Het was maar goed dat ik Zondagskind tijdens een vakantie las, want ik was helemaal in de ban van dit boek. Dat komt vast ook doordat dit boek het dichtste bij het eigen leven van schrijver Judith Visser ligt. Pas als jong-volwassene ontdekte zij dat ze het syndroom van Asperger heeft, een vorm van autisme. Dat maakte het als kind zo moeilijk om ‘normaal te doen’, zoals het hoort, iets wat anderen allemaal zo makkelijk af lijkt te gaan.

Jasmijn Vink woont in een flat, samen met haar ouders, haar broer Emiel en haar hond Senta. Als ze vier jaar is, moet ze naar de kleuterschool. Dat is een enorme overgang: van de rust thuis naar een klas vol felle kleuren en schreeuwende kinderen. Jasmijn loopt weg. Als ze tegen de avond thuiskomt, begrijpt ze niet waarom ze haar ouders zo boos en ongerust zijn. Tot overmaat van ramp moet ze de volgende dag weer naar school, om met andere kinderen te spelen, terwijl Jasmijn liever in een hoek gaat zitten lezen. Maar dat mag niet van de juf. Het lukt Jasmijn niet om tegen de juf te praten, want ze kent haar nog helemaal niet. En dan wil ze ook nog dat Jasmijn haar aankijkt als ze iets zegt. Onmogelijk toch.

Judith Visser heeft talloze anekdotes uit haar jeugd samengevoegd tot een lopend geheel. Ze schrijft in heldere zinnen en het leest heel vlot. Ik kan me helemaal inleven in Jasmijn, die het liefst alleen op haar kamer zit of met haar hond in het park rondrent. Er zijn ook momenten dat ik met de stem in Jasmijns hoofd meepraat als ze in onverwachte situaties terechtkomt: ‘kom op, je kunt het!’ In haar fantasie ziet ze wel hoe Normale Jasmijn zou doen en toch lukt het niet. Vaak weet ze pas achteraf hoe ze had kunnen reageren. Maar op het moment dat ze wordt overweldigd door iemand die iets vraagt of door allerlei lawaai of fel licht, is de enige gedachte nog: weg hier.

Jasmijn ontdekt dat zij de wereld anders waarneemt. Haar klasgenoten kunnen zich op één gesprek richten, terwijl er om hen heen allerlei andere mensen langslopen en praten. Ook kunnen ze verschillende dingen tegelijk, zoals eten en praten. Aan de andere kant vergeten ze veel en zijn ze bang voor honden, terwijl Jasmijn een ijzersterk geheugen heeft en ze dieren feilloos aanvoelt, in tegenstelling tot mensen. Jasmijn leert om in te schatten wat ze aankan en om aan te geven wanneer het haar te veel wordt, al is het soms te laat en komt er een genadeloze migraine op.

Jasmijns ouders geven hun dochter veel vrijheid, wat ze nodig heeft. Toch lijkt er geen enkele volwassene in Jasmijns omgeving die zich werkelijk afvraagt waarom dit meisje zich zo anders gedraagt. Ik vind het zo jammer dat ze met haar intelligentie en leeshonger op het vbo richting detailhandel terechtkomt, terwijl winkels voor haar de hel zijn. Was er maar iemand geweest die haar écht had gezien… Haar moeder is een schat, maar die heeft niet de vaardigheden om haar hierin te begeleiden.

Na haar achttiende verjaardag hoeft Jasmijn eindelijk niet meer naar school, maar wat gaat ze dan doen met haar leven? Een happy end is er nog niet; het einde is duidelijk open. Het vervolg komt in oktober, over Jasmijn als volwassene. Ik kan niet wachten om dat te lezen!

Met dank aan Luna van leesdame.nl!

Lees ook wat Luna, Chantal, Jeanine, Anneke, Jannie en Charles over dit boek schreven.