dood

10 augustus 2025

Wolf – Lara Taveirne

Binnen een paar bladzijden ben ik helemaal gegrepen door dit boek. Lara Taveirne vertelt over haar broertje Wolf, die verdween. Na een paar maanden werd hij gevonden in een bos in het noorden van Zweden. Hij was met de trein naar het één na laatste station gegaan, omdat hij net een paar euro te kort kwam voor het hele traject. Hij was uitgestapt, naar het bos gelopen, en daar nog een stuk doorgewandeld om voor de laatste keer te gaan liggen. Met zijn hoofd op zijn rugzak lag hij daar in de ijskoude poolnacht. Diezelfde nacht is hij gestorven, wat ook zijn bedoeling was.

Verder lezen
27 mei 2025

Autobiografie van mijn lichaam – Lize Spit

Het vierde boek van Lize Spit gaat over haarzelf. Als schrijver beschouwt ze haar eigen leven én dat van haar moeder, die slokdarmkanker heeft en niet lang meer zal leven. Via een e-mail stelt ze haar kinderen hiervan op de hoogte. En oja, ze gaan scheiden.

Autobiografie van mijn lichaam bestaat uit een heleboel korte stukjes. Het lijkt willekeurig, maar ik vermoed dat het zorgvuldig samengesteld is. Het is fragmentarisch en het springt telkens heen en weer in de tijd: het verhaal van het sterfproces van haar moeder wisselt af met allerlei herinneringen aan korter en langer geleden, met als motief Lizes eigen lijf. Ik vraag me af ze zo’n ijzersterk geheugen heeft, of dat er toch wat fictie bij is. Misschien heeft ze zich gebaseerd op oude dagboeken, waaruit ze soms letterlijk citeert. Ook hierbij denk ik dat het geen willekeurige fragmenten zijn, hoewel het soms zo voelt, met allerlei details over huisdieren en schoolrapporten.

Verder lezen
2 mei 2025

Het paradijs van slapen – Joost Oomen

Van Joost Oomen las ik eerder gedichten en een absurd verhaal over de Bietenkoningin. In het theater zag ik hem poëzie voordragen. Niks is hem te gek. In vergelijking daarbij is Het paradijs van slapen een heel normale roman. Joost heeft zich voor dit boek laten inspireren door zijn vader, die euthanasie-arts is.

Dokter Theo Engel gaat de begrafenis van een patiënt. Hij gaat nooit naar uitvaarten van patiënten, maar hij kent de dochter van deze man. Bovendien ging het hier om een natuurlijke dood en heeft Theo hem geen euthanasie hoeven verlenen. Theo Engel werkt als invalhuisarts en hij voert zeer regelmatig euthanasie uit. Meestal wordt dit gedaan door zestig-plussers en vaak door artsen die al met pensioen zijn. Maar Theo is veertig en hij woont alleen. Als hij na de begrafenis thuiskomt, ligt er een dikke brief van Gerrit Blauw, die vraagt om hem te helpen te sterven. Het lastige is dat hij geen gezondheidsklachten heeft. In de brief beschrijft hij zijn leven, met het zwaartepunt rond zijn achttiende.

Verder lezen
7 april 2025

Wond – Oksana Vasjakina

Uit Rusland heb ik wel wat klassiekers gelezen, maar nog niet eerder een moderne roman. Door een tip op Boekmeter beland ik bij Oksana Vasjakina, een jonge, lesbische vrouw uit Siberië. In Rusland mag haar debuutroman niet worden verkocht, omdat het niet aansluit bij de klassieke visie op het gezin. Dan lezen we het wel hier!

Wond draait om het overlijden van Oksana’s moeder, als die begin vijftig is. Het is geen chronologisch verteld verhaal en diverse schrijfstijlen komen voorbij. Oksana is dichter, wat te merken is aan haar taal. Het is uitstekend vertaald door Yolanda Bloemen en Seijo Epema. In het midden staat een lang gedicht:

Verder lezen
2 april 2025

Kitchen – Banana Yoshimoto

Kitchen verscheen voor het eerst in 1988 in Japan en daar werd het enorm populair. Een paar jaar geleden werd het voor de tweede keer in het Nederlands vertaald door Maarten Liebregts. Hij geeft vooraf een korte inleiding op het boek, wat helpt om bepaalde aspecten ervan te begrijpen die voor Nederlandse lezers niet voor de hand liggen.

Het boek bestaat uit twee losstaande verhalen, waarvan het eerste twee hoofdstukken heeft. Qua sfeer vind ik het typisch Japans, geschreven in een poëtische stijl, met aandacht voor details zoals het weer, de natuur en wat de hoofdpersonen eten. Dat laatste is wel logisch voor iemand die later kok wordt.

