Selma Vos was één van de weinige Nederlanders die in China woonde toen Mao Zedong aan de macht was. Carolijn Visser vertelt haar levensverhaal niet chronologisch. Het begint op het moment dat Selma na een paar maanden in Nederland in 1966 teruggaat naar haar gezin in Peking. Dan wordt meteen al duidelijk dat er iets mis is: haar zoon staat op het vliegveld, maar haar man is er niet.

Door dit begin wordt mijn belangstelling meteen gewekt. Dit is niet het eerste boek dat ik over China lees, maar het blijft een fascinerend land, omdat het zo enorm en zo anders is. Dat het beleid van Mao verschrikkelijke gevolgen had, is bekend. Maar Selma’s man heeft een hoge positie, wat privileges met zich meebrengt. Het doet me denken aan Animal farm: alle dieren zijn gelijk, maar sommige meer dan andere… Toch voel ik al me al snel verbonden met deze Nederlandse vrouw en hoop dat het goed afloopt met Selma en haar gezin.

Selma’s moeder was omgekomen in de oorlog. De joodse Selma en haar vader wisten te ontsnappen en doken onder. Na de oorlog ging Selma alsnog studeren en ze ging daarvoor zelfs naar Engeland, wat al laat zien dat ze een bijzondere vrouw was. In Cambridge ontmoette ze de Chinese Chang. Ze trouwden en kregen hun zoon Dop. Toen Chang terugging naar China, volgden Selma en Dop. Dochter Greta werd geboren. De kinderen vielen op vanwege hun half-buitenlandse uiterlijk, maar in Peking waren er wel meer buitenlanders, waar het gezin mee bevriend raakte.

Chang was overtuigd communist, wat hem motiveerde om terug naar China te gaan en te helpen het land op te bouwen. De idealen waren groot: geen honger meer en een eerlijke verdeling van allerlei zaken. Het pakte echter anders uit. Mensen konden zomaar worden aangemerkt als vijand van de communistische partij. Sommigen verdwenen of stierven onder vage omstandigheden. De kranten schreven alleen nog maar propaganda en de meeste klassieke literatuur werd verboden. Iedereen las het Rode Boekje van Mao.

Van alles kon tegen je gebruikt worden; de mensen waren continu bang om iets verkeerds te zeggen of met foute mensen om te gaan. Leraren lagen ook onder vuur en na verloop van tijd kregen Dop en Greta helemaal geen les meer. Ze hadden te weinig eten, ook al was het officiële nieuws dat de honger was uitgeroeid. Ondertussen maakte Selma’s vader in Nederland zich zorgen, want hij kreeg steeds minder brieven uit China.

Carolijn Visser houdt de vaart erin. Ze vertelt veel feiten en gebeurtenissen, maar het geeft me kippenvel en ik blijf steeds geboeid lezen. Het is precies goed en het doet recht aan die slimme, dappere jonge vrouw met talenknobbel, die in zo’n ver vreemd land ging wonen.

Lees ook wat Sue en Erik over dit boek schreven en kijk naar Carolijn Visser bij VPRO Boeken.