Prometheus

24 maart 2024

Grijze bijen – Andrej Koerkov

Sergej Sergejitsj woont in een dorp in de grijze zone in de Donbas, aan de rand van Oekraïne. Aan de ene kant vechten de separatisten, aan de andere kant soldaten van het Oekraïense leger. De meeste dorpelingen zijn in 2014 al gevlucht. Er is geen winkel, geen postkantoor en geen stroom meer. Drie jaar later wonen er nog twee mannen: Sergejitsj en Pasjka. Ooit waren ze de enige twee jongens in hun klas. Vrienden waren ze niet. Nu ze als enigen overgebleven zijn, zoeken ze elkaar af en toe toch op.

Vroeger was Sergejitsj opzichter in de mijnen. Vanwege stoflongen mocht hij als veertiger al met vervroegd pensioen. Nu leeft hij voor zijn bijen, die in zes kasten leven. Hij denkt nog weleens terug aan die keer dat de gouverneur langskwam om een dutje te doen op die bijenkasten. Het gezoem zou goed zijn tegen allerlei kwalen.

Verder lezen
30 januari 2024

Dromen van Joy – Lisa See

Een vervolgboek zou eigenlijk altijd een samenvatting van het vorige deel moeten bevatten. Ruim vijf jaar geleden las ik De meisjes van Sjanghai en ik heb natuurlijk mijn blogartikel, maar daarin vertel ik het einde niet. Hoe zat het ook alweer met de zussen Pearl en May? Ze kwamen in 1937 vanuit China naar Californië, waar ze trouwden met twee Chinese mannen. Ze gingen wonen in Chinatown in Los Angeles. Daar werd Joy geboren. Nu moet ik wel iets vertellen over het einde van het vorige deel, dus als je dat niet wilt weten, ga dat dan eerst lezen!

Verder lezen
19 oktober 2023

Wat je van bloed weet – Philip Huff

Er zijn al zoveel boeken over kinderen die opgroeien in een disfunctioneel gezin. Een schrijver moet dus wel wat moeite doen om daar een boeiend verhaal van te maken en je als lezer te laten meeleven. Dat lukt Philip Huff in zijn autobiografische boek, waar hij veertien jaar aan heeft gewerkt. Hij schreef het eerste hoofdstuk dus al voordat de laatste delen plaatsvonden.

Het ouderlijk huis in Wat je van bloed weet staat niet in een achterbuurt, maar in het Gooi. Op het eerste gezicht is het een normaal gezin met vader en moeder en drie kinderen, waarvan de hoofdpersoon de middelste is. Het begint met een idyllisch tafereel in de speeltuin, waar een liefdevolle vader een oogje in het zeil houdt. Dat geeft een veilig gevoel. Deze stukjes in schuine letters blijken echter dagdromen over een andere realiteit: stel je voor…

Verder lezen
19 augustus 2023

De spijker – Zhang Yueran

Voor de begrafenis van haar opa is Li Jiaqi terug in de plaats waar ze als kind woonde. Op school was ze een buitenbeentje. Samen met nog een paar onpopulaire kinderen vormden ze een groepje vrienden. De stad is erg veranderd, maar toch herkent Jiaqi wel wat. Tot haar verbazing is de flat waar haar vriend Cheng Gong woonde niet afgebroken, in tegenstelling tot alle gebouwen eromheen. Tegen beter weten in gaat ze naar binnen en belt aan bij het vertrouwde nummer. De deur gaat open. Daar staat Gong.

Een nacht lang halen de vrienden herinneringen op. De hoofdstukken wisselen af tussen Jiaqi en Gong. Soms overlapt hun verhaal een beetje. Over het algemeen is het chronologisch verteld. Het lijkt erop dat de kinderen aan de ene kant streng worden opgevoed en aan de andere kant veel vrijheid hebben om zelf buiten te spelen. Dat komt ook doordat ze niet in harmonieuze gezinnen opgroeien. Ze krijgen te maken met scheidingen, drankmisbruik en armoede.

