Veel dystopieën draaien om jongeren, maar in De eenheid is de hoofdpersoon net vijftig jaar geworden. Omdat Dorrit alleenstaand is en geen kinderen heeft, hoort ze vanaf die dag tot de groep van overbodigen. Ze wordt opgehaald om te gaan wonen in een soort all-in vakantiepark met restaurants, sportruimtes en een overkoepelde tuin. Bij het maandelijkse welkomstfeest ontmoet ze de andere bewoners: vrouwen vanaf vijftig jaar en mannen vanaf zestig jaar. Sommigen hebben littekens of zien er erg moe uit. Deze overbodigen worden namelijk ingezet voor medische onderzoeken en orgaandonaties aan onmisbaren: meestal mensen met jonge kinderen die ernstig ziek zijn. Verder lezen
dystopie
The handmaid’s tale – Margaret Atwood
In de nabije toekomst is Amerika overgenomen door de Libertheos, een groep van orthodox gelovigen die de samenleving onherkenbaar hebben veranderd. Het leger heeft de noodtoestand uitgeroepen en er wordt beweerd dat islamitische groeperingen de oorzaak zijn. De situatie zou tijdelijk zijn, maar duurt nu al jaren. In de tijd ervoor nam de vruchtbaarheid af als gevolg van straling en andere milieuvervuiling. Tegelijk werden vrouwen vaak zomaar betast door mannen.
Nu zijn er vrouwen in blauw, dat zijn de echtgenotes van commandanten. Als ze zelf geen kinderen kunnen krijgen, dan krijgen ze een ‘handmaid’ in huis, die herkenbaar is aan de rode kleding. Er lopen ook Martha’s rond, in het groen, voor de huishoudelijke taken. En dan zijn er nog ‘econowives’, die volgens mij bij een soort middenklasse horen.
Corpus delicti – Juli Zeh
Met de leestweeps bespreken we literatuur via twitter, op een afgesproken tijdstip. Vanavond is het weer zover. Deze keer hebben de organisatoren op verzoek van lezers gekozen voor een dystopie.
Juli Zeh schept een kille wereld waarin een gezond lichaam het hoogste doel is. Ziektes zijn zoveel mogelijk uitgeroeid door vergaande hygiënische maatregelen. Men geeft elkaar geen handen, het bos is tot verboden gebied verklaard en voedsel wordt in vastgestelde verhoudingen verstrekt. Sigaretten en koffie zijn verboden. De mensen moeten elke maand rapportages inleveren om aan te tonen dat ze genoeg hebben gesport en geen ziektes onder de leden hebben. Relaties zijn alleen toegestaan tussen personen waarvan het immuunsysteem ver genoeg uit elkaar ligt. Wie zich niet aan de regels houdt, riskeert straffen van geldboetes tot schijndood, waarbij je wordt ingevroren.
Anna – Niccolò Ammaniti
Niccolò Ammaniti is in ons land één van de bekendste en geliefdste Italiaanse schrijvers. Eerder las ik van hem Ik haal je op, ik neem je mee, wat ik een aardig boek vond, maar niet zo geweldig dat ik meteen meer van hem wilde lezen. Eigenlijk begreep ik zijn populariteit niet zo goed. Met zijn nieuwste boek stapt hij in een nieuw genre: de dystopie. Dat maakte mij nieuwsgierig en ik deed mee met een winactie van Libris op twitter, die ik prompt won. Een gesigneerd exemplaar van Anna viel in mijn brievenbus. Het duurde een paar maanden voor ik erin begon. Misschien aarzelde ik een beetje, was ik bang voor een tegenvaller. Ik kan al verklappen dat dat niet terecht was.
De stad der blinden – José Saramago
Het stoplicht springt op groen, maar één auto trekt niet op. De andere toeteren, maar hij komt niet in beweging. Het portier gaat open: ‘Ik ben blind!’ De bestuurder ziet alleen nog maar wit licht. Hij wordt door een behulpzame stadsgenoot naar huis gereden. Maar als die de man thuis heeft gebracht en daarna besluit de auto mee te nemen, wordt hij ook plotseling blind. De blinden komen bij de oogarts en die wordt ook getroffen. Het lijkt wel een besmettelijke ziekte.
