Bij een boek uit een ver land kan je je afvragen welk publiek de schrijver voor ogen heeft gehad, vooral als die geëmigreerd is naar een ander werelddeel. Is het boek dan geschreven voor de inwoners van dat geboorteland, die de nodige voorkennis hebben, of worden bepaalde zaken uitgelegd met het oog op buitenlandse lezers? Ik had me nooit zo gerealiseerd dat het laatste vaak het geval is, totdat Jennifer Nansubuga Makumbi bij Het Grote Gebeuren werd geïnterviewd. Ze vertelde dat haar eerste boek Kintu door Britse uitgevers was geweigerd omdat het ‘te Afrikaans’ was. Mijn eerste gedachte was: maar dat is toch juist interessant, daarom maak ik die leesreis door de wereld! Aan de andere kant creëert het misschien meer afstand en is het moeilijker om het verhaal te volgen als Europese lezer. Zo heeft Jennifer Makumbi heel wat woorden in het Luganda laten staan. Meestal wordt de betekenis uit de context wel duidelijk en ik vind het altijd wel mooi om zo een beeld te krijgen van een vreemde taal.
Verder lezenfamilie
Heimweeland – Kati Naumann
Milla wandelt in het Thüringer bos, op zoek naar een zogenaamde ‘Lost Place’: een plek die verlaten is, maar waar nog sporen van het verleden te vinden zijn. Er zijn hele groepen mensen die foto’s van zulke plekken op internet zetten. Het mooiste is als je een nog ongerept gebouw vindt, wat nog niemand voor jou heeft gevonden. Nu is het de beurt aan Milla, want onder een berg bladeren en bouwafval vindt ze een luik. Ze knipt het slot open en doet het luik omhoog. Met kloppend hart loopt ze voorzichtig over de trap naar beneden, de kelder in. Daar is dertig jaar lang niemand geweest. Er staan potten jam uit de jaren zeventig en er ligt een hele stapel schoolschriften.
Ik vind het raar dat Milla bang is om de weg kwijt te raken in het bos, omdat ze geen bereik heeft met haar telefoon. Met een gps-apparaat kan je toch gemakkelijk bijhouden waar je bent en waar je hebt gelopen. Ik zet me hier maar overheen, want hoe spannend is het om op zo’n oude kelder te stuiten. Milla gaat op onderzoek uit. Ze ontdekt dat hier vroeger hotel Waldeshöh stond. Het lukt haar om de familie Dressel te vinden, die vroeger in het hotel woonde. Zij moesten gedwongen verhuizen, nadat ze jarenlang in het grensgebied van Oost- en West-Duitsland woonden.
Pier en oceaan – Oek de Jong
Als het in een boek over Nederland in de jaren vijftig gaat, geeft dat me vaak een nostalgisch gevoel. Er komen dan beelden op van toen ik als kind bij mijn opa en oma was, die geen televisie maar wel een kolenhok, een petroleumstel en een trekbel hadden. Aan het begin van het dikke, autobiografische Pier en oceaan weet Oek de Jong de sfeer van toen meteen op te roepen, met het gerinkel van melkflessen in de straat. Maar ook het beklemmende gevoel is er direct, want Dina is zwanger geraakt terwijl ze nog niet is getrouwd met Lieuwe. Ze hebben al zeven jaar verkering en plannen om te trouwen zodra hij zijn dienstplicht heeft vervuld. En toch is het een schande dat ze nu in verwachting is. Dina voelt zich diep ongelukkig.
Het perspectief blijft nog een tijd bij Dina, totdat haar zoon Abel oud genoeg is om herinneringen te hebben. Hij is de hoofdpersoon van het boek. Maar eerst gaat het nog over Dina’s geheime liefde Elena. Hun gevoelens zijn sterk, maar Dina wil kinderen en kiest toch voor haar verloofde. Dat geworstel met emoties komt later in alle hevigheid terug in Abels tienertijd.
Abel groeit op midden in de natuur. Hij vindt het heerlijk om naar de kikkertjes te kijken in de sloot waar hij later met een polsstok overheen springt. Met opa gaat hij zeilen op de Friese meren. Als het gezin naar Zeeland verhuist, gaat Abel vaak zwemmen in de Oosterschelde. Later rijdt hij op zijn brommer door de weilanden en gaat mee varen met een vriend. De natuurbeschrijvingen blijven prachtig.
Verder lezenWe doen wat we kunnen – Lykele Muus
Twee tienermeisjes raken op vakantie ernstig gewond bij een ongeluk met een quad. Ze zagen het wel zitten om lekker door de duinen te racen met die stoere jongen, die met de schrik vrijkomt. Voor de vier ouders van de meisjes breekt een onzekere tijd aan. Ze pendelen heen en weer tussen het ziekenhuis en het vakantiehuisje dat ze jaren geleden samen hebben gekocht. Ze komen voor medische keuzes te staan en beseffen langzaam dat hun leven nooit meer hetzelfde zal zijn.
In de eerste bladzijden weet Lykele Muus me al mee te slepen in het verhaal. De zomerse warmte op het eiland is voelbaar. Het ongeluk is heftig en maakt me nieuwsgierig: hoe zal dit aflopen? Ik moet wel even wennen aan de zes hoofdpersonen en de vier perspectieven: wie hoort ook alweer bij wie? De tekening die Paula maakte helpt daarbij, al verklapt ze hierin ook al iets uit het vervolg van het verhaal (wat ik niet erg vind). Wat het ook makkelijker maakt is dat de ouders niet op elkaar lijken. Gwen en Tom stel ik me voor als ietwat bekakt met aandacht voor uiterlijk, terwijl Esther en Danny in hun joggingbroek rondlopen. Hun opvoedstijl is ook verschillend, net als de manier waarop ze omgaan met de heftige emoties die door de gevolgen van het ongeluk naar boven komen. De ene is nog meer een binnenvetter dan de ander.
