familie

17 april 2022

Volwassen mensen – Marie Aubert

Ida is veertig jaar en wil haar eicellen laten invriezen. Ze wacht op een telefonische uitslag van de vruchtbaarheidskliniek, als ze samen met haar familie een paar dagen doorbrengt in hun vakantiehuis. Het is een typisch Noors houten huis aan het water. Het was altijd geel, maar nu is het wit geschilderd door Ida’s zus Marthe en haar vriend Kristoffer. Kristoffers dochtertje Olea is er ook bij. De volgende dag komt de moeder van Ida en Marthe samen met haar vriend Stein. Ze vieren samen dat de moeder 65 jaar is geworden.

Verder lezen
18 februari 2022

Het huwelijk – Christine Van den Hove

Vorig jaar las ik Colombe, het prachtige debuut van Christine Van den Hove. Ik heb dan ook uitgekeken naar haar tweede roman, die in januari is verschenen. Op de voorkant staat een oude trouwfoto. De suggestie wordt gewekt dat dit Justine en Gaspard zijn, de hoofdpersonen van Het huwelijk. Het wordt niet expliciet verteld, maar waarschijnlijk zijn dit de grootouders van de schrijver. Ik vermoed dat ze zich door hen heeft laten inspireren voor dit verhaal, maar er veel zelf bij heeft moeten bedenken.

Het speelt zich af in Vlaanderen, te beginnen in 1928. Justine is in verwachting. Met haar echtgenoot Gaspard woont ze nog op de boerderij van haar familie. Als dochter Adèle wordt geboren, is Gaspard heel gelukkig. Justine belandt echter in een sombere periode. Waarom kan ze wel als juffrouw een hele klas met kinderen aan, maar lukt het haar niet om liefde te voelen voor haar eigen kind?

Verder lezen
5 februari 2022

De onzichtbaren – Roy Jacobsen

Op het Noorse eiland Barrøy woont Ingrid met haar familie. Het eiland is ongeveer één bij een halve kilometer groot en er zijn nog wat rotseilandjes omheen, die ook van de familie zijn. Ze leven er samen met schapen, koeien en nog wat dieren. Verder vissen ze veel en verbouwen ze aardappelen. Het is hard werken om in leven te blijven.

In de loop van De onzichtbaren groeit Ingrid op van klein meisje tot volwassen vrouw, in gezelschap van haar ouders, haar tante en haar opa. Vader Hans is de eerste drie maanden van het jaar uit vissen. Verder timmert hij nieuwe gebouwen, die keer op keer door storm worden verwoest. De donkere, koude winter duurt lang. Niemand klaagt. Ze praten hoogstens over praktische zaken.

Verder lezen
16 januari 2022

Niets ontgaat ons – Janke Reitsma

Koen is vijftien als hij zijn babyzusje Aukje meeneemt naar het wad. Hij wil haar laten zien hoe mooi het daar is, met de strandvogels en de zeehonden. De dokter heeft gezegd dat het meisje waarschijnlijk voor haar eerste verjaardag zal sterven. Koen wil dat ze dan in elk geval in het paradijs is geweest. Bij eb zal hij over het wad wandelen naar het eilandje met baken, waar hij al jaren door zijn verrekijker naar kijkt, maar nog nooit eerder is geweest.

De hoofdstukken waarin Janke Reitsma over deze wadlooptocht vertelt, wordt afgewisseld met terugblikken. Koen woont samen met zijn ouders op een afgelegen plek: tussen twee dorpen in, aan de dijk van de Waddenzee. Het gezin krijgt zelden bezoek. Dat is niet voor niks, want in het verleden had bemoeienis van buiten verstrekkende gevolgen. Wanneer Koen dertien is, wil hij weten wat er precies is gebeurd in zijn vroege jeugd, maar aan wie moet hij dat vragen?

Verder lezen
4 januari 2022

De voormoeders – Suze Zijlstra

Ruim twee miljoen Nederlanders hebben voorouders die in het toenmalige Nederlands-Indië hebben gewoond. Sommigen van hen kwamen uit Nederland, anderen werden er geboren, zoals de oma van Suze Zijlstra, die er altijd mooie verhalen over vertelde. Toen Suze geschiedenis studeerde, koos ze vakken over de VOC en het koloniale verleden van Nederland. Voor De voormoeders koos ze een onconventionele invalshoek: ze ging op zoek naar de vrouwen in haar Indische stamboom, eerst via haar moeder, oma en overgrootmoeder en daarna noodgedwongen verder via de mannelijke lijn. Over de mannen die voor de VOC werkten is genoeg te vinden in de archieven, maar hoe was het leven van hun vrouwen?

Na een inleiding volgen tien hoofdstukken: eentje voor elke generatie. Het begint met een vrouw waarvan Suze de naam niet heeft kunnen achterhalen. Ze was waarschijnlijk Aziatisch en de eerste Indische voormoeder in de stamboom. In de achttiende eeuw voeren Nederlandse mannen naar Nederlands Indië om er voor de VOC te werken. De meesten gingen als vrijgezel en velen kregen kinderen met inlandse vrouwen, die vaak als slaaf voor ze werkten. Ik had me nooit gerealiseerd dat slavernij niet alleen in Suriname, maar ook in Nederlands-Indië op grote schaal voorkwam. Slaven werkten in de huishouding en op plantages voor suiker en koffie.

