winterson. Mary is met dichter Shelley en hun babyzoon in Zwitserland, vergezeld door Mary’s zus en twee vrienden die ook schrijven. De poëtische zinnen van Mary passen goed bij dit gezelschap.

Ze voelt hoe de armen van de slaap zich uitvouwen als vleugels, haar strak omwikkelen, beschut, niet akelig, en haar bewustzijn meenemen.

De scènes uit 1816 worden afgewisseld met hoofdstukken die zich in 1812 afspelen. Mary logeert een paar maanden bij een familie in Schotland, waar ze een innige vriendschap ontwikkelt met Isabella. Samen vragen ze zich af wat meneer Booth in zijn schild voert. Deze man van Isabella’s zus heeft een bierbrouwerij, waar hij ook experimenten uitvoert. Tegelijkertijd waarschuwt meneer Booth Mary dat ze niet te innig met Isabella moet worden.

Verder lezen
29 november 2021

West – Carys Davies

In de negentiende eeuw vertrekt de vader van Bess voor een lange reis door Amerika: vanuit het oosten gaat hij met zijn paard richting het westen. De aanleiding is een krantenartikel over botten van enorme beesten, die daar in het westen gevonden zijn. John Bellman is ervan overtuigd dat die mammoeten nog ergens rondlopen en hij wil ze vinden. Bess is tien jaar en blijft achter bij haar tante. Haar moeder is overleden.

Bellman huurt na een tijdje een Indiaanse jongen in, die hem helpt om de weg te vinden en te overleven. Ze reizen met een kano en twee paarden. Bellman geeft de Indiaan af en toe iets om hem voor zijn diensten te betalen: een kralenketting, een breipen of een zakdoek. Het leven in de wildernis wordt steeds zwaarder als Bellmans kleding slijt en hij steeds magerder wordt.

Verder lezen