Russisch

7 april 2025

Wond – Oksana Vasjakina

Uit Rusland heb ik wel wat klassiekers gelezen, maar nog niet eerder een moderne roman. Door een tip op Boekmeter beland ik bij Oksana Vasjakina, een jonge, lesbische vrouw uit Siberië. In Rusland mag haar debuutroman niet worden verkocht, omdat het niet aansluit bij de klassieke visie op het gezin. Dan lezen we het wel hier!

Wond draait om het overlijden van Oksana’s moeder, als die begin vijftig is. Het is geen chronologisch verteld verhaal en diverse schrijfstijlen komen voorbij. Oksana is dichter, wat te merken is aan haar taal. Het is uitstekend vertaald door Yolanda Bloemen en Seijo Epema. In het midden staat een lang gedicht:

Verder lezen
24 maart 2024

Grijze bijen – Andrej Koerkov

Sergej Sergejitsj woont in een dorp in de grijze zone in de Donbas, aan de rand van Oekraïne. Aan de ene kant vechten de separatisten, aan de andere kant soldaten van het Oekraïense leger. De meeste dorpelingen zijn in 2014 al gevlucht. Er is geen winkel, geen postkantoor en geen stroom meer. Drie jaar later wonen er nog twee mannen: Sergejitsj en Pasjka. Ooit waren ze de enige twee jongens in hun klas. Vrienden waren ze niet. Nu ze als enigen overgebleven zijn, zoeken ze elkaar af en toe toch op.

Vroeger was Sergejitsj opzichter in de mijnen. Vanwege stoflongen mocht hij als veertiger al met vervroegd pensioen. Nu leeft hij voor zijn bijen, die in zes kasten leven. Hij denkt nog weleens terug aan die keer dat de gouverneur langskwam om een dutje te doen op die bijenkasten. Het gezoem zou goed zijn tegen allerlei kwalen.

Verder lezen
17 maart 2024

Oblomov – Ivan Gontsjarov

Sinds kort is er een whatsapp-boekenclub die om klassiekers draait. Het idee is om eens in de twee maanden een gouwe ouwe te kiezen en die op een bepaalde avond te bespreken via de app. Het begint meteen goed met deze dikke Russische klassieker, die voor het eerst verscheen in 1858.

Ilja Iljitsj Oblomov komt de eerste tweehonderd bladzijden amper zijn bed uit. Dat klinkt saai, maar het is geweldig beschreven, tot in detail. Alles in het huishouden van Oblomov is tot stilstand gekomen. Hijzelf ligt veel te slapen. Alleen om wat te eten is hij nog te porren. Huisknecht Zachar zorgt daar nog wel voor, maar van schoonmaken komt niks terecht. Oblomov is eigenaar van een landgoed, dat hij van zijn vader heeft geërfd. Hij zou daar eens goed orde op zaken moeten stellen, maar daar ziet hij zo tegenop dat hij het steeds uitstelt en in de stad blijft. Zelfs het schrijven van een eenvoudige brief lukt hem niet meer.

Verder lezen
7 december 2022

Dokter Zjivago – Boris Pasternak

Dokter Zjivago is een dikke pil met veel namen met variaties en veel uitweidingen. Daarmee voldoet het aan het algemene beeld van Russische klassiekers. Het boek kwam voor het eerst uit in 1958 in Nederland (!), maar pas veel later in de Sovjet-Unie. Het speelt zich af in de jaren rond de Russische revolutie van 1917. In die tijd leefde Joeri Zjivago.

Boris Pasternak schrijft erg fragmentarisch en noemt allerlei namen zonder de personages goed te introduceren. Achterin staat een lijst met namen en korte toelichtingen. Daarin worden wat latere gebeurtenissen verklapt. Joera Zjivago ontmoet in zijn jeugd in Moskou een paar mensen die in het vervolg van zijn leven een belangrijke rol zullen spelen. Met Tonja zal hij later trouwen. Lara zal hij later weer tegenkomen in een plaats ver van de hoofdstad. Verder zijn er een paar mannen die steeds terugkomen, maar het duurt lang voordat ik die uit elkaar kan houden, als dat al lukt.

