In het Rijksmuseum in Amsterdam is momenteel een boeiende tentoonstelling over het dagelijkse leven in de zeventiende eeuw. Onder de titel Thuis in de 17de eeuw is ook een mooi boek verschenen. De tentoonstelling volgt losjes een dagindeling, terwijl het boek per hoofdstuk een ander thema belicht, zoals huis, lichaam, maaltijd en werk. Daarnaast zijn er nog wat korte hoofdstukken over bijzondere gebeurtenissen zoals huwelijk, geboorte en winterfeesten.
Verder lezenEen tijdje geleden was ik in Japanmuseum Sieboldhuis aan het Rapenburg in Leiden. Daar keek ik mijn ogen uit naar allerlei voorwerpen uit Japan, waaronder prenten en opgezette dieren. Ooit woonde Franz von Siebold in dit pand en had hij er ook al een Japans museum. Over deze man gaat De zwevende wereld. Het is een dubbelbiografie, want het gaat ook over zijn Japanse dochter Oine.
Annejet van der Zijl is een goede verteller en toch kost het me in het begin wat moeite om dit te lezen. Misschien is dat altijd wel zo bij een biografie, want wat vertel je over de afkomst en jeugd van iemand die later opzienbarende dingen heeft gedaan? Soms is er al een verband te vinden tussen hoe iemand opgroeide en wat die later werd. Dat is hier niet het geval. Franz von Siebold was niet de briljantste geneeskundestudent; hij is zelfs nooit officieel afgestudeerd. Het was puur toeval dat deze Duitser door de Nederlandse regering als arts naar Japan werd gestuurd.
Verder lezenWanneer hij een journalist van het Reformatorisch Dagblad ontmoet, raakt Jonah Falke geïntrigeerd door de reformatorische wereld. Hij besluit om op onderzoek uit te gaan, niet gehinderd door enige voorkennis. Zelf is hij atheïstisch opgevoed en hij noemt zichzelf agnost (dus hij weet niet of God bestaat of niet). Via de RD-journalist komt Jonah in contact met diverse refo’s, waaronder dominees en politici. Hij gaat naar kerkdiensten en bezoekt de reformatorische hogeschool De Driestar.
Jonah probeert zich aan te passen door bijvoorbeeld een zwart pak aan te trekken, maar hij valt overal toch meteen op. Dat komt ook doordat er veel varianten refo’s zijn, van hersteld hervormd tot oud-gereformeerd. De kerkgangers staren naar hem, maar ze gaan zelden met hem in gesprek. Na de kerkdienst praat hij hoogstens met de dominee. Dat zijn interessante gesprekken.
Verder lezenEen paar maanden geleden overleed paus Franciscus, hoofd van de Rooms-katholieke kerk. Ik had bewondering voor hoe hij zich bezighield met zowel kerkelijke als wereldse zaken. Hij bemiddelde bij conflicten tussen landen. En hij probeerde om de kerk vooruit te helpen door uitspraken die je niet altijd zou verwachten van een hoge geestelijke. Hiermee zocht hij de nuance en de rand, ook bij gevoelige onderwerpen. Het leek mij daarom interessant om zijn autobiografie te lezen, waarover Bettina eerder al blogde.
In Hoop vertelt Jorge Bergoglio over zijn eigen leven, de vele mensen die hij ontmoette, zijn opleidingen en zijn pausschap. Het begint dus met zijn voorouders: zijn opa en oma met hun zoon Mario die in 1929 de boot namen vanuit Italië naar Argentinië, om daar een nieuwe leven te beginnen. Mario trouwde en kreeg vijf kinderen, waarvan Jorge de oudste was. Ze waren niet rijk en hadden het niet gemakkelijk, maar het was een liefdevolle jeugd. Jorge raakte bevriend met kinderen uit de kerk, maar hij had ook joodse en islamitische vriendjes. Dat inspireerde hem om later ook te zoeken naar wat de verschillende religies verbindt. Zo merkt hij op dat Maria, de moeder van Jezus, zowel in het christendom als in de islam een grote rol speelt.
Verder lezen
Iris de Graaf wist haar droombaan te bemachtigen: correspondent in Rusland voor de NOS. In Vrijuit vertelt ze hoe het zover kwam, hoe de oorlog met Oekraïne het werk steeds moeilijker maakte en hoe ze twee keer vluchtte omdat het te gevaarlijk werd. Inmiddels werkt ze als nieuwslezer bij het NOS-journaal.
In het begin wisselt Iris haar eigen verhaal af met dat van haar oma Katja, die uit Rusland kwam. Als jonge vrouw ging ze werken in Duitsland. Daar ontmoette ze de Nederlandse Geert. Toen ze in verwachting raakte, trouwden ze met elkaar. Katja ging met Geert mee naar Nederland, waar ze acht kinderen kreeg. Maar ze voelde zich nooit helemaal thuis. Toen het weer kon, ging ze regelmatig terug naar Rusland, waar ze echter ook niet meer goed paste.
Verder lezenOekraïne komt de afgelopen jaren regelmatig in het nieuws vanwege de verschrikkelijke oorlog daar, maar wat is het eigenlijk voor land? Journalist Fleur de Weerd woonde er een paar jaar, dat was rond 2013. Voor Het land dat maar niet wil lukken reisde ze het land rond en sprak ze met allerlei mensen. Het boek eindigt met een hoofdstuk over De Krim en de annexatie daarvan door Rusland in 2014. Het boek is inmiddels tien jaar oud, maar nog steeds de moeite waard.
