Op vakantie in Tsjechië wilden we de hoofdstad Praag niet overslaan. We zijn er al een aantal keren geweest, maar de laatste keer was al een paar jaar geleden. Praagse gebouwen hebben vaak prachtige Jugendstil-versieringen, kijk maar.
Ik liep een beetje te mokken vanwege mijn grote rugzak en de warmte, toen mijn echtgenoot zei: ‘Jij moet straks daar maar even heen.’ Hij wees naar het winkeltje onderin dit gebouw: Book therapy, vol Engelstalige boeken waar je blij van wordt.
Ole is eigenaar van café Helsinki, in een industriële stad in het oosten van Duitsland. Boven de straat lopen buizen waar water door ruist. Onder de stad wordt een tunnel gegraven. Er wordt met springstof gewerkt, dan trilt de aarde en de glazen in het café rinkelen. De stamgasten trekken zich er niets van aan en steken nog een sigaret op of bestellen een biertje of een bord soljanka: soep die Gabi heeft gekookt. Met veel humor vertelt Jaroslav Rudiš over deze mensen. Op een gegeven moment fantaseert Ole over een plaat over café Helsinki, met tien nummers over de vaste bezoekers. Het zijn acht grappige portretjes inclusief typische uitspraken, zoals van Oles huisgenoot de Prager:
De basis voor een goede maaltijd zijn goede ingrediënten en er zo min mogelijk mee doen. Misschien geldt dat ook wel voor relaties. Maar de goede ingrediënten zijn vermoedelijk op.
Het nieuwste boek van Marek Šindelka gaat in Tsjechië als warme broodjes over de toonbank. Ik ben benieuwd en haal een splinternieuw exemplaar uit de bieb. Op de achterkant staat dat de tien hoofdstukken die erin staan allemaal op één of andere manier met Anna te maken hebben. Daardoor ga ik in elk verhaal naarstig op zoek naar het verband met Anna, maar ik kan het niet snel vinden of vermoed wel iets maar weet het niet zeker. Dat is jammer, want de verhalen zijn elk op zichzelf al erg goed. Een rode draad tussen korte verhalen is mooi, maar niet noodzakelijk. Misschien is het een verkooptruc, omdat er veel mensen zijn die beweren niet van verhalenbundels te houden. ‘Mozaïekvertelling’ is ook wel een heel mooi woord dat de aandacht trekt.
De ondraaglijke lichtheid van het bestaan beschrijft het leven van vier hoofdpersonen die door de liefde met elkaar verbonden zijn. Het gaat vooral de verhoudingen tussen deze personen en hun gevoelens voor elkaar. De hoofdpersonen komen net als Milan Kundera uit Tsjechië en het boek speelt zich grotendeels daar af. Het communisme en de gevolgen daarvan vormen dan ook een belangrijk thema. Daarnaast gaat het over esthetiek, als tegenstelling van het communisme.
Het verhaal wordt niet chronologisch verteld: in zeven delen belicht de schrijver de zaken telkens vanuit een ander perspectief en een ander tijdstip. Dat past goed bij de filosofische en poëtische stijl van het boek. Het verhaal is de kapstok om de gedachten van de hoofdpersonen en filosofische overwegingen van de schrijver weer te geven. De korte hoofdstukken zorgen ervoor dat je toch makkelijk verder leest.
