De zwevende wereld: de verbonden levens van Franz von Siebold en Kusumoto Oine – Annejet van der Zijl

Een tijdje geleden was ik in Japanmuseum Sieboldhuis aan het Rapenburg in Leiden. Daar keek ik mijn ogen uit naar allerlei voorwerpen uit Japan, waaronder prenten en opgezette dieren. Ooit woonde Franz von Siebold in dit pand en had hij er ook al een Japans museum. Over deze man gaat De zwevende wereld. Het is een dubbelbiografie, want het gaat ook over zijn Japanse dochter Oine.

Annejet van der Zijl is een goede verteller en toch kost het me in het begin wat moeite om dit te lezen. Misschien is dat altijd wel zo bij een biografie, want wat vertel je over de afkomst en jeugd van iemand die later opzienbarende dingen heeft gedaan? Soms is er al een verband te vinden tussen hoe iemand opgroeide en wat die later werd. Dat is hier niet het geval. Franz von Siebold was niet de briljantste geneeskundestudent; hij is zelfs nooit officieel afgestudeerd. Het was puur toeval dat deze Duitser door de Nederlandse regering als arts naar Japan werd gestuurd.

Verder lezen

De wonderverteller – Lida Dijkstra

De wonderverteller verdiende dit jaar zowel de Gouden Griffel als een Zilveren Penseel! Dat moet dus wel een bijzonder jeugdboek zijn. Het speelt zich af in de dertiende eeuw. Een weesmeisje werkt in de gevangenis van Genua, waar wereldreiziger Marco Polo zit. Hij geeft het meisje de naam Topina, wat muisje betekent. Door haar voortvarendheid krijgt ze het voor elkaar dat Marco Polo in contact komt met een schrijver die ook in de gevangenis zit. Die zal zijn verhalen op papier zetten.

Topina zorgt ervoor dat ze zelf aanwezig mag zijn bij de sessies waarin Marco Polo vertelt over de vele jaren dat hij op reis was. Samen met zijn vader en zijn oom trok hij helemaal naar het oosten van China en weer terug naar Venetië. Ze reisden over land, door woestijnen en steden, en ze voeren over zeeën. Ze leerden vreemde talen en andere culturen kennen. Het reizen was vaak zwaar. Struikrovers en piraten lagen altijd op de loer. Toch lukte het om vele edelstenen mee terug te nemen naar Venetië en als rijke mannen verder te leven.

Verder lezen

Dit is ook China – Cindy Zhu Huijgen

Cindy Zhu Huijgen werd als baby uit China geadopteerd door een Nederlands echtpaar. Al jong was ze gefascineerd door haar geboorteland. Daarom besloot ze om Chinese taal en cultuur te gaan studeren. Inmiddels woont ze alweer een aantal jaren in Beijing en werkt ze als correspondent voor verschillende Nederlandse media. In Dit is ook China vertelt ze haar persoonlijke ervaringen met geadopteerd zijn en het wonen en werken in China. Dat doet ze in korte, indringende hoofdstukken, die toch lichtvoetig zijn.

Als journalist is haar Chinese uiterlijk handig, want ze valt niet meteen op. Cindy heeft drie verschillende telefoons, om te zorgen dat ze niet te snel door de mand valt. Toch komt ze af en toe in aanraking met politie, als ze ergens verslag probeert te doen. Bovendien word je in China overal in de gaten gehouden door talloze camera’s. Ook tijdens de coronapandemie woonde Cindy in China en ze deed in januari 2020 verslag vanuit Wuhan, waarna ze op het nippertje de stad uit kon komen.

Verder lezen

De geschikte jongen – Vikram Seth

Dit is het dikste boek dat ik ooit heb gelezen, met 1400 bladzijden. Het speelt zich af in India in 1951, in de fictieve stad Brahmpur. Vier families delen lief en leed. Ze houden van elkaar en ergeren zich. Vikram Seth beschrijft hun levens in korte hoofdstukken en springt behendig van de één naar de ander. Ik pak mijn notitieboekje erbij om de personages te noteren, maar dat blijkt niet zo nodig te zijn. De personages worden duidelijk geïntroduceerd en het zijn er veel, maar niet té veel. Wel is de stamboom af en toe handig om te raadplegen. Ik heb die gefotografeerd uit het papieren boek in de bibliotheek, dat van baksteenformaat is, en lees verder op mijn e-reader.

