28 december 2025

Aarde der mensen – Pramoedya Ananta Toer

De Javaanse jongen Minke is achttien jaar als hij in 1898 in contact komt met Annelies, via een vriend van hem. Hij vindt haar prachtig en het klikt ook goed met haar moeder, Njai Ontosoroh. Minke is erg onder de indruk van Njai, die met haar dochter een grote boerderij leidt. Haar Nederlandse man komt maar af en toe thuis en draagt niet bij aan het bedrijf. Ook Robert, de broer van Annelies, laat zich weinig zien.

Minke is één van de weinige inlanders die op de HBS zit, vanwege zijn intelligentie en omdat zijn grootvader dit stimuleerde. Bovendien heeft zijn vader een hoge positie. Met zijn ouders heeft hij amper contact. Hij woont in een pension. Njai nodigt Minke uit om vaker te komen en zelfs bij hen te komen wonen. Annelies raakt erg gesteld op Minke. Ze heeft verder geen contact met leeftijdsgenoten, want dat houdt haar moeder tegen. Annelies is aan de ene kant heel volwassen, omdat ze volop meewerkt op de boerderij, en anderzijds heeft ze kinderlijke trekken.

Verder lezen
21 december 2025

Het einde van de bijen – Caroline Lamarche

Het einde van de bijen werd in 2023 genomineerd voor de Europese Literatuurprijs, die jaarlijks wordt toegekend aan een Nederlandse vertaling uit een andere Europese taal. Zo belandde het op mijn grote boekenlijst en laatst kwam het door toeval in mijn poll terecht. Bedankt voor jullie stemmen, want anders was dit mooie werk waarschijnlijk aan mij voorbijgegaan.

De Waalse schrijver Caroline Lamarche vertelt in dit boek over de laatste levensjaren van haar moeder, die net geen 100 jaar werd. Deze moeder is een markante vrouw met veel sociale contacten. Veel mensen zijn dol op haar en bezoeken haar graag. Ze vinden haar zo vriendelijk. Tegen haar kinderen kan ze echter goed mopperen over anderen, bijvoorbeeld over haar schoonzus die naast haar woont. Ze klaagt nooit over haar fysieke toestand, die zeer te wensen overlaat en steeds slechter wordt. Ze kan haast niet meer zien en heeft haar papieren boeken daarom vervangen door luisterboeken op cd’s, waar ze zich dagelijks urenlang mee vermaakt.

Verder lezen
14 december 2025

jl. – Anjet Daanje

Na de geweldige leeservaring met Het lied van ooievaar en dromedaris wilde ik graag meer van Anjet Daanje lezen. In de bieb plukte ik jl. van de plank, dat voor het eerst verscheen in 2016, dus nog voor haar bekendheid een vlucht nam. Het gaat over Finn Pompe en zijn nichtje Juno, die hun jeugd doorbrachten in Zoutkamp, waar ze tegenover elkaar woonden. Hun moeders waren zussen en ze waren allebei enig kind. Het duurt even voor ik begrijp wie wie is in de familie en het kost me misschien wel honderd bladzijden om goed in het verhaal te komen. Dat komt ook doordat het perspectief af en toe verspringt tussen hij en ik, wanneer Finn zijn levensverhaal en dat van zijn ouders en grootouders aan zijn dochtertjes vertelt voor ze gaan slapen.

Verder lezen
11 december 2025

Maria’s kerstverhaal – Mathilde Stein & Sophie Pluim

Het is weer bijna kerst en christenen vieren dan de geboorte van Jezus. Het oude verhaal is al in veel gedaantes voorbijgekomen en ik heb het talloze keren gehoord en gelezen. Toch is het Mathilde Stein gelukt om me te ontroeren met een nieuwe versie vanuit het perspectief van Maria, die een tiener was toen de engel bij haar kwam.

Verder lezen
7 december 2025

Assassin’s apprentice – Robin Hobb

Robin Hobb heeft een hele stapel boeken geschreven die zich allemaal afspelen in dezelfde fantasie-wereld. Het voelt Middeleeuws aan, met een koninklijke familie in een kasteel en allerlei bedreigingen. Mensen komen bij bosjes om het leven, behalve de hoofdpersoon, hoewel die een paar keer op het nippertje aan de dood ontsnapt. Natuurlijk is er ook een grote reis van mensen die op paarden rijden.

Assassin’s apprentice is het allereerste deel. In dit boek kijkt hoofdpersoon Fitz terug op zijn jeugd. Als zesjarig jongetje wordt hij door zijn moeder afgeleverd bij het kasteel, waar de prins woont die hem ooit buitenechtelijk heeft verwekt. Ze weten niet zo goed wat ze met de jongen aanmoeten en brengen hem dan maar onder bij de stalbeheerder Burrich, waar hij slaapt bij de paarden en honden. Omdat hij zijn naam niet weet te vertellen, wordt de jongen Fitz genoemd, wat ‘zoon van’ betekent. Fitz groeit op en krijgt een nauwe band met de dieren. Via zijn gedachten communiceert hij met zijn hond Nosy. Samen gaan ze er elke dag op uit en beleven van alles. Als Burrich de gave van Fitz ontdekt, wordt hij erg kwaad. Nosy moet weg en Burrich spreekt Fitz streng toe: hij mag nooit meer zo met dieren communiceren.

