De Noorse zeeschilderes Betzy Akersloot-Berg bracht het laatste deel van haar leven door op Vlieland. Daar overleed ze in 1922, dus dit jaar precies een eeuw geleden. Ter gelegenheid daarvan is de geromantiseerde biografie De zee, de zee alleen verschenen. Ik las het tijdens een paar dagen op Vlieland, waar zelfs een straatje naar Betzy is genoemd.

In 1850 werd Betzy Berg geboren in het zuiden van Noorwegen. Tekenen en schilderen was haar liefste bezigheid. Ze wilde graag een kunstopleiding doen, maar dat konden haar ouders niet zomaar betalen. Betzy voelde zich beklemd door de verwachtingen van haar als jonge vrouw. Daarom meldde ze zich aan als zendeling en vertrok voor vijf jaar naar het noordelijkste puntje van Noorwegen, waar het in de zomer bijna niet donker wordt en de zon zich tijdens de ijskoude winter een paar maanden lang niet laat zien.

Ook in het noorden schilderde Betzy de zee. Ze deed alles om die vanuit allerlei gezichtspunten te observeren. Ze legde niet alleen golven vast, maar ook schepen en gebeurtenissen. Ze ging zelfs een keer mee op walvisvaart. Als reislustige vrouw werd ze vaak vreemd aangekeken en het was lastig om leermeesters te vinden, maar ze hield vol en leerde het vak bij verschillende schilders, waaronder Hendrik Mesdag in Den Haag. Daar werkte ze mee aan de restauratie van het beroemde Panorama Mesdag.

Betzy had vaak geldzorgen en hoe groot was dan de vreugde als ze eens een schilderij verkocht. Dan had ze weer budget om een grote reis te maken. Ze woonde in München, Parijs en Den Haag. Als veertiger ontmoette ze een man die bij haar paste. Goos vond het prima dat ze af en toe een paar weken zonder hem op reis ging. Via een vriendin in Harlingen kwam Betzy op Vlieland terecht en daar voelde ze zich helemaal thuis, zo dicht bij de zee. Ze haalde Goos over om er samen te gaan wonen. Na een tijdje kochten ze een huis in de Groote Straat, die nu Dorpsstraat heet. Bovenop het schuurtje liet ze een Noorse blokhut plaatsen, van waaruit ze de Waddenzee kon zien.

Het is knap hoe Tineke Hendriks zich heeft ingeleefd in Betzy. Uiteraard heeft ze grondig historisch onderzoek gedaan, maar ze heeft ook oog voor details. Ik vind het mooi hoe ze Betzy’s christelijk geloof weergeeft. Wanneer er een storm raast over het eiland, leest Goos hardop het bijbelverhaal voor over Jezus die de storm stilt. Een schip strandt op de Vliehors en Betzy haast zich erheen, met de mannen mee. Ze legt vast hoe een aantal zeemannen worden gered. Later laat ze een kist timmeren van waaruit ze enigszins beschut kan werken op het strand.

Het huis van Goos en Betzy op Vlieland is nu een museum. In Tromp’s huys zijn hun meubels en Betzy’s schilderijen te zien. Na het lezen van dit prachtige boek is het bijzonder om dit museum te bezoeken. Ik raad je aan om dat dit jaar nog te doen, vanwege de extra uitgebreide tentoonstelling met schilderijen en foto’s van Betzy. Het is zelfs mogelijk om in Betzy’s atelier logeren, met uitzicht op zee. Er is in een eeuw veel veranderd, maar die grote zee blijft indrukwekkend.