geschiedenis

27 mei 2021

Heksenkind – Monica Furlong

Toen Leesdame blogde over Heksenkind, herkende ik het boek meteen. Blijkbaar had het veel indruk gemaakt toen ik het als tiener las. Nog steeds zet ik historische romans over ‘heksen’ vrijwel direct op mijn leeslijst. Die heksen waren immers altijd eigenzinnige, zelfstandige vrouwen.

Monica Furlong heeft een trilogie geschreven die zich afspeelt in de zevende eeuw. In het eerste boek, Heksenkind, speelt Leana de hoofdrol. Zij woont bij haar oma op het Schotse eiland Mull, want haar vader is op zee en haar moeder heeft haar verlaten. Als oma komt te overlijden, komt ze bij Juniper te wonen. Die woont een eind buiten het dorp. De mensen zijn een beetje bang voor haar, maar vragen haar wel om te komen bij ziekte of ongeluk. Juniper weet ze vaak te helpen met haar kruiden en haar helende handen. Ook Leana is in het begin bang voor haar, maar ze merkt al snel dat ze veilig is bij Juniper. Wel moet ze hard werken in het huishouden en laat Juniper haar flink studeren.

Verder lezen
23 mei 2021

Sapiens: een kleine geschiedenis van de mensheid – Yuval Noah Harari

Vaak laat ik heel populaire boeken aan mij voorbijgaan, maar toen werd de Israëlische historicus Yuval Noah Harari op televisie geïnterviewd door Adriaan van Dis en daar deed hij interessante uitspraken. Harari’s eerste boek heet in het Nederlands Sapiens, maar de Engelse titel vind ik beter: From Animals into Gods. Toch begint het nog eerder, namelijk bij de oerknal, 13,5 miljard jaar geleden. Onze soort, Homo sapiens, kwam pas 300.000 jaar geleden ter wereld. Sindsdien heeft de mens het leven op aarde enorm beïnvloed en dat gaat steeds sneller, tot het duizelingwekkende tempo waarin ontwikkelingen nu plaatsvinden.

Het eerste deel vind ik razend interessant om te lezen. Harari kan ook op papier boeiend vertellen en Inge Pieters heeft het goed vertaald uit het Engels. Het gaat over Neanderthalers en andere soorten mensen, over talloze diersoorten die uitgestorven zijn en over hoe onze verre voorouders leefden. Ik merk dat het me helpt om ons leven te relativeren, door zo ver uit te zoomen in de tijd. Het is wel treurig dat de mens al zo lang zijn leefomgeving aan het verknallen is.

Verder lezen
4 mei 2021

Een schitterend vergeten leven: de eeuw van Frieda Belinfante

Frieda Belinfante was de eerste vrouw ter wereld die de vaste dirigent werd van een professioneel orkest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat ze in het verzet, terwijl ze zelf joods was. Toni Boumans merkt dan ook op aan het begin van haar biografie:

Ik wist (…) dat het boek niet meer zou moeten zijn dan een eenvoudige chronologische weerslag van de belangrijke momenten uit haar leven. Zonder ingewikkelde capriolen. Haar leven zelf voldeed.

Deze zin staat aan het einde van de proloog, die ik een beetje lastig vind. Er worden namelijk veel mensen in geïntroduceerd: auteur Toni Boumans vertelt aan Frieda’s Californische vriendin Bobbie over Frieda’s voorouders. Zij waren Sefardische joden en de muzikaliteit gaat een paar generaties terug. Gelukkig is de rest van het boek chronologisch ingedeeld. Frieda’s leven blijkt inderdaad spannend genoeg om me steeds te blijven boeien.

Verder lezen
29 april 2021

All that is solid melts into air – Darragh McKeon

De eerste en enige roman van de Ierse theaterregisseur Darragh McKeon speelt zich af in 1986 in de Sovjetunie. Daarbij denk je misschien aan de kernramp van Tsjernobyl, die inderdaad een rol speelt. Maar het begint bij Yevgeni van negen jaar, die in Moskou woont. Hij speelt prachtig piano en wil naar het conservatorium. Als hij zijn vinger breekt, gaat hij naar zijn tante Maria, die hem naar het ziekenhuis brengt. Daar werkt haar ex Grigory als arts en die zorgt ervoor dat er gauw een röntgenfoto wordt gemaakt.

We hebben dan al drie personages en de bijbehorende perspectieven. Daarna verspringt het verhaal ook nog naar Artyom, een jongen die 10 kilometer vanaf de kerncentrale van Tsjernobyl woont. Na de ontploffing moet zijn vader ernaartoe om bomen te kappen en te begraven, want die zijn radio-actief geworden. McKeon beschrijft de ramp op een poëtische manier, wat het gek genoeg mooi maakt om te lezen.

Verder lezen
12 maart 2021

Colombe – Christine Van den Hove

In 1838 werden in een klein Frans dorp twee meisjes geboren op precies dezelfde dag. Schaapherder Michel hoorde eerst gehuil vanuit het huis van een jong stel, dat hun eerste kindje Colombe noemde. Even later klonk het gekrijs van een baby uit het huis van de Spaanse bakker, waar Amparo net ter wereld was gekomen. In het dorp fluisterden de mensen dat de schaapherder met één van de twee zou trouwen, ook al was hij twintig jaar ouder. De meisjes zelf gingen het haast geloven.

Christine Van den Hove debuteert met deze mooie roman, maar haar schrijfstijl is al goed ontwikkeld. De zinnen zijn kort en er zijn geen uitgebreide omschrijvingen, wat goed past bij de zwijgzame personages. Toch zie ik het dorp en het gehucht waar de herder woont zo voor me, met de bakkerij, wat huizen, een klooster en een kerkje in een bergachtige landschap bij de grens met Spanje.

