Twee zuid-Italiaanse hartsvriendinnen staan centraal in Staal. De associatie met de boeken van Elena Ferrante is snel gemaakt, maar dit debuut van Silvia Avallone was er eerder. Met haar beeldende schrijfstijl weet ze me meteen mee te slepen: ik zie de flatgebouwen aan de kust zo voor me, met spelende kinderen en flanerende pubers op het strand. Even verderop is de staalfabriek waar hun vaders werken. Het enorme terrein met ‘bunkers, bulldozers, schoorstenen, afvoerpijpen, doodlopende rails en transportbanden’ wordt op een poëtische manier beschreven, waarbij de hitte van het gesmolten staal haast voelbaar is.

Anna en Francesca wonen in dezelfde flat. Ze kennen elkaar al vanaf hun tweede. Nu zijn ze dertien jaar en onafscheidelijk. Ze sluiten zich samen op in de badkamer om kleren en make-up uit te proberen, om voor de spiegel te zingen en elkaars veranderende lichamen te bewonderen. Daarna vertrekken ze naar het strand, waar de jongens omkijken naar die mooie verschijningen. Maar één van die jongens zorgt ervoor dat de vriendinnen elkaar niet meer aankijken.

Terwijl Anna naar het gymnasium gaat, zit Francesca op het IPS, ik denk een soort vmbo. Vertaler Manon Smits legt dit verder niet uit. Ze heeft een prettig leesbare vertaling uit het Italiaans gemaakt. Er zijn wel wat details die volgens mij niet kloppen en ik vraag me af of de vertaler ze niet heeft opgemerkt of dat ze door de vertaling komen. De meisjes op de voorkant van het boek passen ook niet bij de beschrijving van Anna en Francesca. Maar het hindert me niet om op te gaan in het verhaal. Tijdens een paar dramatische gebeurtenissen houd ik mijn adem in…

Het vertelperspectief wisselt vaak: van de meiden naar hun vaders, hun moeders en Anna’s broer Alessio. Hun vaders werken hard bij de staalfabriek, maar ze raken allebei op een andere manier hun baan kwijt. De gezinnen hebben het al niet breed, wat de moeders nog meer zorgen baart dan ze al hadden.

Anna droomt ervan om later ergens anders te gaan wonen en belangrijk te worden, bijvoorbeeld minister. Francesca heeft geen idee wat ze wil worden. Het lijkt erop dat haar toekomst vastligt: net als haar moeder jong zwanger raken, trouwen met een staalarbeider en in een ongelukkig huwelijk belanden. Aan de andere kant worden steeds meer delen van de staalfabriek naar het oosten verplaatst, waar arbeid goedkoper is. Tijdens het lezen hoop ik dat het goed afloopt, ondanks alles. En zo blijkt een boek dat al jaren in mijn kast stond veel meer in zich te hebben dan ik had verwacht.