religie

18 september 2022

Onheilsdochter – Jean-Claude van Rijckeghem

Yrsa is een Vikingsdochter. Ze woont in een dorp met vijf huizen: Mimirs Krukje, genoemd naar de enorme steen waar volgens de overlevering een reus op uitrustte. Yrsa’s vader is de stuurman. Haar moeder is overleden en ze woont met haar stiefmoeder, broertjes en oma. In de andere huizen wonen haar ooms en neven. Op één van die neven, Nokki, is Yrsa stiekem verliefd. Ze zoenen weleens bij het boothuis. Maar oma Gudrun wil haar liever uithuwelijken aan een rijke jongen.

In het begin van Onheilsdochter is het opletten geblazen, want er worden veel namen genoemd. Jean-Claude van Rijckeghem beschrijft hoe de wereld van Yrsa eruitziet, klinkt, ruikt en voelt.

Verder lezen
20 augustus 2022

Apostelkind – Renske Doorenspleet

Renske Doorenspleet leefde als kind in twee werelden: ze ging gewoon naar school, maar daar vertelde ze niemand dat zij en haar familie lid waren van het Apostolisch Genootschap. En als ze op zondag in haar nette jurk naar het Gebouw fietste, werd daar niet gesproken over wat mensen voor beroep uitoefenden. Toen ze 25 jaar was, stapte Renske uit het Genootschap. Als veertiger merkt ze dat ze het nog steeds niet helemaal heeft losgelaten. Regelmatig komen er nog liedteksten van vroeger naar boven. Wat is er eigenlijk allemaal gebeurd? En kloppen haar herinneringen wel? Ze gaat op onderzoek uit, in haar eigen archieven en andere bronnen, met het boek Apostelkind als resultaat.

Het Apostolisch Genootschap lijkt op het eerste gezicht op een kerk, met vieringen waarin gezongen en gepreekt wordt. De centrale figuur is de Apostel, een man die zichzelf als hedendaagse Christus ziet en die algehele overgave en gehoorzaamheid vraagt. De leden van het Genootschap zijn veel tijd kwijt aan hun lidmaatschap, want naast de zondagse diensten moet er worden geoefend met het koor en gewerkt aan grote theaterproducties. Die worden geregisseerd vanuit Bussum, waar de Apostel woont en Renske met haar ouders en zusje ook.

Verder lezen
27 juni 2022

Lotte Weeda – Maarten ’t Hart

Tot mijn verrassing kreeg een boek van Maarten ’t Hart de meeste stemmen in de afgelopen poll. Blijkbaar zijn er nog genoeg liefhebbers van zijn werk. Ik had wel zin om weer eens wat van hem te lezen. Zijn romans met natuurbeschrijvingen, bijbelcitaten en flauwe humor bevallen mij altijd wel.

Een titel die enkel uit een naam bestaat vind ik meestal nietszeggend, zo ook bij dit boek. Lotte Weeda is niet de hoofdpersoon, maar wel de aanleiding voor het verhaal. Ze is fotograaf en komt naar het dorpje Monward om de 200 bekendste inwoners te fotograferen. Daar wordt dan een boek van gemaakt, dat wel een aardige titel draagt: Sluitertijden. Ze heeft voor een ander dorp ook al een fotoboek gemaakt en een anonieme rijke Monwarder heeft Lotte de opdracht gegeven om dit ook voor Monward te doen.

Verder lezen
19 mei 2022

Leesreis om de wereld: Mali

Rond 1800 was Ségou in Mali al een grote stad. Daar woonde de Bambara-familie Traoré. De aarde wallen, het eerste van twee dikke boeken, gaat over drie generaties van deze uitgebreide familie.

In die tijd is slavernij nog aan de orde van de dag. Europeanen verschepen talloze Afrikaanse mensen, maar de Afrikanen zelf hebben ook slaven om hun land te bewerken. De buitenlanders nemen nieuwe godsdiensten mee. Er is een Traoré die met een christenvrouw trouwt. De islam krijgt steeds meer de overhand. De eerste Traoré die moslim wordt stuit op veel weerstand, maar hij zet door en gaat de Koran bestuderen in een andere stad. Daarvoor moet hij wel eerst Arabisch leren lezen. Ook andere zonen maken reizen.

Verder lezen
30 september 2021

Buiten dienst – Anton Stolwijk

Op een avond fietst Anton Stolwijk langs de Josephkerk, waar hij in zijn jeugd kwam. Het is jaren geleden dat hij er binnen is geweest. De deur staat open en het orgel speelt. Blijkbaar gaan er nog steeds mensen heen. Terwijl Anton naar de bekende muziek luistert, komen herinneringen boven. Hij gaat die avond niet naar binnen, maar een week later wel. Zo komt hij erachter dat deze katholieke kerk binnenkort gaat sluiten. Journalist Anton besluit om deze laatste maanden van de kerk mee te maken. Wie zijn de laatste kerkgangers? Wat verdwijnt er door het verkopen van kerken, iets wat niet alleen in Alkmaar gebeurt?

De schrijver heeft ervoor gekozen om in Buiten dienst een aantal fictieve personages op te voeren, die wel gebaseerd zijn op echte mensen, maar niet één op één zijn terug te voeren. Een aantal bijpersonen worden wel met hun eigen naam genoemd. De kerkgangers zijn herkenbare types: Hans die keihard zingt in het koor, Hanny die allerlei praktische klussen doet, Bea die als één van de weinigen echt gelooft en niet alleen voor de gezelligheid naar de kerk komt. Ze zijn allemaal boven de zeventig jaar. Anton leert ze kennen door aan alle mogelijke activiteiten mee te doen, zoals zingen bij het koor en mee op pelgrimstocht naar Heiloo, op de fiets. Een paar keer schiet ik in de lach om hoe hij het allemaal beschrijft.