Verder lezen
29 november 2021

West – Carys Davies

In de negentiende eeuw vertrekt de vader van Bess voor een lange reis door Amerika: vanuit het oosten gaat hij met zijn paard richting het westen. De aanleiding is een krantenartikel over botten van enorme beesten, die daar in het westen gevonden zijn. John Bellman is ervan overtuigd dat die mammoeten nog ergens rondlopen en hij wil ze vinden. Bess is tien jaar en blijft achter bij haar tante. Haar moeder is overleden.

Bellman huurt na een tijdje een Indiaanse jongen in, die hem helpt om de weg te vinden en te overleven. Ze reizen met een kano en twee paarden. Bellman geeft de Indiaan af en toe iets om hem voor zijn diensten te betalen: een kralenketting, een breipen of een zakdoek. Het leven in de wildernis wordt steeds zwaarder als Bellmans kleding slijt en hij steeds magerder wordt.

Verder lezen
26 november 2021

Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan… – Louis Couperus

In mijn laatste poll had ik vier boeken gezet waar ik een beetje tegenop zag. Louis Couperus won het net van Philippe Claudel. Eerder had ik van Couperus al Eline Vere gelezen, wat ik mooi vond, en als tiener was ik onder de indruk van De stille kracht. Ik verwachtte daarom dat Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan… me ook zou bevallen.

Het ouderwetse taalgebruik is weer even wennen, maar het leest al snel vlot. Couperus maakt lange zinnen met veel komma’s. Hij geeft gesprekken vrij letterlijk weer, inclusief haperingen, dat doet geen enkele moderne schrijver. Typisch is het taalgebruik van de oude dokter: ja-ja, zo-zo… Die drie puntjes komen veelvuldig terug. Sommige woorden hoor je nooit meer, zoals ‘bonhomie’ maar ook ‘versneukerend’, wat toch grappig klinkt. Meestal kan ik uit de context prima begrijpen wat het betekent.

Verder lezen
20 november 2021

Kafka op het strand – Haruki Murakami

Binnen een paar bladzijden van deze dikke pil voelt het alweer vertrouwd aan: ik bevind me in de wereld van Haruki Murakami. Daar lopen dromen en werkelijkheid door elkaar, zijn er parallelle werelden en beleven mensen de gekste dingen. Het doet sprookjesachtig aan, of moet je het surrealistisch noemen? Het is niet te begrijpen. Er zijn lezers die er niks mee hebben, maar ik houd ervan en laat me meeslepen.

Kafka op het strand draait om twee hoofdpersonen, waarvan de wegen elkaar pas na een hele tijd kruisen. Het begint met een jongen van vijftien die wegloopt van huis. Hij reist zo ver hij kan binnen Japan en komt dan terecht in een particuliere bibliotheek, die ooit is opgericht door een rijke familie. De bieb is de enige plek waar je als kind alleen heen kunt gaan, betoogt Murakami. Het is er veilig en je kunt opgaan in allerlei verhalen. Dat doet de jongen, die zichzelf Kafka heeft genoemd. De bibliothecaris schiet hem te hulp en biedt hem een slaapplek.

Verder lezen
16 november 2021

De ent – Jannie Regnerus

Vader, moeder en Rixt zitten aan tafel, elk in gedachten verzonken. De ogen gericht op een vertrouwd stilleven, de uitstalling van platte borden, brood en potjes zoetigheid, de drie theemokken waaruit wolkjes opstijgen die als lege tekstballonnnen tussen hen in hangen.

Op de eerste bladzijde van De ent vind ik al wat ik had verwacht: een beschrijving van een eenvoudig tafereel met een mooie metafoor. Ik wilde al zo lang iets van Jannie Regnerus lezen en heb besloten om te beginnen met haar eerste roman. Daarvoor heeft ze geschreven over periodes dat ze in het buitenland woonde. Voor dit boek keerde ze terug naar haar geboortegrond in het noorden van Friesland.

Verder lezen
12 november 2021

De moeder van Nicolien – J.J. Voskuil

De moeder van Nicolien verscheen tussen het vijfde en zesde deel van Het Bureau van J.J. Voskuil. Die monumentale serie verhaalt vooral over het kantoorleven van Maarten Koning, maar zijn schoonmoeder komt ook regelmatig voorbij. Een aantal van die fragmenten is aangevuld om dit boek te vormen. Het eerste hoofdstuk komt mij erg bekend voor en ik weet niet of dat door Het Bureau of het bijbehorende hoorspel komt, maar ik vind het meteen weer geweldig om in de wereld van Maarten en Nicolien te stappen.

Maarten kan het over het algemeen goed vinden met Nicoliens moeder. Ze hebben hun vaste grapjes, zeggen samen versjes op en luisteren naar klassieke muziek. Als Moeder vergeetachtiger wordt, blijft dit lange tijd hun houvast. Maarten en met name Nicolien zijn meestal niet de geduldigste mensen en ze kunnen zich vreselijk ergeren, maar voor hun Moeder kunnen ze dit goed opbrengen. En dat is wel nodig, want ze gaat dementeren en kan talloze malen hetzelfde vragen.

Verder lezen