Verder lezen
21 november 2020

Het einde van de rode mens – Svetlana Aleksijevitsj

Hier in Nederland zijn we gewend aan het kapitalisme. We zijn ermee opgegroeid. Dat is anders in Rusland en andere landen die vroeger bij de Sovjet-Unie hoorden, zoals Wit-Rusland en Azerbeidzjan. Svetlana Aleksijevitsj interviewde talloze mensen uit verschillende staten over hun ervaringen voor en vlak na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. Ze halen herinneringen op aan hun leven onder het communisme en vragen zich af wat er terecht is gekomen van de beloftes van Gorbatsjov met zijn glasnost en perestrojka.

Verder lezen
18 juni 2020

Wilde rozen en andere verhalen – Konstantin Paustovski

Konstantin Paustovski schreef de allermooiste zinnen die ik ooit gelezen heb, in zijn autobiografische boeken. Voor Wilde rozen en andere verhalen heeft vertaler Wim Hartog vijf fictieve verhalen uitgekozen. Het is goed te merken dat Paustovski voor zijn fantasieën ook uit zijn eigen ervaring put. Er wordt veel gereisd en ik herken steden waar Paustovski zelf ook is geweest.

Het eerste hoofdstuk is een verhaal in een verhaal, waar ik even voor moet opletten. De hoofdpersoon ontmoet een joodse ontwerper van etiketten voor onder andere koffie en wijn. Die vertelt hoe hij in zijn leven in diverse steden heeft gewoond. Daarop besluit het ik-personage om ook op reis te gaan, per schip. Paustovski vertelt alles zeer beeldend en letterlijk in geuren en kleuren. Het is prachtig om te lezen over het weer en de mensen.

Verder lezen

26 augustus 2019

Van Moskou naar de Zwarte Zee in 1919

Op mijn zoektocht naar vrouwelijke schrijvers uit de twintigste eeuw kom ik Teffi (1872-1952) tegen, een Russische schrijver die af en toe wordt herontdekt en heruitgegeven. Een aantal van haar korte verhalen werden bijvoorbeeld in de jaren tachtig in het Nederlands, Engels en Duits vertaald. De bibliotheek heeft ze niet te leen, maar ik vind wel een heel ander boek: Herinneringen waarin ze haar vlucht uit Moskou beschrijft. Ik verwacht een vrouwelijke versie van de indrukwekkende verhalen van Paustovski, die inmiddels wél bekend is geworden in onze contreien met zijn autobiografie die zich ook aan het begin van de vorige eeuw afspeelt.

Vanwege de Russische revolutie is in 1919 iedereen die maar kan op de vlucht voor de bolsjewieken. Mensensmokkelaars vieren hoogtij. Teffi is dan al een gevierd schrijver en dat helpt haar om dingen voor elkaar te krijgen. Verder lezen

10 november 2018

Anna Karenina – deel 7 & 8

Het dikke boek is uit! Met veel plezier kijk ik terug op het lezen van Anna Karenina in de afgelopen twee maanden, tegelijkertijd met een paar andere boekenwurmen. Sommigen kwamen er niet doorheen. Ik was me bewust van het risico dat ik ook tot de afhakers zou behoren, want eigenlijk wist ik niet wat ik kon verwachten van dit boek. Maar ik hoopte op een bijzondere leeservaring en dat is het zeker geweest. Ook vond ik het erg tof om het op deze manier samen te lezen en uit te wisselen wat ons opviel.

Verder lezen

30 oktober 2018

Anna Karenina – deel 6

Eerder heb ik al geschreven over de sprankelende vertaling van Anna Karenina door Hans Boland. Hij gebruikt veel moderne uitdrukkingen, waardoor ik soms even vergeet dat het verhaal zich anderhalve eeuw geleden afspeelt. Tegelijkertijd schuwt hij het gebruik van zeldzame en ouderwetse woorden niet, bijvoorbeeld als het om kledingstukken gaat, maar ook een woord als ‘talmen’.  Daardoor krijgt het toch een bepaalde passende sfeer, al vind ik het soms wel vervelend als ik dingen moet opzoeken. Gelukkig maakt de vertaler rijkelijk gebruik van voetnoten voor uitleg van specifieke termen en vertalingen van Franse zinnetjes. In de hogere klasse sprak men toen immers Frans en die taal werd ook onderling in de gezinnen gebruikt.

Toch is de vertaling niet perfect. Taalfouten kom ik niet tegen, maar Boland is niet altijd consequent. Verder lezen