De Canadese schrijver Margaret Atwood ken je misschien wel van haar romans, waaronder The handmaid’s tale. Maar wist je dat ze ook korte verhalen heeft geschreven? Wilderness tips bevat tien verhalen van rond de 25 bladzijden. Dit maakt ze kort genoeg om in één keer uit te lezen, maar lang genoeg voor wisselingen in perspectief en tijd. Vrouwen spelen steeds de hoofdrol. Het gaat over hun liefdesleven, maar ook over hun carrière.
Margaret Atwood
The handmaid’s tale – Margaret Atwood
In de nabije toekomst is Amerika overgenomen door de Libertheos, een groep van orthodox gelovigen die de samenleving onherkenbaar hebben veranderd. Het leger heeft de noodtoestand uitgeroepen en er wordt beweerd dat islamitische groeperingen de oorzaak zijn. De situatie zou tijdelijk zijn, maar duurt nu al jaren. In de tijd ervoor nam de vruchtbaarheid af als gevolg van straling en andere milieuvervuiling. Tegelijk werden vrouwen vaak zomaar betast door mannen.
Nu zijn er vrouwen in blauw, dat zijn de echtgenotes van commandanten. Als ze zelf geen kinderen kunnen krijgen, dan krijgen ze een ‘handmaid’ in huis, die herkenbaar is aan de rode kleding. Er lopen ook Martha’s rond, in het groen, voor de huishoudelijke taken. En dan zijn er nog ‘econowives’, die volgens mij bij een soort middenklasse horen.
MaddAddam – Margaret Atwood
Als ik een boek mocht kiezen dat verfilmd zou worden, dan koos ik voor deze trilogie van Margaret Atwood (goed, dan worden het dus drie films). De hoofdpersonen uit Oryx & Crake en The year of the flood komen hier bij elkaar: 1. de geeks die genetische manipulaties uitvoerden om de Crakers te ontwerpen, een ideale variant op de mens, 2. deze Crakers zelf en 3. een paar leden van de sekte God’s Gardeners. Zij zijn allemaal overlevenden van de ‘waterloze vloed’: het virus dat bijna de hele mensheid heeft uitgeroeid. Er zijn ook nog een paar ‘zware jongens’ die het overleefd hebben en zij vormen een bedreiging. Verder lezen
The year of the flood – Margaret Atwood
The year of the flood speelt in dezelfde periode in de toekomst als Oryx and Crake: vlak na de uitbraak van een virus waardoor vrijwel alle mensen op aarde zijn gestorven, en in de jaren voorafgaand aan die ramp. Deze keer wonen de hoofdpersonen echter niet in een beschermde compound, maar daarbuiten.
Het verhaal wordt verteld vanuit twee vrouwelijke hoofdpersonen: Ren, die een jaar of 18 is, en Toby die wat ouder is. Allebei zijn ze terechtgekomen in de sekte God’s Gardeners, een soort vervolg op het christendom. Margaret Atwood heeft deze religie erg goed uitgewerkt. Het belangrijkste is dat God’s Gardeners geen dierlijke producten gebruiken, tenzij dat nodig is om te overleven. Ze leven in een verlaten gebouw en op het dak verbouwen ze groenten en houden ze bijen. De hoofdstukken over Ren en Toby worden afgewisseld met preken van Adam One, de sekteleider, gevolgd door een hymne. De preken laten goed zien wat het gedachtegoed van God’s Gardeners is en de hymnes vond ik best wel grappig. Ze zijn zelfs op muziek gezet en opgenomen, kijk en luister maar eens naar het volgende filmpje:
Het is verder wel een serieus boek, bedoeld om ons te wijzen op de mogelijke gevolgen van hoe wij met onze aarde omgaan. Waar de nadruk in Oryx and Crake lag op genetische manipulatie, gaat het in The year of the flood vooral over het milieu. Verder is er een groot verschil tussen arm en rijk en tussen het leven binnen en buiten de Compounds.
