De ondraaglijke lichtheid van het bestaan beschrijft het leven van vier hoofdpersonen die door de liefde met elkaar verbonden zijn. Het gaat vooral de verhoudingen tussen deze personen en hun gevoelens voor elkaar. De hoofdpersonen komen net als Milan Kundera uit Tsjechië en het boek speelt zich grotendeels daar af. Het communisme en de gevolgen daarvan vormen dan ook een belangrijk thema. Daarnaast gaat het over esthetiek, als tegenstelling van het communisme.

Het verhaal wordt niet chronologisch verteld: in zeven delen belicht de schrijver de zaken telkens vanuit een ander perspectief en een ander tijdstip. Dat past goed bij de filosofische en poëtische stijl van het boek. Het verhaal is de kapstok om de gedachten van de hoofdpersonen en filosofische overwegingen van de schrijver weer te geven. De korte hoofdstukken zorgen ervoor dat je toch makkelijk verder leest.

Om de sfeer van het boek goed weer geven, volgen hier drie citaten. De eerste gaat over het toeval:

Je kunt dus niet een roman verwijten dat die gefascineerd is door het mysterieuze samenkomen van toevalligheden, maar je kunt de mens terecht verwijten dat hij in zijn leven van alledag blind is voor dergelijke toevalligheden, waardoor zijn leven de dimensie van schoonheid verliest.

Het volgende komt uit een hoofdstuk over het communisme:

En hij vond dat de essentiële vraag niet was: wisten ze het of wisten ze het niet? Maar: is de mens onschuldig, omdat hij iets niet weet? Is een domoor op de troon ontslagen van alle verantwoordelijkheid louter en alleen om dat hij een domoor is? (…) Zit juist niet in dat ‘Ik wist het niet, ik geloofde erin!’ zijn onherstelbare schuld?

Tot slot een prachtig citaat over twee geliefden in de nacht:

Hij wist dat hij haar niet wakker mocht maken, maar dat hij haar moest terugbrengen in haar slaap; hij probeerde haar daarom zo te antwoorden dat zijn woorden in haar geest een beeld zouden vormen voor een nieuwe droom.

Kortom, dit is een prachtig geschreven en goed vertaald boek dat de moeite waard is om te lezen.