Het is weer bijna kerst en christenen vieren dan de geboorte van Jezus. Het oude verhaal is al in veel gedaantes voorbijgekomen en ik heb het talloze keren gehoord en gelezen. Toch is het Mathilde Stein gelukt om me te ontroeren met een nieuwe versie vanuit het perspectief van Maria, die een tiener was toen de engel bij haar kwam.
Verder lezenWanneer hij een journalist van het Reformatorisch Dagblad ontmoet, raakt Jonah Falke geïntrigeerd door de reformatorische wereld. Hij besluit om op onderzoek uit te gaan, niet gehinderd door enige voorkennis. Zelf is hij atheïstisch opgevoed en hij noemt zichzelf agnost (dus hij weet niet of God bestaat of niet). Via de RD-journalist komt Jonah in contact met diverse refo’s, waaronder dominees en politici. Hij gaat naar kerkdiensten en bezoekt de reformatorische hogeschool De Driestar.
Jonah probeert zich aan te passen door bijvoorbeeld een zwart pak aan te trekken, maar hij valt overal toch meteen op. Dat komt ook doordat er veel varianten refo’s zijn, van hersteld hervormd tot oud-gereformeerd. De kerkgangers staren naar hem, maar ze gaan zelden met hem in gesprek. Na de kerkdienst praat hij hoogstens met de dominee. Dat zijn interessante gesprekken.
Verder lezenEen paar maanden geleden overleed paus Franciscus, hoofd van de Rooms-katholieke kerk. Ik had bewondering voor hoe hij zich bezighield met zowel kerkelijke als wereldse zaken. Hij bemiddelde bij conflicten tussen landen. En hij probeerde om de kerk vooruit te helpen door uitspraken die je niet altijd zou verwachten van een hoge geestelijke. Hiermee zocht hij de nuance en de rand, ook bij gevoelige onderwerpen. Het leek mij daarom interessant om zijn autobiografie te lezen, waarover Bettina eerder al blogde.
In Hoop vertelt Jorge Bergoglio over zijn eigen leven, de vele mensen die hij ontmoette, zijn opleidingen en zijn pausschap. Het begint dus met zijn voorouders: zijn opa en oma met hun zoon Mario die in 1929 de boot namen vanuit Italië naar Argentinië, om daar een nieuwe leven te beginnen. Mario trouwde en kreeg vijf kinderen, waarvan Jorge de oudste was. Ze waren niet rijk en hadden het niet gemakkelijk, maar het was een liefdevolle jeugd. Jorge raakte bevriend met kinderen uit de kerk, maar hij had ook joodse en islamitische vriendjes. Dat inspireerde hem om later ook te zoeken naar wat de verschillende religies verbindt. Zo merkt hij op dat Maria, de moeder van Jezus, zowel in het christendom als in de islam een grote rol speelt.
Verder lezenAls twintiger kwam Margot Vanderstraeten bij een modern-orthodox joods gezin thuis, om de vier kinderen te helpen met hun huiswerk. Zes jaar lang was ze er kind aan huis en daarna hield ze ook contact met de familie. In Mazzel tov vertelt ze over haar ervaringen en vooral waar ze zich allemaal over verwonderde.
De familie Schneider (niet hun echte naam) heeft al een aantal werkstudenten versleten die het vaak niet langer dan een paar dagen bij ze volhielden. Daardoor mag Margot het proberen, ondanks dat ze ongehuwd samenwoont met Nima, die uit Iran komt. Ze maakt rond 1990 kennis met het gezin, bestaande uit Simon, Jakov, Elzira en Sara en hun ouders. De kinderen mogen het zelf aangeven als ze de hulp van Margot nodig hebben. In de praktijk is ze bijna dagelijks bij hen thuis. Op zaterdag hoeft ze niet te komen, want dan vieren de joden sjabbat. Maar ook buiten de rustdag is hun leven doordrenkt van de strenge regels.
Verder lezenLiedjes zijn meestal niet mijn favoriete onderdeel van cabaret. Maar na de briljante voorstelling Restante van Jan Beuving, wilde ik de tekst van een bepaald lied nog eens teruglezen. Dat kon toen niet, maar nu wel. Want in Ruitjesblues heeft hij al zijn liedteksten tot nu toe gebundeld, van zes theatervoorstellingen plus een aantal losse liederen. De titel is al tekenend voor het taalgevoel van Jan, die steevast een overhemd met ruitjes draagt, als ode aan de wiskunde. Hij studeerde immers ooit wiskunde, net als ik.
Het lied dat ik graag wilde teruglezen begint met ‘God, vergeef mij dit gebed’. Het komt uit Jans meest recente voorstelling Restante, waarmee dit boek begint. Hij vertelde daarin voor het eerst over zijn christelijke achtergrond. Ik herkende me erg in hoe hij omgaat met het geloof dat hij van zijn ouders heeft meegekregen. Verder ging het ook over zijn vaste onderwerpen amateurvoetbal en wiskunde, met een ode aan de staartdeling. Achter elk van de liederen staat een toelichting over de aanleiding. Maar ik lees liever eerst de toelichting en dan het lied zelf.