Een geschikte jongen begint met de bruiloft van Pran en Savita, wat een gearrangeerd huwelijk is. Het is een groot feest dat plaatsvindt in de tuin van een villa. Vikram Seth vertelt het allemaal zeer levendig. De vertaling uit het Engels van Christien Jonkheer en Babet Mossel is erg goed. Er zijn veel dialogen, waardoor het vlot leest. Hier en daar staat een opsomming om iets uitgebreid te beschrijven. Ik kan me zo helemaal voorstellen hoe het is in de Indiase drukte, bijvoorbeeld op de markt en bij feesten, zoals Holi met de gekleurde poeders en watergevechten.

Verder lezen

De spijker – Zhang Yueran

Voor de begrafenis van haar opa is Li Jiaqi terug in de plaats waar ze als kind woonde. Op school was ze een buitenbeentje. Samen met nog een paar onpopulaire kinderen vormden ze een groepje vrienden. De stad is erg veranderd, maar toch herkent Jiaqi wel wat. Tot haar verbazing is de flat waar haar vriend Cheng Gong woonde niet afgebroken, in tegenstelling tot alle gebouwen eromheen. Tegen beter weten in gaat ze naar binnen en belt aan bij het vertrouwde nummer. De deur gaat open. Daar staat Gong.

Een nacht lang halen de vrienden herinneringen op. De hoofdstukken wisselen af tussen Jiaqi en Gong. Soms overlapt hun verhaal een beetje. Over het algemeen is het chronologisch verteld. Het lijkt erop dat de kinderen aan de ene kant streng worden opgevoed en aan de andere kant veel vrijheid hebben om zelf buiten te spelen. Dat komt ook doordat ze niet in harmonieuze gezinnen opgroeien. Ze krijgen te maken met scheidingen, drankmisbruik en armoede.

Verder lezen

Leesreis om de wereld: Maleisië

De Maleisische rechter Teoh Yun Ling is net met vervroegd pensioen gegaan en kijkt terug op haar leven. Ze is teruggekeerd naar een bijzondere plek: Yugiri, wat avondnevel betekent. Hier is een Japanse tuin, aangelegd door Aritomo. Die was ooit hovenier van de Japanse keizer. Yun Ling heeft zijn bezittingen geërfd. Er is altijd veel belangstelling geweest voor Aritomo’s werk, waaronder zijn tuin en houtsnedes. Nu wil Yun Ling zorgen dat het bewaard blijft, ook als zij er niet meer is. Ze lijdt namelijk aan een ziekte die haar taalvermogen aantast.

De tuin van de avondnevel is een complex verhaal. In het begin van het boek kost het me moeite om te begrijpen wie de hoofdpersonen zijn. Vanuit het heden kijkt Yun Ling terug op de periode tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog, waarin Japan ook Maleisië aanviel. Yun Ling was de enige overlevende van een jappenkamp. Daar wil ze liever niet aan terugdenken, maar het is duidelijk dat het altijd veel invloed op haar leven heeft gehad. Als jurist was ze betrokken bij de berechting van oorlogsmisdadigers. Ze hoopte hiermee de locatie van het kamp te achterhalen, waar haar zus Yun Hong begraven lag.

Verder lezen

Sonju – Wondra Chang

Dit boek is in het Engels geschreven en niet in het Nederlands vertaald.

In de jaren veertig groeit Sonju op in Seoul, Zuid-Korea. Ze is veel samen met haar beste vriendin Misu en beste vriend Kungu. Ze praten over hun toekomstdromen, die er anders uitzien dan die van hun ouders. Sonju heeft geen verkering met Kungu, maar is wel van plan om met hem te trouwen. Ze zullen een huwelijk hebben waarin ze gelijkwaardig zijn. Misu merkt op: dat zullen je ouders nooit goed vinden.