Verder lezen
1 maart 2021

Heimweeland – Kati Naumann

Milla wandelt in het Thüringer bos, op zoek naar een zogenaamde ‘Lost Place’: een plek die verlaten is, maar waar nog sporen van het verleden te vinden zijn. Er zijn hele groepen mensen die foto’s van zulke plekken op internet zetten. Het mooiste is als je een nog ongerept gebouw vindt, wat nog niemand voor jou heeft gevonden. Nu is het de beurt aan Milla, want onder een berg bladeren en bouwafval vindt ze een luik. Ze knipt het slot open en doet het luik omhoog. Met kloppend hart loopt ze voorzichtig over de trap naar beneden, de kelder in. Daar is dertig jaar lang niemand geweest. Er staan potten jam uit de jaren zeventig en er ligt een hele stapel schoolschriften.

Ik vind het raar dat Milla bang is om de weg kwijt te raken in het bos, omdat ze geen bereik heeft met haar telefoon. Met een gps-apparaat kan je toch gemakkelijk bijhouden waar je bent en waar je hebt gelopen. Ik zet me hier maar overheen, want hoe spannend is het om op zo’n oude kelder te stuiten. Milla gaat op onderzoek uit. Ze ontdekt dat hier vroeger hotel Waldeshöh stond. Het lukt haar om de familie Dressel te vinden, die vroeger in het hotel woonde. Zij moesten gedwongen verhuizen, nadat ze jarenlang in het grensgebied van Oost- en West-Duitsland woonden.

Verder lezen
21 februari 2021

De ontdekking van Urk – Matthias Declercq

De ontdekking van Urk is het verslag van een Vlaming die een half jaar lang op Urk woonde. Journalist Matthias Declercq werd in 2009 naar het voormalige eiland gestuurd voor een artikel over de moord op een jongen van veertien. Het dorp liet hem niet los en tien jaar later besloot hij om zich er helemaal in te verdiepen, want wat is er toch aan de hand in dat zwaar christelijke dorp waar jongeren zo uit de band springen dat ze het landelijke nieuws halen?

Het oude dorp van Urk ziet er idyllisch uit, met de houten huizen en uitzicht op zee. De visserij vormt nog steeds de belangrijkste inkomstenbron. De vissermannen zijn van maandag tot vrijdag op zee en veel vrouwen werken op de visafslag. Urkers zijn trots op hun eiland en de saamhorigheid is groot. Wie ziek is hoeft heus niet zelf te koken, want de buren komen wel eten brengen. Maar de sociale controle kan ook erg beklemmend werken. Wie afwijkt, houdt liever zijn mond. Velen grijpen dan naar de fles om hun gevoel te verdoven.

Verder lezen
17 februari 2021

Schaduwliefde – Ruta Sepetys

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Duitsers concentratiekampen, maar ook de Russen deporteerden vele miljoenen mensen om in erbarmelijke omstandigheden voor ze te werken. In Litouwen is Lina is vijftien jaar als ze in haar nachthemd wordt meegenomen, samen met haar moeder en haar broertje Jonas van tien. Het is avond en hun vader is die dag niet thuisgekomen van zijn werk aan de universiteit. Ze worden naar het station gebracht en brengen dagenlang door in een vieze treinwagon. Ze krijgen amper te eten en de eerste doden vallen.

Verder lezen
1 februari 2021

How to stop time – Matt Haig

Ik wilde graag nog een boek lezen van Matt Haig, want met The Humans had hij me ontroerd en laten lachen. Qua thematiek lijkt How to stop time (Het eeuwige leven) er wel op: wat doet er nu echt toe in het leven en in hoeverre laat je je ware aard zien als je wezenlijk afwijkt van andere mensen?

Tom werd geboren in 1581 en zijn kindertijd was heel gewoon, totdat zijn ontwikkeling bleef steken. Vanaf zijn puberteit verouderde hij heel langzaam. Zelf schat hij het in op één jaar veroudering per vijftien levensjaren. Omdat hij niet verouderde, werd zijn moeder beschuldigd van hekserij. Ze werd in het water gegooid om te testen of ze echt een heks was. Ze bleeft niet drijven en was dus geen heks, maar verdronk hierbij wel. Tom vluchtte. Zijn leven lang kon hij nooit ergens langer dan een jaar of acht blijven, want dan viel het op dat hij er niet ouder uit ging zien.

Verder lezen
20 januari 2021

Herinneringen – Aletta Jacobs

Aletta Jacobs (1854-1929) was de eerste vrouwelijke arts in Nederland. Ze stond ook aan het hoofd van de strijd voor het vrouwenkiesrecht in ons land. Tegen het einde van haar leven heeft ze haar levensloop zelf beschreven onder de titel Herinneringen. Het ouderwetse Nederlands komt elegant over en is nog prima te volgen. In de uitgave die ik heb gelezen, is de spelling aangepast naar die van onze tijd. Ook heeft redacteur Mia Meijer een voorwoord toegevoegd, maar ik ben veel te nieuwsgierig en haast me naar de inleiding van Aletta zelf. Daarin laat ze weten dat vrouwen hun leven meer zullen waarderen als ze door dit boek beseffen hoe de vrouwen voor hen hebben geleefd, wat ik kan beamen. Bovendien vindt ze dat de rol van vrouwen in grote maatschappelijke veranderingen onderbelicht is en daarom wil ze vastleggen hoe de vrouwenbeweging destijds te werk ging.

Verder lezen