Van januari 1944 tot januari 1945 zat de Italiaanse joodse Primo Levi in een werkkamp bij Auschwitz. Het jaar erop heeft hij zijn herinneringen aan die tijd opgeschreven. Hij heeft dan al veel nagedacht over de gebeurtenissen in het kamp en wat je daaruit kunt concluderen over de menselijke aard. De titel Is dit een mens laat dat al zien: dit slaat zowel op de Duitsers die het voor het zeggen hadden in het kamp als op degenen die er als slaven werkten. Mensen werden er letterlijk gedood, maar ook figuurlijk, door alles af te pakken en niet te voorzien in hun basisbehoeftes. Verder lezen
non-fictie
Ons wereldbeeld en de uitbuiting van de aarde
Bij tv-programma Het vermoeden legt Trees van Montfoort de vinger op de zere plek: we slopen de planeet, zonder te beseffen dat we er zelf deel van uitmaken. We zien onszelf los van de natuur, maar mensen zijn samen met dieren en planten bewoners van deze aarde. Om de ecologische crisis op te lossen, hebben we een ander wereldbeeld nodig en de theologie kan hier handvatten voor geven. Dit onderwerp raakt mij erg en daarom besluit ik om haar boek Groene theologie te lezen.
Op de fiets naar de kerk
Milieubewust leven en het christelijk geloof zijn mij allebei met de paplepel ingegoten. Verder lezen
Cliffrock Castle: werken op een kasteel in Schotland
‘Dit moet je echt lezen,’ zei mijn vader en hij drukte mij het boek in de hand dat hij van mijn broer had gekregen, die het ook al zo geweldig vond. Nu heb ik nooit naar Downton Abbey gekeken, maar de belevenissen van een Nederlandse vrouw die in een Schots kasteel werkt trekken mij ook. Hoe zou ze daar terecht zijn gekomen? En hoe weet ze zich te redden met die formele Engelsen? Want zoals veel andere kastelen is ook Cliffrock Castle in bezit van een Engelse familie van adel.
Josephine Rombouts (dit is een pseudoniem) verhuisde met haar gezin naar Schotland, omdat zij en haar man hun twee zonen niet meer in de grote stad wilden laten opgroeien. Op één of andere manier komen ze terecht op een Schots schiereiland, waar bijna iedereen zijn brood verdient bij het kasteel. Josephine weet zich door het sollicitatiegesprek heen te bluffen en gaat werken als housekeeper.
In het begin is het één grote ontdekkingstocht door alle kamertjes en langs al die antieke voorwerpen. Verder lezen
Allah in Europa – Jan Leyers
Documentairemaker Jan Leyers verdiepte zich al eens in de islam in de televisieserie De weg naar Mekka, waarin hij door islamitische landen reist. Tien jaar later richt hij zich opnieuw op moslims, maar nu blijft hij in Europa. Iemand van mijn boekenclub heeft het bijbehorende boek Allah in Europa gekozen om te bespreken. De reis begint in Bosnië, waar al eeuwenlang moslims en christenen samenleven. Dit is tijdenlang goed gegaan, maar er is ook oorlog geweest. De meest recente burgeroorlog zorgde ervoor dat moslims hun eigen wortels herontdekten en zich weer gingen verdiepen in de islam. Ook in andere landen zorgt discriminatie ervoor dat moslims naar elkaar toe trekken.
In elk land worden diverse moslims en af en toe een ex-moslim geïnterviewd. Het wordt al snel duidelijk dat moslims heel divers geloven, net als christenen. Verder lezen
Selma – Carolijn Visser
Selma Vos was één van de weinige Nederlanders die in China woonde toen Mao Zedong aan de macht was. Carolijn Visser vertelt haar levensverhaal niet chronologisch. Het begint op het moment dat Selma na een paar maanden in Nederland in 1966 teruggaat naar haar gezin in Peking. Dan wordt meteen al duidelijk dat er iets mis is: haar zoon staat op het vliegveld, maar haar man is er niet.
Door dit begin wordt mijn belangstelling meteen gewekt. Dit is niet het eerste boek dat ik over China lees, maar het blijft een fascinerend land, omdat het zo enorm en zo anders is. Dat het beleid van Mao verschrikkelijke gevolgen had, is bekend. Maar Selma’s man heeft een hoge positie, wat privileges met zich meebrengt. Het doet me denken aan Animal farm: alle dieren zijn gelijk, maar sommige meer dan andere… Toch voel ik al me al snel verbonden met deze Nederlandse vrouw en hoop dat het goed afloopt met Selma en haar gezin.
Feitenkennis – Hans Rosling
Feitenkennis heeft mijn kijk op de wereld veranderd. Data-analyse is mijn werk en ik dacht wel wat gevoel voor cijfers te hebben, maar ook ik scoorde niet hoog bij de quiz waarmee het boek begint, met vragen over de wereldbevolking. Daarin sta ik niet alleen: vrijwel iedereen heeft een vertekend beeld van de wereld. Dat komt door hoe onze hersenen werken. Wil je jezelf ook testen? Kijk dan even op de blog van Erik.
Hans Rosling, die vorig jaar overleed, was een Zweedse arts. Hij woonde en werkte in verschillende werelddelen. Zo kwam hij tot het inzicht dat de klassieke indeling in arm en rijk veel te kort door de bocht is voor de wereld van nu. Arme kindertjes in Afrika zijn er nog steeds, maar het deel van de mensheid dat in extreme armoede leeft is enorm afgenomen in de afgelopen decennia. De welvaart is in alle landen toegenomen. Denk maar aan hoe je opa en oma als kind leefden en hoe jij nu leeft, dat is een enorm verschil. En dat geldt ook voor mensen in Zuid-Amerika, Afrika en Azië. Wist je trouwens dat meer dan de helft van de wereldbevolking in Azië woont? Onze cultuur is gericht op Europa en Noord-Amerika, maar ondertussen groeit de economie in Azië als kool. Daar moet je rekening mee houden als je bij een multinational werkt, maar ook bij de overheid.
Hoe komt het dat zoveel mensen deze eenvoudige feiten niet kennen? Hans Rosling benoemt tien drama-instincten, met herkenbare voorbeelden. Verder lezen
De oorlogsbruid – Edith Hahn Beer
De joodse Edith Hahn Beer overleefde de Tweede Wereldoorlog door een paar keer geluk te hebben, hulp van andere mensen en door niet op te vallen. Ze trouwde zelfs met een Duitse nazi. Na de oorlog is ze doorgegaan met hierover te zwijgen, maar haar dochter wilde heel graag weten wat haar ontstaansgeschiedenis is. Daarom heeft Edith haar autobiografie geschreven, met hulp van de Engelse auteur Susan Dworkin. De Nederlandse vertaling is gemaakt door Ineke van Bronswijk en die heeft dat goed gedaan, want ik heb tijdens het lezen niet gemerkt dat het vertaald is.
Het boek begint bij haar jeugd in Wenen, met haar ouders en twee zussen. Ze weten wel dat ze joods zijn, maar gaan zelden naar de synagoge en spraken geen jiddisch. In de jaren dertig gaat Edith rechten studeren, bijzonder voor een vrouw in die tijd! Haar ambities zijn groot. Ze heeft een vriend, Pepi, waarmee ze graag filosofeert. Hij zorgt ervoor dat Edith in Wenen blijft als Oostenrijk in 1938 wordt ingelijfd door Duitsland, terwijl haar zussen net op tijd naar Palestina zijn gevlucht.
Ik vind het weer ontstellend om te lezen hoe diep de joden gehaat werden, terwijl ze daarvoor juist belangrijke functies hadden. Verder lezen