Verder lezen
26 februari 2023

Jij mag alles zijn – Griet Op de Beeck

Na een stapeltje indrukwekkende romans voor volwassenen heeft Griet Op de Beeck een kinderboek geschreven. De hoofdrol is voor Lexi, bijna negen jaar oud. Ze woont met haar ouders en heeft geen broer of zus. Tenminste, niet meer. Als baby had ze een tweelingbroertje, Amos. Die is overleden voor ze hun eerste verjaardag samen konden vieren. Sindsdien is haar moeder vaak verdrietig.

Lexi doet haar best om lief te zijn, maar toch gaat het de laatste tijd weer slecht met haar moeder. Lexi is degene die ziet dat ze al dagen niks meer gegeten heeft. Overdag is haar vader uit werken, dus die heeft dat vast niet zo door. Lexi besluit om het tegen haar vader te vertellen en dan volgt een indringend gesprek tussen de ouders. Lexi’s moeder zal een tijdje naar een soort ziekenhuis gaan.

Verder lezen
5 februari 2023

Wat je zoekt, zoekt jou – Kader Abdolah

De kans is groot dat je weleens hebt gehoord van de Perzische dichter Rumi. Hij leefde eeuwen geleden en toch wordt zijn werk nog veel gelezen en voorgedragen, zoals ook vroeger bij Kader Abdolah thuis in Iran. Toen hij later in Nederland woonde, vroeg hij zich af: hoe zou dit in het Nederlands klinken? Voorzichtig begon hij vertalingen te maken van een aantal beroemde gedichten.

Wat je zoekt, zoekt jou begint met een novelle over het leven van Rumi, die werd geboren als Djalal. Hij moest vluchten voor het Mongoolse leger onder leiding van Dzjengis Khan. Samen met zijn vader ging Djalal op reis. Onderweg kwamen ze allerlei geleerden tegen. Djalal ging op verschillende plekken naar school, onder andere in Bagdad en Damascus. Hij ontwikkelde zich tot filosoof, mysticus en dichter. Al jong ging hij zelf lesgeven en hij werd nog beroemder dan zijn vader.

Rumi werd één van de grondleggers van het Soefisme, dat stelt dat God niet buiten je is, maar dat je Hem in jezelf kunt vinden. Rumi bedacht het dansen waarbij je om je eigen as draait. Alleen je kern staat dan nog stil en dat is God in jou.

Niets is stil, niets zit vast
alles is in beweging naar een plek
die geen begin kent en geen einde
Alles naar de oneindigheid.

Ik vind het prachtig om te lezen over deze beroemde man. Kader Abdolah heeft zijn fantasie gebruikt om er een lopend verhaal van te maken, maar geeft hier en daar aan waar zijn bronnen onduidelijk zijn of tegengestelde informatie geven. In dit levensverhaal van Rumi wordt al wat poëzie van hem geciteerd.

Verder lezen
19 december 2022

Leesreis om de wereld: Georgië

In Tbilisi staat een internaat. Wie daar woont, heeft geen ouders meer, of in elk geval niemand die voor ze kan zorgen. Sommige kinderen zijn verstandelijk beperkt. Ze gaan naar school en krijgen te eten, maar groeien op zonder liefde van volwassenen. Op een gegeven moment is het tijd om te verdwijnen. Sommigen vinden een baantje in de buurt. Anderen vertrekken naar het buitenland, zo vertellen de achterblijvers aan elkaar.

De achttienjarige Lela gaat in het parkeerwachtershuisje wonen, om wat geld te verdienen met het in de gaten houden van de auto’s. Ook ontfermt ze zich over de jongere kinderen. Die komen nog in aanmerking voor adoptie, bijvoorbeeld door de Amerikanen die zich op een dag melden. Er worden foto’s gemaakt, zodat het echtpaar kan kiezen wie ze mee naar huis willen nemen. De kinderen fantaseren over dat verre land. Het geeft hoop: er is een kans om te ontsnappen aan deze troosteloze omgeving.