Verder lezen
8 september 2021

Het paradijs ontvlucht – Adriënne Nijssen

Toen ik in een studentenflat woonde, had ik eens een huisgenoot die bij de Jehova’s Getuigen bleek te horen. Zelf bezocht ik in die tijd kerken van allerlei stromingen en ik vond het dan ook interessant om met deze jongen in gesprek te gaan. Wat mij opviel, was dat hij steeds in de wij-vorm sprak: ‘Wij vinden dit…’ Ik vroeg: ‘Maar wat vind jij er dan van, wat betekent het voor jou?’ Daar kwam geen antwoord op.

Dat Jehova’s Getuigen gepaste antwoorden moeten geven en niet zelf leren denken, vertelt ook Ingrid Keessen in Het paradijs ontvlucht. Ze groeide op in deze gesloten gemeenschap, trouwde en kreeg kinderen. Maar het ging niet goed met haar. Ingrid probeerde een paar keer zelfmoord te plegen en zocht uiteindelijk hulp in de reguliere geestelijke gezondheidszorg, iets waar de Getuigen nogal huiverig tegenover staan. Bij de groepstherapie kwam er een vrouw binnenlopen waar Ingrid verliefd op werd. Ze besloot het op te biechten aan de ouderlingen. Zo kon het niet langer: ze was lesbisch en wilde zichzelf worden. Ingrid werd uitgesloten en verloor alles wat ze had.

Verder lezen
5 augustus 2021

Onorthodox – Deborah Feldman

Deborah Feldman is opgegroeid bij de Satmar, een grote chassidisch-joodse gemeenschap in New York. Als 23-jarige is ze daar weggegaan en in Onorthodox vertelt ze het waargebeurde verhaal van haar jeugd.

Devoiri woont bij haar opa en oma, want haar vader is zwakbegaafd en haar moeder is uit de gemeenschap gestapt. Daarmee is zij een uitzondering, want verder schikt iedereen zich in de strenge regels en gewoontes. Devoiri krijgt te horen dat de Holocaust een straf van God was, omdat de joden niet vroom genoeg leefden. Daarom proberen de chassieden zich zo goed mogelijk aan de regels uit de Thora en de Talmoed te houden. Het meest opvallend is de kleding: zwart-wit met een hoed voor de mannen, lange rokken en een pruik voor de vrouwen. Er wordt vooral Jiddisch gesproken en uiteraard moet het eten koosjer zijn. De cultuur wordt beeldend beschreven en de vertaling van Patricia Piolon is oké.

Verder lezen
31 juli 2021

De kwestie God – Karen Armstrong

Een jaar of tien geleden las ik Een geschiedenis van God van Karen Armstrong. Daarin beschrijft ze het ontstaan en de ontwikkelingen van de drie monotheïstische godsdiensten. Ik was onder de indruk van wat zij vertelde; hoe weinig wist ik hierover! Het gaf me een nieuwe kijk op geloof en daarom wilde ik De kwestie God ook graag lezen. De twee dikke boeken stonden jarenlang naast elkaar in mijn kast, de ene gelezen en de ander ongelezen. Laatst pakte ik het groene boek er spontaan uit, sloeg de eerste bladzijde op en was meteen weer geboeid. De opbouw is weer chronologisch, maar deze keer focust Karen Armstrong op het godsbeeld van mensen door de eeuwen heen.

Verder lezen
5 april 2021

Ik ga leven – Lale Gül

Verhalen over mensen die in een religieuze gemeenschap leven hebben me altijd geboeid. In Nederland zijn er talloze schrijvers die hebben verteld over hun christelijke opvoeding, maar over moslims is nog maar weinig geschreven. Daarom stond Ik ga leven al een tijd op mijn verlanglijstje. Lale Gül heeft haar debuut gebaseerd op haar eigen jeugd in een orthodox-islamitisch Turks gezin. Toen ze veel aandacht kreeg vanwege bedreigingen, kon ik mijn nieuwsgierigheid niet langer bedwingen en kocht het boek.

Het kan haar allemaal aan haar anus oxideren.

Het eerste wat opvalt is de wonderlijke schrijfstijl. Lale gebruikt veel moeilijke woorden en breit regelmatig ellenlange zinnen, om even later grof taalgebruik te bezigen. Ik vraag me af of ik hier wel doorheen ga komen, maar het went wel en ik vind haar observaties interessant. Gelukkig schrijft ze niet continu zo ingewikkeld. Ik vermoed dat de redacteur het wel zwaar heeft gehad hiermee. Verderop in het boek is hier en daar nog een fout voorzetsel blijven staan.

Verder lezen
28 juni 2020

De verhalen van jouw leven en anderen – Ted Chiang

De Amerikaanse schrijver Ted Chiang publiceert niet vaak een verhaal, maar als hij het doet is het zeer doordacht en hij heeft er al vele prijzen mee gewonnen. Ik kwam op zijn spoor doordat striptekenaar Barbara Stok De verhalen van jouw leven en anderen aanraadde. Dit is een bundeling van acht verhalen met een lengte tussen de vier en vijftig bladzijden.

Het eerste verhaal, De toren van Babel, vind ik fantastisch. De bouwers van de toren hebben het hemelgewelf bereikt en nu worden mijnwerkers naar boven gestuurd om daarin te gaan graven. De reis omhoog duurt een paar maanden. In de toren wonen hele gezinnen, die zelfs nog nooit beneden zijn geweest. Verder lezen