ziekte

28 september 2025

De kleuren van de zee – Miriam Bruijstens

Hannah is 17 jaar als ze ziet dat er een vuurtoren met een huis eraan te koop staat. Ze weet haar ouders te overtuigen en het hele gezin verhuist naar de kust. Daar maakt Hannah met haar nieuwe vrienden een zalige zomer mee, die beschreven wordt in dit warme debuut.

Hannah heeft een zus en drie ouders: Julie, David en Nick. Zij zijn alledrie verliefd op de andere twee. Met hun drie inkomens kunnen ze de vuurtoren kopen. Bovendien is Nick goed in klussen, heel handig. Onder Hannah’s nieuwe vrienden is een stelletje van twee meisjes, een jongen die bi is en een non-binair persoon. Verder heeft Hannah ADHD, haar moeder heeft MS en vriend Nathan gebruikt een rolstoel. Allerlei menselijke eigenschappen komen zo voorbij, misschien een beetje veel, maar de variatie maakt het juist interessant om te lezen.

Verder lezen
4 juni 2025

Popcorn donut kaassoufflé – Eline van Wieren

Kato zit bij de huisarts, omdat ze zich depressief voelt. Ze moet de hele tijd huilen en ze heeft vaak eetbuien, waarbij ze van alles naar binnen propt, tot ze haast ontploft. De dokter stuurt haar naar een therapiegroep voor mensen met een eetbuistoornis.

Dit klinkt vreselijk en dat is het ook, maar Eline van Wieren gebruikt humor om te zorgen dat het niet alleen maar kommer en kwel is. Ze zet Kato neer als een realistisch mens door de details uit haar leven: kat Frits die tegen Kato aan kruipt, de series die ze kijkt, haar baan in de bibliotheek en de boeken waar ze van houdt. Dat het echt niet goed gaat met Kato, blijkt uit het feit dat het haar niet goed lukt om een boek te lezen.

Verder lezen
27 mei 2025

Autobiografie van mijn lichaam – Lize Spit

Het vierde boek van Lize Spit gaat over haarzelf. Als schrijver beschouwt ze haar eigen leven én dat van haar moeder, die slokdarmkanker heeft en niet lang meer zal leven. Via een e-mail stelt ze haar kinderen hiervan op de hoogte. En oja, ze gaan scheiden.

Autobiografie van mijn lichaam bestaat uit een heleboel korte stukjes. Het lijkt willekeurig, maar ik vermoed dat het zorgvuldig samengesteld is. Het is fragmentarisch en het springt telkens heen en weer in de tijd: het verhaal van het sterfproces van haar moeder wisselt af met allerlei herinneringen aan korter en langer geleden, met als motief Lizes eigen lijf. Ik vraag me af ze zo’n ijzersterk geheugen heeft, of dat er toch wat fictie bij is. Misschien heeft ze zich gebaseerd op oude dagboeken, waaruit ze soms letterlijk citeert. Ook hierbij denk ik dat het geen willekeurige fragmenten zijn, hoewel het soms zo voelt, met allerlei details over huisdieren en schoolrapporten.

Verder lezen
20 oktober 2024

De mierenkaravaan – Mariken Heitman

Het derde boek van Mariken Heitman heeft weer de natuur als centraal thema. De hoofdpersoon Kiek staat dicht bij de schrijver, wat het nog indringender maakt. Kiek beheert een biologische tuinderij, waar ze allerlei groenten kweekt. Wekelijks stelt ze 152 pakketten samen voor haar klanten. Ze wordt bij het werk geholpen door een stuk of tien vrijwilligers. Kiek heeft te kampen met lichamelijke klachten. Op een dag krijgt ze van de neuroloog het vonnis: ze heeft multiple sclerose. Dat verklaart ook haar moeheid, en toch vraagt ze zich af of het geen aanstellerij is.

Verder lezen
20 juli 2024

Die ene patiënt – Ellen de Visser

In dit boek moet je eigenlijk niet achter elkaar door lezen. Maar ik kan het niet laten om telkens drie of vier hoofdstukjes tot me te nemen, ook al maken ze stuk voor stuk indruk. Dit boek is een bundeling van artikelen uit de Volkskrant, waarin artsen en andere zorgverleners vertellen over een patiënt die ze is bijgebleven. Wetenschapsjournalist Ellen de Visser heeft ze geïnterviewd en de verhalen opgeschreven.

Allerlei specialismen komen voorbij, van oogarts tot oncoloog en van huisarts tot fysiotherapeut. Soms gaat het over een gemiste diagnose. Vaak is het een patiënt of familie die op een andere manier reageert dan de dokter verwacht. Iemand wil niet meer behandeld worden, terwijl artsen geneigd zijn om te handelen, daar zijn ze immers voor opgeleid. Een aantal keren wordt opgemerkt dat de tijden gelukkig zijn veranderd en dat dokters nu veel meer dan vroeger met de patiënt of de familie overleggen over wat nu te doen, welke behandeling juist is, of er nu ingegrepen moet worden of juist niet.

