Pier en oceaan – Oek de Jong

Als het in een boek over Nederland in de jaren vijftig gaat, geeft dat me vaak een nostalgisch gevoel. Er komen dan beelden op van toen ik als kind bij mijn opa en oma was, die geen televisie maar wel een kolenhok, een petroleumstel en een trekbel hadden. Aan het begin van het dikke, autobiografische Pier en oceaan weet Oek de Jong de sfeer van toen meteen op te roepen, met het gerinkel van melkflessen in de straat. Maar ook het beklemmende gevoel is er direct, want Dina is zwanger geraakt terwijl ze nog niet is getrouwd met Lieuwe. Ze hebben al zeven jaar verkering en plannen om te trouwen zodra hij zijn dienstplicht heeft vervuld. En toch is het een schande dat ze nu in verwachting is. Dina voelt zich diep ongelukkig.

Het perspectief blijft nog een tijd bij Dina, totdat haar zoon Abel oud genoeg is om herinneringen te hebben. Hij is de hoofdpersoon van het boek. Maar eerst gaat het nog over Dina’s geheime liefde Elena. Hun gevoelens zijn sterk, maar Dina wil kinderen en kiest toch voor haar verloofde. Dat geworstel met emoties komt later in alle hevigheid terug in Abels tienertijd.

Abel groeit op midden in de natuur. Hij vindt het heerlijk om naar de kikkertjes te kijken in de sloot waar hij later met een polsstok overheen springt. Met opa gaat hij zeilen op de Friese meren. Als het gezin naar Zeeland verhuist, gaat Abel vaak zwemmen in de Oosterschelde. Later rijdt hij op zijn brommer door de weilanden en gaat mee varen met een vriend. De natuurbeschrijvingen blijven prachtig.

Verder lezen

Hars – Ane Riel

Liv woont met haar ouders op een klein eiland, dat via een smalle verbinding aan een groter eiland vastzit. Ze gaat niet naar school, maar leert van haar vader allerlei handige dingen, zoals werken met een mes en van alles over het bos naast hun huis. Maar zo idyllisch begint Hars niet. Op de eerste bladzijde vertelt Liv dat haar vader haar oma om het leven heeft gebracht. En dat hij zoveel spullen verzamelde dat ze amper meer door het huis konden lopen. En dat haar moeder zo dik was dat ze de slaapkamer niet meer uit kon. Maar Ane Riel geeft niet meteen alles weg. Ze vertelt precies genoeg om je razend nieuwsgierig te maken naar dit verhaal. Verder lezen

De acht bergen – Paolo Cognetti

Iedereen heeft een hoogte waarop hij of zij zich het lekkerst voelt. Voor de vader van Pietro is dat boven de boomgrens, waar alleen nog rotsen en sneeuw je omringen. Elke zomervakantie gaat hij de Alpen in. Op een gegeven moment mag Pietro mee en zo maakt hij kennis met een andere kant van zijn vader, waar hij later over zegt:

…dat ik twee vaders had gehad: de eerste was de vreemdeling met wie ik twintig jaar in de stad had gewoond en met wie ik de tien jaar daarna alle banden had doorgesneden; de tweede was de vader uit de bergen, van wie ik slechts een glimp had opgevangen maar die ik beter kende, de man die achter me over de paden liep, die van gletsjers hield.

Verder lezen

Wees onzichtbaar – Murat Isik

De Turkse Metin is vijf jaar als hij met zijn ouders en zus in Nederland gaat wonen. Ze betrekken een ruime flat in de Bijlmermeer, een ooit veelbelovende nieuwbouwwijk die dan al aan het verloederen is. Wees onzichtbaar gaat over de jeugd van Metin, totdat hij negentien is. Het is vast gebaseerd op de jeugd van Murat Isik zelf, al hoop ik dat zijn vader anders was…

Metins vader zorgt voor een gespannen sfeer binnen het gezin. Hij kan namelijk elk moment uitbarsten, dreigende taal uitslaan en als hij het nodig vindt zijn vuisten gebruiken. Het is de kunst om te zorgen dat hij niet geïrriteerd raakt, maar dat is vrijwel onmogelijk. Hij vindt zichzelf geweldig, ook al werkt hij niet, want hij is communist en wil niet meedoen aan het kapitalisme. Dat een uitkering ontvangen ook onderdeel is van het kapitalistische systeem, praat hij op een kromme manier recht. Aandacht voor vrouw en kinderen heeft hij niet. Toch doet zijn moeder af en toe een poging door Metin mee te sturen met zijn vader en dat voelt ongemakkelijk.