De wand – Marlen Haushofer
De ik-persoon van De wand blikt terug op tweeënhalf jaar leven in eenzaamheid. Ze was alleen in het vakantiehuis van vrienden, in de Oostenrijkse bergen. ’s Avonds kwam het bevriende echtpaar niet terug uit het dorp en de volgende dag ging de hoofdpersoon op zoek om te kijken wat er aan de hand was. Ze stuitte op een onzichtbare wand, een soort glas waar ze wel doorheen kon kijken. Voorzichtig lopend langs de wand zag ze een boerderijtje met een man die zich stond te wassen. Een paar uur later stond de man er nog steeds, in dezelfde houding. Ook lag er een koe, als versteend. Alle mensen en dieren aan de andere kant waren dood. Gelukkig was de hond Luchs bij haar gebleven toen haar vrienden naar het dorp gingen.
Mens vs. natuur – Diane Cook
In de bizarre verhalen van Diane Cook komen bepaalde thema’s telkens terug. Sommige verhalen zijn dystopisch: ze gaan over het einde van de wereld of over een vreemde wereld die lijkt op de onze. De sfeer is luguber, ik zit soms te griezelen bij de beschrijvingen en dat past ook bij de voorkant van het boek. Het einde der tijden speelt zich af na een overstroming waarbij veel doden zijn gevallen. De hoofdpersoon woont in een mooi groot huis op zuilen met veel kamers en duur antiek. Hij heeft een grote etensvoorraad. In het huis van de buurman zitten heel veel mensen en ze vragen hem om eten, maar hij geeft niemand iets. Hoe lang houdt hij dat vol in z’n eentje?
The Circle – Dave Eggers
Mae is ontzettend blij als ze via haar beste vriendin bij The Circle mag gaan werken, een bedrijf dat een kruising is tussen Facebook en Google. Bijna iedereen heeft een Circle-account om razendsnel informatie te kunnen opzoeken en ervaringen te kunnen delen. In het begin was er wel wat weerstand tegen het verplichte gebruik van je echte naam, maar de diensten van The Circle zijn veel beter dan wat andere bedrijven aanbieden, waardoor de meeste mensen al snel overstag zijn gegaan. De campus van The Circle biedt haar werknemers alles wat ze nodig hebben: moderne kantoorgebouwen, gratis eten en veel feestjes waarna je kunt blijven overnachten in één van de hotelkamers. Die zijn trouwens zo populair dat veel ‘Circlers’ er permanent wonen.
Niets te verbergen – Aglaia Bouma
Op de voorkant van Niets te verbergen staat een blote vrouw. Ze heeft letterlijk niets te verbergen. Dit is Maud, callgirl, prostituee. Ze leeft in 2029, een tijd waarin veiligheid boven privacy gaat. Daarom hangen er overal camera’s en houdt de overheid haar onderdanen via een chip in hun lichaam of in hun mobiel in de gaten. Die mobiel heb je overal voor nodig en daarom neem je die wel mee, al bestaat er ook nog steeds contant geld. Dat gebruikt Maud om illegaal sigaretten en snoep te kopen.
Weerwater – Renate Dorrestein
Als Renate Dorrestein als gastschrijver voor een paar maanden in Almere gaat wonen, vindt er een apocalyptische gebeurtenis plaats. Het lijkt erop dat alleen Almere gespaard is, terwijl de rest van de wereld is vergaan. Niemand die de stad uit gaat, komt ooit terug. De stroom valt uit en na wat haperingen is dat definitief. Ten tijde van de ramp is het een maandag in de zomer. Veel mensen zijn op vakantie of naar hun werk in een andere plaats. Degenen die overblijven zijn voor het grootste deel vrouwen en pubers, plus tweehonderd gedetineerden… Hoe zal deze populatie een nieuwe samenleving opbouwen?
Lalagè leest 