De hoofdpersonen uit Oryx and Crake komen terug in The year of the flood, maar je kunt de boeken prima afzonderlijk van elkaar lezen. Ze maken onderdeel uit van een trilogie. Het derde deel is wel echt een vervolg op de andere twee boeken. Ik ben benieuwd hoe het verder gaat, dus MaddAddam staat met dikke letters in mijn lijst met nog te lezen boeken.
Oryx and Crake – Margaret Atwood
Op mijn boekenlijst stond The year of the flood van Margaret Atwood. In de bibliotheek ontdekte ik dat dit het middelste deel is van een trilogie. De boeken kunnen afzonderlijk van elkaar gelezen worden, maar ik besloot om braaf bij het eerste deel te beginnen: Oryx and Crake. Het derde deel is vorig jaar verschenen en heet MaddAddam. De boeken zijn ook naar het Nederlands vertaald. Het Engels is wel pittig, maar ik zou dit toch niet in vertaling willen lezen, vanwege de vele fantasiewoorden.
Oryx en Crake spelen belangrijke rollen in het boek, maar de hoofdpersoon is hun goede vriend Jimmy, die later Snowman is gaan heten. Het verhaal start op het moment dat Snowman één van de laatste nog overgebleven mensen is, of misschien wel de allerlaatste. Hij denkt terug aan hoe het zover gekomen is, startend bij zijn jeugd waarin hij Crake leerde kennen. Ik vond de jeugd van Snowman interessant, het schetst een beeld van de wereld in de jaren voor de fatale ramp. Dit speelt zich af in de nabije toekomst. De scènes uit het verleden van Jimmy worden afgewisseld met het leven van Snowman na de ramp. Hij moet zien te overleven en hij moet zorgen voor de Crakers: genetisch gemanipuleerde mensen die door Crake zijn gemaakt, naar zijn ideaalbeeld van de mens. De spanning wordt er goed in gehouden door deze afwisseling. Aan het begin wordt je nieuwsgierigheid gewekt en daarna wordt steeds meer onthuld van de geschiedenis die tot de fatale ramp heeft geleid.
Margaret Atwood heeft een rijke fantasie, soms tot in het absurde. Veel zaken vond ik erg goed uitgekiend, terwijl sommige andere wat minder geloofwaardig zijn, maar dat stoorde me niet. Dit boek is 11 jaar geleden geschreven is en daarom kloppen sommige dingen niet helemaal, omdat de ontwikkelingen op technisch vlak inmiddels een iets andere kant uit zijn gegaan. Genetische manipulatie en kruisingen van dieren komen veelvuldig voor. Dieren en mensen kunnen naar wens worden aangepast, met de Crakers als ultiem resultaat. Het levert oplossingen voor diverse problemen, maar brengt ook gevaren met zich mee. Ook klimaatverandering is duidelijk aanwezig, met extreme hitte en elke dag storm.
Natuurlijk komen ethische vragen dan om de hoek kijken: Jimmy vraagt zich af of het wel ethisch verantwoord is om een kip te maken zonder snavel, ogen en met minder hersenen zodat het ‘ding’ geen pijn kan voelen en bijna alleen uit kippenborst bestaat om op te eten. Er komen ook vegetariërs en veganisten voor in het boek, terwijl aan de andere kant veel mensen wel vlees blijven eten. Ze eten wel veel surrogaatvoedsel, omdat er blijkbaar tekorten zijn aan vlees, kaas, koffie en bier.
Oryx and Crake schetst een beeld van hoe onze toekomst eruit zou kunnen zien. Ik vermoed dat het weleens dichter bij de waarheid zou kunnen liggen dan wij ons kunnen voorstellen. Daarom denk ik dat de grote fantasie van fictie-schrijvers een belangrijke bijdrage kan leveren aan wetenschapsfilosofie en ethiek.
Lalagè leest 