Verder lezenIn het jaar 2121 studeert Anna Tanner aan het Humanium. Ze heeft gekozen voor de Apollonische leerweg, waarin ze het eerste niveau Orde heeft gehaald. Het volgende onderdeel is Zelfbeheersing en het einddoel is het zevende niveau: Verlichting. De sfeer doet futuristisch aan, maar de technische snufjes blijven beperkt tot een internetbril en het openen van een deur via een vingerafdruk. Anna leeft in relatieve armoede. Het voedsel dat centraal verstrekt wordt is voldoende, maar nieuwe kleren zitten er niet in. Toch heeft zij het nog goed in vergelijking met mensen die niet tot de Apolloniërs of Dionysiërs zijn toegetreden, want die leven als buitenstaanders. Zij worden niet door de staat onderhouden en zijn afhankelijk van giften.
Verder lezenWat erf je van je ouders en van hun ouders? Bepaalde eigenschappen, denkbeelden die ze je hebben meegegeven, en voorwerpen na hun overlijden. Corien van Zweden erfde de dagboeken van haar vader. Hij drukte haar op het hart dat ze ermee mocht doen wat ze wilde, wetend dat zijn dochter net als hij journalist was geworden. Tien jaar na zijn overlijden begint ze erin te lezen. En dan duurt het nog een paar jaar, maar nu ligt dit boek er. In Het geloof van mijn vader beschouwt Corien de levens van haar vader en haar opa, en welke invloed zij hebben gehad op haar eigen levenspad.
Kees van Zweden, de vader van Corien, was tien jaar toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Hij maakte mee dat zijn woonplaats Den Helder werd gebombardeerd. In 1943 werd zijn vader Jaap gearresteerd, nadat hij was betrapt op het luisteren naar de Engelse radio. Het gezin Van Zweden zat met vijf kinderen aan tafel toen er werd aangebeld. Kees liep naar de deur en twee politie-agenten kwamen binnen. Ze kenden hen wel van gezicht en naam. De agenten kwamen Jaap arresteren, waarop hij ze verzocht om even te wachten, zodat hij de maaltijd met zijn gezin kon afronden. Niemand kon meer een hap door de keel krijgen, behalve Jaap, die rustig zijn bord leegat. Vervolgens pakte hij de bijbel, las een psalm en sprak een gebed uit waarin elk van de gezinsleden werd genoemd. Toen was hij klaar om te gaan.
Verder lezenTussen 1457 en 1514 woonde Suster Bertken in een kluis bij de Buurkerk in Utrecht, waar nu museum Speelklok gevestigd is. Berta liet zich inmetselen om zich helemaal te kunnen richten op het gebed. Ze hield daarbij de kloostergetijden aan en volgde van achter een traliewerk de vieringen in de kerk.
Frans Willem Verbaas heeft zich helemaal ingeleefd in hoe het leven van Suster Bertken eruit moet hebben gezien, resulterend in deze roman. Achterin schrijft hij kort iets over de bronnen waaruit hij geput heeft. Veel is er niet bekend, maar met wat fantasie kom je een eind. Zo moet het steenkoud geweest zijn tijdens strenge winters.
Suster Bertken draagt geen schoenen of sokken, maar slechts een geitenharen habijt (kriebels!) en een sluier. Ze gebruikt geen vlees of zuivel en geen bier. De vrouw van de koster kookt bonen en kool voor haar en brengt brood en fruit. Als ze 84 jaar is, wordt de Buurkerk verbouwt en de kluis zal worden verplaatst. Dat ziet de zuster niet zitten. Aan de hand hiervan wordt een spannende verhaallijn ingezet, die wordt afgewisseld met de geschiedenis van Berta’s jonge jaren.
Verder lezenIn 2019 werd in een Belgisch archief een bijzonder schrift gevonden, vol met aantekeningen van de Alkmaarse Maria van Nesse. Ze noteerde voornamelijk haar uitgaven, maar ook recepten, schoonmaaktips en grote gebeurtenissen uit haar leven: alles wat ze maar wilde onthouden. Onderzoekers Judith Noorman en Robbert Jan van der Maal stortten zich op dit bijzondere memorieboek. Ze hebben hun eerste bevindingen opgeschreven in dit boek, met als ondertitel nieuwe perspectieven op huishoudelijke consumptie. Het is dus een serieus wetenschappelijk werk, maar voor de geïnteresseerde leek is het ook prima te lezen.
Elk jaar viert de helft van alle Nederlanders Sinterklaas. Maar wie kent de verhalen van de echte Sint Nikolaas? In dit boek vertelt Mattias Rouw wat er is overgeleverd over de bisschop die in de vierde eeuw na Christus leefde en de inspiratiebron vormt voor het huidige feest. Dat doet hij aan de hand van een oude icoon met de levensloop van de heilige.
Het boek is erg mooi vormgegeven, met illustraties van Jedi Noordegraaf. Elk plaatje van de nagetekende icoon vormt uitvergroot het begin van een hoofdstuk met een verhaal over Nikolaas. Dat begint met zijn doop, waarbij baby Nikolaas drie uur lang rechtop in het doopvont staat: een uur voor elk van de drie personen van de drie-eenheid. Dat vond plaats in een kustplaats die nu in Turkije ligt.
Lalagè leest 