Verder lezen
8 mei 2024

Ziek, zwak en prikkelig – Annelies Gramsma

De stukjes van Annelies Gramsma op instagram zijn heerlijk om te lezen. Ik had haar pas net ontdekt, toen ze onlangs moest afhaken. Annelies is namelijk chronisch ziek: al meer dan twintig jaar heeft ze ME/CVS, waardoor haar energieniveau laag is en ze veel pijn heeft. Momenteel is een stukje typen om online te delen al te veel. Ik hoop dat dit tijdelijk is. Ondertussen is er het boek dat Annelies samenstelde uit al haar instagramschrijfsels. Ik leen het uit de bieb, begin te lezen en kan haast niet meer stoppen.

Verder lezen
19 februari 2024

Leer me alles wat je weet – Hanna Bervoets

Na de dood van haar geliefde Daniel(le) de Koster wil Jodie nog meer over haar weten. In dit boek vertelt Jodie het verhaal van Daniel: over hoe ze samen stichting Lucille oprichten om mensen te helpen die een diagnose zoeken maar niet verderkomen bij hun arts, over de geliefdes die Daniel had voor Jodie, en over Daniels werk bij een organisatie voor mensen met HIV. Het geeft een uitgebreid beeld van deze bijzondere vrouw, in bijna zeshonderd bladzijden. En toch weet Hanna Bervoets me steeds te boeien.

Maar vlak voor ik ophing, die ochtend na Daniels overlijden, hoorde ik mijn moeder alsnog een geluid voortbrengen. Het was iets tussen een diepe zucht en een jammerkreet in en ik geloof niet eens voor mij bedoeld, maar die droevige kreun zou de rest van de dag hier in huis blijven hangen, bijval krijgen van de brommende koelkast, de ruisende verwarmingsbuizen en de huilende geiser.

Verder lezen
5 mei 2023

Klara and the sun – Kazuo Ishiguro

Klara is een AF (artificial friend): een robot met gevoel. Ze kent angst, maar geen verveling. Klara staat in een winkel waar tieners langskomen om een AF uit te zoeken. Het klikt meteen tussen Josie en Klara. Klara and the sun geeft weer hoe Klara de wereld ervaart.

Kazuo Ishiguro’s schrijfstijl is net als in The buried giant gedetailleerd en bevat veel dialogen. Dat past goed bij de observerende manier waarop Klara om zich heen kijkt. Regelmatig heeft ze het over boxes waarin haar beeld is verdeeld. Het lukt me niet om te achterhalen wat ze daar precies mee bedoelt. Heeft dit te maken met haar computerogen? Er wordt regelmatig opgemerkt dat Klara zo slim is en dat blijkt ook wel uit de manier waarop ze praat, maar tegelijkertijd is duidelijk dat ze veel niet echt snapt. En als ze tegen iemand praat, doet ze dat in de derde persoon in plaats van ‘you’ te gebruiken.

Verder lezen
19 april 2023

Landlines – Raynor Winn

Raynor en Moth trekken de wandelschoenen weer aan voor een lange tocht. Dat is voor hen niet vanzelfsprekend, want Moths hersenziekte zorgt ervoor dat hij amper een stukje kan lopen en hij is net gevallen bij het werk in hun boomgaard. Maar hij merkt ook dat buiten bewegen hem goed doet. Tegen beter weten in besluit het stel om een lang gekoesterde droom in vervulling te laten gaan: het lopen van de Cape Wrath Trail, van noord naar zuid in Schotland.

Ik vind het fijn om weer te lezen over hun wandelavonturen. Ze zien de prachtigste uitzichten en komen regelmatig herten tegen en allerlei vogels. Maar er is ook veel tegenslag. Zo presteert Raynor het om op nieuwe legerkisten te gaan wandelen. Iedereen weet dat je wandelschoenen moet inlopen en voor kisten geldt dat helemaal. Haar voeten liggen helemaal open. En toch gaan ze door.

Verder lezen
9 februari 2022

Restmens – Marjolein Visser

Restmens draait om twee personages die anders zijn. Pim is zestien en verstandelijk beperkt. Zijn hoofdstukken hebben de vorm van een fictieve radio-uitzending, waarin Pim vertelt wat er allemaal gebeurt in zijn leven. David is bijna veertig en woont in een aanleunwoning, maar een paar jaar geleden was hij nog een flirterige man.

Ik moet flink wennen in dit boek, want Marjolein Visser houdt zich aan de schrijversregel ‘Show, don’t tell’. Als lezer krijg je maar af en toe een hint van Pims beperkingen en van hoe het komt dat David in een rolstoel zit en veel pijn lijdt. Bovendien zijn er in Davids hoofdstukken flashbacks, of toch niet, dan ga ik weer een alinea terug, maar zelfs dan weet ik niet altijd zeker wanneer het zich afspeelt. Er is in het midden een mooi langer hoofdstuk met Davids gedachten, maar ook daar raak ik verward: hij heeft het eerst over zijn moeder en dan is ‘zij’ ineens zijn ex-vriendin Eefje. Pas helemaal aan het einde ontmoeten de hoofdpersonen elkaar, daarvoor moet je dus continu schakelen tussen twee losstaande verhalen.

Verder lezen