Verder lezen
12 juni 2022

De man van veel – Karin Amatmoekrim

In 1939 werd Anton de Kom opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Zijn vrouw had hulp ingeroepen, omdat hij zich steeds meer terugtrok en agressief kon zijn. Anton was bekend vanwege zijn inzet voor mensenrechten in Suriname, waarbij hij flink werd tegengewerkt door de autoriteiten.

Karin Amatmoekrim heeft zich ingeleefd in deze bijzondere historische figuur en er een prachtige roman van gemaakt. Het begint met mannen die aanbellen en Anton gedwongen opnemen. Zijn kinderen kijken toe. Anton krijgt slaaptherapie, waarbij hij dagenlang in slaap wordt gehouden en alleen even wakker wordt gemaakt om te eten. Maar rustig is het niet, want in zijn dromen komen allerlei beelden langs uit de verhalen die talloze mensen in Suriname hem hebben verteld. Het officieel afschaffen van de slavernij lijkt op plantages maar weinig te hebben veranderd.

Verder lezen
25 februari 2022

Peters keizerin – Kristina Sabaliauskaitė

Op haar sterfbed blikt Catharina I van Rusland in 1727 terug op haar leven. Ze was de echtgenote van tsaar Peter de Grote, maar kwam oorspronkelijk uit Litouwen, waar Peters keizerin nu een enorme bestseller is. Het verhaal springt heen en weer in de tijd, soms haast ongemerkt, maar het is goed te volgen. In het begin moet ik wel wennen aan de vele namen plus variaties, wat past bij een Russisch verhaal. Gelukkig ontdek ik al vrij snel dat achterin een namenlijst staat en de verklaring van een aantal woorden.

Catharina wordt geboren als Marta, in een familie van Litouwse adel, maar straatarm. Ze is vijf jaar oud als haar beide ouders aan de pest overlijden. De vijf kinderen worden door een tante geadopteerd en later wordt Marta dienstmeisje bij een pastoor. Dan breekt er oorlog uit. Marta heeft het geluk niet te worden platgeneukt door Russische soldaten, maar ze wordt meegenomen met de oorlogsbuit. Aleksander Mensjikov heeft zijn oog op haar laten vallen. Hij is de beste vriend van tsaar Peter.

Verder lezen
16 oktober 2021

Salam Europa! – Kader Abdolah

Rond 1880 maakte de sjah van Perzië een rondreis door Europa: via Rusland naar Duitsland, België, Nederland en Engeland naar Parijs en daarna weer naar huis. Hij hield onderweg een dagboek bij, wat één van de inspiratiebronnen was voor Salam Europa!

De sjah moet zich gedragen als een koning en hij praat in koninklijk meervoud over zichzelf. Hij heeft talloze bedienden en eindeloos veel bagage bij zich. Dat wordt onderweg steeds erger, want overal worden souvenirs gekocht. Als iemand in het gezelschap iets doet wat de sjah niet zint, wordt er gezorgd dat diegene ziek wordt of zelfs komt te overlijden.

De sjah is geen sympathiek personage. Ook in eigen land treedt hij zonder pardon op. Toch is het niet vervelend om met hem mee te reizen. Hij is nieuwsgierig en vindt het heerlijk om af en toe zelf door een stad te wandelen en mensen te ontmoeten, naast alle georganiseerde afspraken. Hij bezoekt fabrieken om de nieuwste uitvindingen te zien en gaat naar concerten. Het is geweldig om te lezen wie hij allemaal tegenkomt: de tsaar van Rusland, minister-president Otto von Bismarck, de koning van België en koningin Victoria van Engeland, die een uitgebreid betoog houdt over het belang van wc’s voor iedereen. Sommige hoge piefen vertrouwen de sjah hun diepste geheimen toe.

Verder lezen