Liever gaat Metin voetballen met zijn vrienden uit de buurt. Sommigen zitten ook bij hem in de klas. Ze hebben allerlei nationaliteiten, maar dat speelt geen rol, hoogstens in de diverse heerlijke gerechten die de jongens krijgen voorgeschoteld. Verder lezen

Hemel die nergens ophoudt – Marlen Haushofer

Hemel die nergens ophoudt vertelt over de jeugd van Meta. Het begint bij haar vroegste herinnering, als ze 2,5 jaar is, en het eindigt als ze een jaar of 12 is. Ze heet niet echt Meta, maar wordt zo genoemd naar haar favoriete sprookje. Meta is een enorme boekenwurm. Ze kan al jong lezen en haar leeshonger voert haar naar de klassieken uit de boekenkast van haar vader, die boswachter is. Het kost wel wat moeite om dat voor elkaar te krijgen, want haar moeder vindt die boeken ongeschikt voor een klein meisje. Dat is niet het enige conflict tussen moeder en dochter. Meta is geen braaf meisje dat altijd binnen zit te lezen; ze gaat ook vaak op avontuur rond de boswachterij. Haar vrienden zijn de dieren, de bomen en de grote steen. Als ze weer eens met vieze of kapotte kleren thuiskomt, verzucht haar moeder waarom ze niet eens braaf kan zijn. Ondertussen ruikt mama wel lekker en soms is er toch een moment van vrede tussen de twee. Verder lezen

Diepe aarde – Maria Vlaar

De Biesheuvelprijs werd dit jaar gewonnen door een schrijver waar ik nog niet eerder van had gehoord: Maria Vlaar. Zij blijkt wel bekend te zijn in het boekenvak vanwege haar werk als redacteur en journalist. Diepe aarde is haar debuut. Het is een bundel van zeventien korte verhalen. In de meeste daarvan worden herinneringen worden opgehaald aan huiselijke taferelen van gezinnen die inmiddels niet meer bestaan, doordat de leden ervan gescheiden, ouder geworden of dood zijn.

Verder lezen

Staal – Silvia Avallone

Twee zuid-Italiaanse hartsvriendinnen staan centraal in Staal. De associatie met de boeken van Elena Ferrante is snel gemaakt, maar dit debuut van Silvia Avallone was er eerder. Met haar beeldende schrijfstijl weet ze me meteen mee te slepen: ik zie de flatgebouwen aan de kust zo voor me, met spelende kinderen en flanerende pubers op het strand. Even verderop is de staalfabriek waar hun vaders werken. Het enorme terrein met ‘bunkers, bulldozers, schoorstenen, afvoerpijpen, doodlopende rails en transportbanden’ wordt op een poëtische manier beschreven, waarbij de hitte van het gesmolten staal haast voelbaar is.

Anna en Francesca wonen in dezelfde flat. Ze kennen elkaar al vanaf hun tweede. Nu zijn ze dertien jaar en onafscheidelijk. Verder lezen

Wij en ik – Saskia de Coster

In één van de villa’s op de berg woont het gezin Vandersanden: moeder Mieke, vader Stefaan en dochter Sarah. In Wij en ik staan hun gedachten en herinneringen, dingen die ze nooit aan een ander mens zouden vertellen. Naar buiten toe zijn ze immers het ideale gezin. Stefaan is manager bij een farmaceutisch bedrijf en Mieke wijdt zich aan het onderhoud en de inrichting van hun enorme huis plus tuin.

Mieke en Stefaan waren al jaren getrouwd toen Sarah geboren werd. Voor Stefaan was het de ultieme bekroning op hun geluk, maar Mieke had getwijfeld. Toch doet ze haar uiterste best om Sarah netjes op te voeden. Die moet het minstens twee weken tevoren in de familie-agenda aangeven als ze een avond op stap wil en over de tijd van thuiskomst valt ook niet te twisten. Verder lezen

Papegaai vloog over de IJssel – Kader Abdolah

Kader Abdolah is één van mijn lievelingsschrijvers. Toch was het al jaren geleden dat ik een boek van hem gelezen had, zoals het prachtige Het huis van de moskee. Mijn leesreis door de provincies brengt me bij Papegaai vloog over de IJssel, wat het ideale boek hiervoor is, want het speelt zich af in Zalk en Zwolle en Kampen. Hierdoor leerde ik dat er een paar plaatsen ten westen van de IJssel zijn die toch bij Overijssel horen.

Op de eerste bladzijde weet ik al dat dit een goed boek is. Een man komt met zijn dove dochtertje aan op Schiphol. Hij heeft onderweg zijn paspoort in stukjes gescheurd en door de wc gespoeld, want het was vals. Nu zal hij proberen asiel aan te vragen in Nederland. Dat doet hij vooral om medische hulp te krijgen voor zijn dochter, die zes jaar is en ernstige hartproblemen heeft. Het is dus meteen vreselijk spannend.

Vader Memed en dochter Tala krijgen vanwege de medische problemen een huisje toegewezen in Zalk en ze hoeven niet in een asielzoekerscentrum. Dit speelt zich af in de jaren negentig. Er is al wel wat weerstand tegen vreemdelingen, vooral in dit dorp waar een hechte gemeenschap woont met de hervormde kerk als middelpunt. Maar de dominee houdt een preek waarin hij de dorpelingen voorhoudt wat de bijbel zegt over hoe je om moet gaan met vreemdelingen: gastvrij en behulpzaam. Verder lezen

Anna Karenina – deel 7 & 8

Het dikke boek is uit! Met veel plezier kijk ik terug op het lezen van Anna Karenina in de afgelopen twee maanden, tegelijkertijd met een paar andere boekenwurmen. Sommigen kwamen er niet doorheen. Ik was me bewust van het risico dat ik ook tot de afhakers zou behoren, want eigenlijk wist ik niet wat ik kon verwachten van dit boek. Maar ik hoopte op een bijzondere leeservaring en dat is het zeker geweest. Ook vond ik het erg tof om het op deze manier samen te lezen en uit te wisselen wat ons opviel.

Verder lezen