Het lukt Sonju inderdaad niet om haar moeder te overtuigen. Erger nog: ze mag niet gaan studeren en wordt uitgehuwelijkt aan een man uit een familie op het platteland. De traditionele ceremonie wordt uitgebreid beschreven. Sonju verhuist en ziet haar familie een paar jaar lang helemaal niet. Ze is woedend, maar went aan het leven met haar schoonfamilie. Het huwelijk wordt echter geen succes.

Verder lezen

Lolita lezen in Teheran – Azar Nafisi

In het midden van de vorige eeuw was de positie van vrouwen in Iran niet heel anders dan in westerse democratische landen. Rond 1980 veranderde dit. Azar Nafisi werkte als docent Engelse literatuur aan de universiteit van Teheran. Ze moest een hoofddoek gaan dragen, ook al was ze geen moslim. In eerste instantie weigerde ze dat. Ze verloor haar baan. Later ging ze elders lesgeven, maar ook dat stopte door strengere regels.

Azar ging thuis stiekem door met college geven aan een groepje vrouwen. Ze bespraken fictie uit binnen- en buitenland. Dit clubje vormt de rode draad van Lolita lezen in Teheran. Het boek heeft vier delen: Lolita, Gatsby, James en Austen. Literaire analyses van de klassiekers zijn verweven met Azars leven in de jaren tachtig. Ik vind het pittig om te lezen, want ik ken de boeken waarnaar verwezen wordt vrijwel allemaal niet. Toevallig heb ik Trots en vooroordeel net gekocht en ik besluit daar gauw in te beginnen, in de hoop dat het laatste deel dan een feest van herkenning kan zijn. Maar over het werk van Jane Austen vertelt ze een stuk minder dan over de andere boeken en eerlijk gezegd vind ik het nog steeds moeilijk om te begrijpen.

De wereld om Azar heen verandert. Alles wat ze op college zegt kan tegen haar worden gebruikt. Studenten maken bezwaar tegen fictieve personages en hun gedrag. Ze probeert over te brengen hoe belangrijk literatuur voor haar is.

Verder lezen

Leesreis om de wereld: Sri Lanka

Het verhaal van een kort huwelijk speelt zich af in een vluchtelingenkamp in Sri Lanka. Het is oorlog en mensen zijn vertrokken. In elk dorp dat ze passeerden, sloten meer mensen zich aan. In het begin namen ze nog meubels mee, daarna alleen kleding, en tot slot niets meer. Ook overleden familieleden moesten worden achtergelaten. Dinesh is een jaar of negentien en in zijn eentje in het kamp aangekomen. Het ligt bij een stuk oerwoud en daarachter is de zee. Verder kunnen ze niet en hij weet dat de kans groot is dat hij binnenkort ook zal overlijden bij de bombardementen.

Verder lezen

De hemel is altijd paars – Sholeh Rezazadeh

De Iraanse Arghavan heeft een kringloopwinkel in Amsterdam. Bij alles wat ze verkoopt, heeft ze een verhaal. De winkel heeft vaste bezoekers, zoals de vrolijke danseres Anna en fluitist Mees. Tegenover de winkel staan judasbomen, met hun paarse sluiers. In De hemel is altijd paars staan veel mooie metaforen die over bomen gaan.

Arghavan vindt het niet altijd makkelijk om in Nederland te leven. Hoe zij denkt en doet sluit vaak niet aan bij anderen en dat maakt haar verlegen, vooral als ze twijfelt. Wat ze duidelijk observeert, durft ze soms wel te uiten, zoals hoe ze Nederlanders ziet:

Je moet werken, iedereen heeft het druk. Hoe drukker hoe beter. Je mag niet stilstaan, maar ondertussen vergeet je om te leven en te genieten van de simpele dingen.

Verder lezen