Leesreis om de wereld: Vietnam
De bergen zingen is het eerste boek dat Nguyễn Phan Quế Mai in het Engels schreef, na een stapeltje romans in het Vietnamees. Het voordeel hiervan is dat ze bij het schrijven rekening heeft gehouden met lezers die de Vietnamese geschiedenis en cultuur niet kennen.
Op de een of andere manier wist ik dat er nooit meer oorlog zou komen als mensen bereid waren zich in elkaar te verdiepen en het licht van een andere cultuur te zien.
Hier is hoofdpersoon Huong aan het woord, die is geboren in 1960. Ze vertelt over haar leven vanaf 1972. Het eindigt met een terugblik in 2017. In de jaren zeventig is het oorlog in Vietnam. Huong woont bij haar oma, want haar ouders zijn allebei ver weg aan de frontlinie: haar vader als soldaat en haar moeder als arts. Maar ook in haar woonplaats Hanoi vallen regelmatig bommen en dan moet ze zo snel mogelijk een schuilput zien te vinden.
Haar oma heeft al een zeer bewogen leven achter de rug. Afgewisseld met Huongs belevenissen zijn er hoofdstukken met haar levensverhaal. Daarin gebeuren de gruwelijkste dingen. Familieleden zijn vermoord omdat ze land bezaten en een paar boeren in dienst hadden. Zij zelf is met vijf kinderen op het nippertje aan de dood ontsnapt door te vluchten.
IJzerkop – Jean-Claude van Rijckeghem
Een meisje in het leger van Napoleon, zo luidt de ondertitel van IJzerkop. Oorlogsverhalen trekken me niet direct, maar Marcella blogde al enthousiast over deze genomineerde voor de Woutertje Pieterseprijs, dus ik ben klaar voor een spannend verhaal. Maar Jean-Claude van Rijckeghem bouwt het rustig op en het duurt wel honderd bladzijden voordat het meisje het leger in gaat. Eerst wordt uitgebreid beschreven hoe het leven van Stans en haar broertje Pier in Gent eruitziet voordat ze op avontuur gaan.
Stans is achttien en dat betekent dat ze aan trouwen toe is, maar aan het begin van het boek woont ze bij haar ouders, waar ze al haar tijd aan het huishouden besteedt. Toch weet ze er af en toe tussenuit te piepen. Haar broertje Pier is vier jaar jonger en krijgt toch regelmatig de opdracht om zijn zus in de gaten te houden. Stans is stoer en onstuimig; Pier is braaf en onhandig. Verder lezen
Hars – Ane Riel
Liv woont met haar ouders op een klein eiland, dat via een smalle verbinding aan een groter eiland vastzit. Ze gaat niet naar school, maar leert van haar vader allerlei handige dingen, zoals werken met een mes en van alles over het bos naast hun huis. Maar zo idyllisch begint Hars niet. Op de eerste bladzijde vertelt Liv dat haar vader haar oma om het leven heeft gebracht. En dat hij zoveel spullen verzamelde dat ze amper meer door het huis konden lopen. En dat haar moeder zo dik was dat ze de slaapkamer niet meer uit kon. Maar Ane Riel geeft niet meteen alles weg. Ze vertelt precies genoeg om je razend nieuwsgierig te maken naar dit verhaal. Verder lezen
De tolk – Annette Hess
In 1963 raakt Eva als tolk betrokken bij het Auschwitz-proces in Frankfurt. Haar ouders en haar vriend Jürgen maken daar bezwaar tegen, maar ze leggen niet uit waarom. Annette Hess geeft al dikke hints dat daar meer achter zit, maar eerst gaat het vooral over Eva en de mensen om haar heen: haar ouders die keihard werken in hun restaurant, broertje Stefan die ontzettend wordt verwend, zus Annegret die op de kraamafdeling van het ziekenhuis werkt en de rijke Jürgen. Verder lezen
Liefde, als dat het is – Marijke Schermer
Sev denkt aan David, aan hoe het gaat als hij bij haar komt. Ze stelt zich ook voor hoe hij nu staat te koken in zijn huis, voor zijn dochters. Davids vrouw Terri is bij hen weggegaan. Krista en Ally zijn tieners en ze reageren heel anders op de scheiding van hun ouders. Krista is opstandig; Ally wil juist aardig doen. De perspectieven in Liefde, als dat het is wisselen geruisloos. Soms merk ik het pas na een paar regels. Ik vind dit mooi gedaan.
Vijf seizoenen lang, van herfst tot herfst, kijken we mee in het leven van Terri en David, hun dochters en hun minnaars. Ze ontdekken de liefde. Verder lezen
Het beste wat we hebben – Griet Op de Beeck
Sinds Vele hemels boven de zevende wil ik alles van Griet Op de Beeck lezen, ook al loop ik meestal een boek of twee achter. Het beste wat we hebben is uit 2017, maar alle acht exemplaren van de bibliotheek zijn uitgeleend en na mij heeft een volgende lezer het alweer gereserveerd. Ik denk dat veel mensen zich herkennen in haar psychologische verhalen.
Lucas is rechter en is in een opwelling weggelopen uit een rechtszaak. Nu staat hij op een hoge brug, waar af en toe iemand vanaf springt. Verder lezen