Het begint met grappige anekdotes over typische Oekraïense gewoontes. De oudere vrouwen worden baboesjka’s genoemd, waar we allemaal wel een beeld bij hebben. Jonge vrouwen dragen veelal korte rokjes en hoge hakken. Ze vinden Europese vrouwen maar lomp. Fleur heeft haar ervaringen en gesprekken soepel gemengd met uitleg over de politieke situatie en de geschiedenis van Oekraïne, vanaf de eerste keer dat het land ontstond (ongeveer een eeuw geleden) tot het uiteenvallen van de Sovjetunie. Mensen vertellen haar verschillende visies op de historische feiten en vaak hangt dit samen met hun achtergrond. Een Krim-Tataar beleeft het heel anders dan een Rus, en in Lviv is de cultuur totaal anders dan in het oosten.
Verder lezenDokter Albert Willem van Renterghem leefde tussen 1845 en 1939. Op hoge leeftijd schreef hij zijn autobiografie, waarbij hij aangaf dat die vanaf 1975 openbaar gemaakt zou mogen worden. Het bleef bij honderd exemplaren, die veelal in archieven verdwenen. Toen Rinus Spruit daar eentje van aantrof in het archief van de gemeente Goes, vond hij het zo interessant dat hij besloot om het boek toegankelijk te maken voor de hedendaagse lezer. En dat heeft hij geweldig goed gedaan! Hij knipte zinnen in stukken en verving woorden die niemand meer kent door modernere termen. Van de 1300 bladzijden bleven er 200 over.
Het begint in 1877. Na twaalf jaar bij de marine vestigt de pasgetrouwde dokter Van Renterghem zich in Heinkenszand, niet ver van zijn geboorteplaats Goes, waar zijn vader huisarts is. De jonge dokter heeft te maken met concurrentie van de oude stijl: vroedmeesters die hun vak in de praktijk hebben geleerd. Langzamerhand wordt de zorg overgenomen door universitair opgeleide artsen. Het beroep van huisarts was in die tijd veel breder dan nu: Van Renterghem trekt ook tanden en voert operaties uit, tot amputaties aan toe. Hij is ontzettend blij met nieuwe mogelijkheden om mensen te verdoven voor een ingreep. Hij beschrijft de ene na de andere anekdote over behandelingen onder vaak armoedige omstandigheden. Ik vind het zeer boeiend om te lezen, maar ook een beetje opsommerig en ik vraag me af of dit het hele boek zo doorgaat. Het antwoord is nee, want de dokter ontwikkelt zich.
Verder lezenHet eiland Cyprus was vroeger bedekt met bomen. Door de recente geschiedenis heeft er een kaalslag plaatsgevonden. The island of missing trees is het verhaal van de liefde tussen Kostas en Defne, die begint als ze tieners zijn in 1974. Hij is Grieks, zij is Turks. Daarom ontmoeten ze elkaar in het geheim. Dat gebeurt meestal in het restaurant The happy fig, waarin een vijgenboom groeit. Je leest het goed: de boom groeit in het restaurant en haar takken steken door een gat in het dak. Het is een gezellige tent, bestierd door Yiorgos en Yusuf. Ook zij zijn stiekem geliefden. Het menu van het restaurant staat in het boek en het is heerlijk om dat te lezen.
Op het internationaal literatuurfestival in Utrecht (ILFU) hield Nikki Dekker een prachtige presentatie, waardoor ik haar tweede boek Graafdier graag wilde lezen. Haar debuut Diepdiepblauw vond ik fijn, maar ik heb er niet over geblogd, omdat ik niet zo goed wist hoe. Ik weet nog dat het gaat over zeedieren en over genderidentiteit. In de bieb staat het bij de literatuur. Graafdier staat bij de informatieve boeken. In allebei filosofeert Nikki over de wereld om ons heen.
Nikki is uitgenodigd om te schrijven over natuurgebied de Groote Peel en daarom zit ze daar een aantal dagen in een vakantiewoning. ‘Jij houdt erg van de natuur, hè!’ krijgt ze weleens te horen, maar zelf vindt ze dat ze er weinig van weet. Ze kan bijvoorbeeld maar een paar vogelsoorten herkennen. Voor deze schrijfsessie heeft ze een grote stapel boeken over natuur meegenomen, waar ze interessante weetjes uit opdiept. En ze heeft gesprekken met kenners van het gebied, soms op afspraak en soms doordat ze hen tegenkomt.
Verder lezenAls je een boek leest over de Tweede Wereldoorlog, is dat vaak vanuit het oogpunt van iemand in Nederland of België of Engeland. Maar hoe was het voor gewone Duitsers? Een jonge vrouw in Berlijn hield een dagboek bij in de onzekere maanden rond het einde van de oorlog. In 1954 werd dit voor het eerst gepubliceerd, anoniem, want de schrijfster was bang dat ze erop aangekeken zou worden. Ik heb de Nederlandse vertaling door Froukje Slofstra gelezen, die in 2004 uitkwam.
In april 1945 lopen er in Berlijn veel Russische militairen rond, die de stad hebben overgenomen van de nazi’s. Veel inwoners zijn gevlucht, maar er zijn ook een heleboel Duitsers gebleven. Zij zitten zonder stroom. Water moeten ze halen bij een waterpomp in de buurt. De Russen delen eten uit op het vertoon van bonnen, maar dat wisselt sterk in kwaliteit en hoeveelheid. Er vallen bommen die veel huizen beschadigen. Buren brengen veel tijd met elkaar door in schuilkelders. Niemand gaat uit werken. Er is geen goede nieuwsvoorziening en men moet het doen met geruchten. Zo is lange tijd niet duidelijk of Adolf Hitler nog in leven is en waar hij zich dan bevindt. Ook over familie en vrienden in andere delen van de stad is grote onzekerheid.
Verder lezen
Lalagè leest 