Waarom spreekt het ene verhaal je wel aan en het andere niet? Op een druilerige zondag lees ik de laatste bladzijden van Het einde van de eenzaamheid van Benedict Wells. Het leest makkelijk, maar de personages zijn niet echt tot leven gekomen in mijn hoofd. Ik heb geen zin om erover te bloggen en wel behoefte aan iets heel anders. Dus ik wandel naar de boekenkast en pak De ijsdragers van de plank waar het al een tijdje staat te wachten.

Zandgrond had ze altijd gehaat hoewel veel mensen er hoog van op gaven. Het zou goed zijn voor de huid en heilzaam voor de luchtwegen. Zij verafschuwde de nonchalant neergewaaide duinen met hun kwaadaardige helmgras, ze verachtte het element dat zich zo gemakkelijk door de wind liet verspreiden, dat zo machteloos de reddende regen door zich heen liet sijpelen en zich zo kritiekloos leende voor toepassing als schuurmiddel of tijdmeter. Als kind stond zij op het strand te kijken hoe de wind enorme zandstrepen voortjoeg, zo’n tien centimeter boven de grond; ze voelde de korrels prikken tegen haar kuiten en lachte. Zinloze opwinding, kinderachtig geweld.

Dit voelt anders; het spreekt me direct aan met die natuurmetaforen. Aan het woord is Loes, docent klassieke talen, echtgenote van Nico. En moeder van Maj. Maar die komt pas later ten tonele. Eerst gaat het over het werk van Nico, die psychiater is en directeur wordt. In de even hoofdstukken lees je vanuit zijn perspectief over de ggz-instelling waarin hij alles wil veranderen. Ondertussen stort Loes zich op de tuin, waar ze ondanks de zandgrond iets van wil maken.

Over Maj wordt niet gepraat. Ze is een half jaar geleden verdwenen. Anna Enquist gebruikt de klassieke manier: af en toe krijg je als lezer een puzzelstukje toegeworpen, dat alleen maar nieuwsgieriger maakt. Wat is er in het verleden gebeurd dat Maj vlak voor haar eindexamen is weggelopen? Ik zoek op wanneer de dochter van Anna Enquist is overleden: in augustus 2001, bij een verkeersongeluk. Het roept vragen bij me op: was dit verhaal toen al klaar? En hoe was het voor de schrijver om die pittige boekenweek van 2002 in te gaan, terwijl het verlies nog zo vers was? Ze heeft dit boek opgedragen aan haar dochter Margit, ‘die mij met haar literaire kennis en haar grote gevoelsbegaafdheid hielp het te voltooien’. Zou haar dood juist nog inspiratie hebben gegeven om de laatste hand te leggen aan dit verhaal? Het is wel erg toevallig dat hierin een afwezige dochter de hoofdrol speelt.

Het echtpaar komt niet sympathiek over, maar ik kan me helemaal inleven in Loes. En ik zie voor me hoe hun leven is verlopen; helemaal niet zoals ze het hadden gewild. De treffende metaforen van zand en zee sijpelen overal in door. Dat er naar een climax wordt toegewerkt is duidelijk. Misschien vinden sommigen het einde iets te makkelijk. Dat is wel vaker zo bij een boekenweekgeschenk, omdat het een vastgestelde lengte heeft. Ik vind het wel passend.

Vanwege de hoge waardering in De wereld draait door en van andere boekenwurmen verwachtte ik wel wat van Het einde van de eenzaamheid en dat deed me niks. Ik had niet veel verwacht van De ijsdragers en dat sleept me mee. Benedict Wells legt alles uit en het ligt er dik bovenop dat hij wil dat je ontroerd raakt. Anna Enquist schetst beelden, maar vult lang niet alles in en laat me zelf conclusies trekken. Geef mij maar dat laatste.