Verder lezen
30 november 2025

Thuis in de 17de eeuw – Sara van Dijk

In het Rijksmuseum in Amsterdam is momenteel een boeiende tentoonstelling over het dagelijkse leven in de zeventiende eeuw. Onder de titel Thuis in de 17de eeuw is ook een mooi boek verschenen. De tentoonstelling volgt losjes een dagindeling, terwijl het boek per hoofdstuk een ander thema belicht, zoals huis, lichaam, maaltijd en werk. Daarnaast zijn er nog wat korte hoofdstukken over bijzondere gebeurtenissen zoals huwelijk, geboorte en winterfeesten.

Verder lezen
23 november 2025

We moeten je iets vertellen – Marlies Slegers

Hazel is dertien jaar als haar ouders vertellen dat ze gaan scheiden. De gezinsvakantie in Italië gaat daarom niet door. Hazel moet bij haar oma gaan logeren, die op een eiland woont. Ze is erg boos en teleurgesteld, maar ze heeft geen keus. Haar ouders zetten haar samen op de boot, waar ze twee jongens ontmoet: de vriendelijke Kean die twee jaar ouder is en zijn neefje Raaf, die zich een beetje anders gedraagt. Hij schrijft alles wat hij te weten komt op in een schrift en is erg direct in zijn uitspraken.

Verder lezen
16 november 2025

Maria Sibylla – Inez van Dullemen

Inez van Dullemen heeft een prachtige, rijke schrijfstijl, met zeldzame woorden. Het past helemaal bij de geschiedenis van Maria Sibylla Merian, die in 1700 naar Suriname ging om daar tropische vlinders te bestuderen. Ze schilderde die samen met hun rupsen en de planten waar ze op leefden.

Als klein meisje heeft Maria Sibylla leren tekenen en schilderen van haar stiefvader in Frankfurt am Main. Tijdens haar huwelijk gaat ze door met schilderen, totdat ze weggaat bij haar echtgenoot. Samen met haar twee dochters sluit ze zich aan bij de Labadisten in Friesland, een religieuze gemeenschap. Haar broer Casper heeft haar daartoe overgehaald.

Verder lezen
9 november 2025

Ontaard – Marion Bruinenberg

Na haar fascinerende debuut keek ik uit naar het tweede boek van Marion Bruinenberg. Hiervoor heeft ze zich laten inspireren door het dagboek van haar overgrootvader Roelof, die in 1925 naar Canada emigreerde. Zijn verhaal wordt afgewisseld met gebeurtenissen in 2025, waarin Roelofs achterkleindochter op zoek gaat naar sporen van hem. Tijdens het lezen vraag ik me soms af wat van deze verhaallijn echt gebeurd is (ook al vind ik dat dat bij een goed verhaal niet relevant is) en pas in het nawoord ontdek ik dat het meer fictie is dan ik dacht.

Roelof is 25 jaar als hij vanuit Drenthe vertrekt om in Canada boer te worden. Hij heeft gehoord dat daar veel land en werk te vinden is, wat hem een stuk beter lijkt dan het harde leven in het veenland. Hij neemt aardbeienzaadjes mee en rekent erop dat hij later zijn verloofde Anna kan laten overkomen, zodra hij zijn eigen boerderij heeft. De reis is al een enorme belevenis: eerst met de tram naar Coevorden, dan met de trein naar Rotterdam en dan per schip in ruim negen dagen naar het nieuwe land.

Verder lezen
2 november 2025

De zwevende wereld: de verbonden levens van Franz von Siebold en Kusumoto Oine – Annejet van der Zijl

Een tijdje geleden was ik in Japanmuseum Sieboldhuis aan het Rapenburg in Leiden. Daar keek ik mijn ogen uit naar allerlei voorwerpen uit Japan, waaronder prenten en opgezette dieren. Ooit woonde Franz von Siebold in dit pand en had hij er ook al een Japans museum. Over deze man gaat De zwevende wereld. Het is een dubbelbiografie, want het gaat ook over zijn Japanse dochter Oine.

Annejet van der Zijl is een goede verteller en toch kost het me in het begin wat moeite om dit te lezen. Misschien is dat altijd wel zo bij een biografie, want wat vertel je over de afkomst en jeugd van iemand die later opzienbarende dingen heeft gedaan? Soms is er al een verband te vinden tussen hoe iemand opgroeide en wat die later werd. Dat is hier niet het geval. Franz von Siebold was niet de briljantste geneeskundestudent; hij is zelfs nooit officieel afgestudeerd. Het was puur toeval dat deze Duitser door de Nederlandse regering als arts naar Japan werd gestuurd.

Verder lezen