Verder lezen
6 maart 2025

De terugkeer – Esther Gerritsen

De vader van Max is overleden toen hij zeven jaar oud was. Dat maakte een erg grote indruk op hem. Hij heeft zijn herinneringen goed weggestopt en werkt hard als hovenier. Zijn zusje Jennie is twee jaar jonger en kan zich juist heel weinig herinneren. Ze wil eindelijk weten wat er destijds precies is gebeurd. Hun moeder leeft nog en woont op Ibiza met haar nieuwe vriend. Die laat haar echter vallen als een baksteen als ze begint te dementeren. Hij zorgt dat ze terugvliegt naar Nederland, waar Max en Jennie zich over haar ontfermen. Ook oom Ed wil helpen, net als twintig jaar geleden. Dat is opvallend, omdat ze in de tussentijd amper contact hebben gehad.

Verder lezen
4 december 2024

Rimpeling – Bibi Dumon Tak

Marthe is met pensioen. Ze heeft veel meer contact met dieren dan met mensen. Op een dag wil ze een langpootmug redden en daarbij valt ze van de trap. Dat wordt haar fataal. De postbode slaat alarm. Agenten gaan het huis binnen en proberen te achterhalen of er nog nabestaanden zijn. De novelle Rimpeling gaat over wat er in de volgende dagen gebeurt, maar de alwetende verteller kijkt ook terug op Marthes leven.

De vogels en de muizen zouden meer kunnen vertellen, maar de mensen die het huis van de overledene betreden hebben geen aandacht voor ze. En al helemaal niet op de manier waarop Marthe ze liefdevol verzorgde. Ze was doktersassistente en na haar pensioen richtte ze zich helemaal op dieren. Een bevriende dierenarts bracht haar gewonde duiven om weer op te lapppen. Bij de teksten in het boek staan tekeningetjes van dieren, vooral insecten. Voor Marthe was elk dier de moeite waard. ‘Ik help je wel,’ zei ze dan.

Verder lezen
30 oktober 2024

De buitengewoon geslaagde opvoeding van Frida Wolf – Maria Kager

Frida woont met haar ouders vlak naast de Koepelgevangenis, waar haar vader directeur van is. Maar hij heeft nog meer vreemde eigenschappen. Hij leert zijn dochter stelen uit winkels en hij ‘vergeet’ vaak dat ze nog niet zo belezen kán zijn als hij. Frida leert al jong om ad rem te reageren. Ik vraag me af wat ik zit te lezen, want helemaal realistisch kan het niet zijn, maar wat is dit dan? Ik hou wel van absurde verhalen, maar dit verwart me enigszins.

Een ander bijzonder aspect van De buitengewoon geslaagde opvoeding van Frida Wolf is dat elk hoofdstuk een andere vorm heeft: het wisselt tussen de ik- en de jij-vorm, er is een hoofdstuk met een heleboel voetnoten over het leven van de architect van de gevangenis en er is een hoofdstuk met paragrafen die als titel een dag plus tijd hebben (maar het verloopt niet chronologisch). Over het algemeen leest het vlot, behalve die voetnoten, waar ik wat vluchtiger doorheen ga.

Verder lezen
6 augustus 2024

De tienduizend dingen – Maria Dermoût

Op een eiland in Nederlands-Indië woont de oude mevrouw Felicia in de tuin van Kleyntjes. Ze is de vijfde en laatste generatie van haar familie die daar woont. Haar enige zoon is gestorven. Maria Dermoût beschrijft zeer beeldend hoe het daar is: de specerijenbomen, de dieren, de zee met allerlei schelpjes. Ik heb veel gedeeltes traag gelezen. Het is prachtig en de vergane glorie is meteen voelbaar.

Na deze introductie speelt het volgende hoofdstuk zich veel eerder af. Kort wordt verteld hoe Felicia als meisje bij haar grootmoeder op het eiland woonde. Op achtjarige leeftijd vertrok ze met haar ouders naar Holland, om als jonge vrouw weer terug te komen bij haar oma, met haar zoontje maar zonder man. Ze bouwt haar leven op met allerlei handeltjes, waarmee ze goed geld verdient. Iedereen kent haar.

Verder lezen
20 juli 2024

Die ene patiënt – Ellen de Visser

In dit boek moet je eigenlijk niet achter elkaar door lezen. Maar ik kan het niet laten om telkens drie of vier hoofdstukjes tot me te nemen, ook al maken ze stuk voor stuk indruk. Dit boek is een bundeling van artikelen uit de Volkskrant, waarin artsen en andere zorgverleners vertellen over een patiënt die ze is bijgebleven. Wetenschapsjournalist Ellen de Visser heeft ze geïnterviewd en de verhalen opgeschreven.

Allerlei specialismen komen voorbij, van oogarts tot oncoloog en van huisarts tot fysiotherapeut. Soms gaat het over een gemiste diagnose. Vaak is het een patiënt of familie die op een andere manier reageert dan de dokter verwacht. Iemand wil niet meer behandeld worden, terwijl artsen geneigd zijn om te handelen, daar zijn ze immers voor opgeleid. Een aantal keren wordt opgemerkt dat de tijden gelukkig zijn veranderd en dat dokters nu veel meer dan vroeger met de patiënt of de familie overleggen over wat nu te doen, welke behandeling juist is, of er nu ingegrepen moet worden of juist niet.

Verder lezen