Cossee

19 februari 2025

22 banen – Caroline Wahl

Een debuut over een wiskundestudent die graag zwemt, dat moet ik lezen! Het is zomer en Tilda gaat elke dag zwemmen, altijd 22 baantjes. Ze is bijna toe aan de afstudeerscriptie van haar studie wiskunde. Een hoogleraar heeft haar gewezen op een promotieplek in Berlijn en aangemoedigd om te solliciteren. Als ze wordt aangenomen, zal ze moeten verhuizen. Dat betekent dat haar zusje Ida alleen achter zal blijven bij hun moeder, die alcoholist is.

Ida is ook een slim meisje en ze is nu tien jaar oud. Toen ze werd geboren, dronk hun moeder al te veel, maar blijkbaar heeft dat geen invloed gehad op Ida’s hersenen. Tilda heeft altijd voor Ida gezorgd: ze bracht haar naar de kleuterschool en haalde haar weer op. Nu het zomervakantie is, heeft ze bedacht wat Ida kan gaan doen. Ze kan bijvoorbeeld mee naar het zwembad, maar dat wil ze alleen als het regent. Eerst begrijp ik dat niet, maar ik vermoed dat ze het anders te druk vindt. Overdag gaan de zussen meestal naar de bibliotheek van de universiteit. Daar kan Tilda studeren en Ida leest en tekent.

Verder lezen
5 januari 2025

Een vrouw in Berlijn: dagboekaantekeningen van april tot juni 1945

Als je een boek leest over de Tweede Wereldoorlog, is dat vaak vanuit het oogpunt van iemand in Nederland of België of Engeland. Maar hoe was het voor gewone Duitsers? Een jonge vrouw in Berlijn hield een dagboek bij in de onzekere maanden rond het einde van de oorlog. In 1954 werd dit voor het eerst gepubliceerd, anoniem, want de schrijfster was bang dat ze erop aangekeken zou worden. Ik heb de Nederlandse vertaling door Froukje Slofstra gelezen, die in 2004 uitkwam.

In april 1945 lopen er in Berlijn veel Russische militairen rond, die de stad hebben overgenomen van de nazi’s. Veel inwoners zijn gevlucht, maar er zijn ook een heleboel Duitsers gebleven. Zij zitten zonder stroom. Water moeten ze halen bij een waterpomp in de buurt. De Russen delen eten uit op het vertoon van bonnen, maar dat wisselt sterk in kwaliteit en hoeveelheid. Er vallen bommen die veel huizen beschadigen. Buren brengen veel tijd met elkaar door in schuilkelders. Niemand gaat uit werken. Er is geen goede nieuwsvoorziening en men moet het doen met geruchten. Zo is lange tijd niet duidelijk of Adolf Hitler nog in leven is en waar hij zich dan bevindt. Ook over familie en vrienden in andere delen van de stad is grote onzekerheid.

Verder lezen
31 maart 2024

Badje 3 – Rosanna ten Have

Suzanne zakte als kind voor haar zwemdiploma A en als volwassene zit ze daar nog steeds mee. Daarom besluit ze om weer op zwemles te gaan, bij een speciale groep voor vrouwen. Dat is de basis voor dit tragikomische debuut van Rosanna ten Have. De hoofdstukken gaan afwisselend over een zwemles en over Suzannes leven thuis, waar ze een webwinkel voor kinderspeelgoed heeft.

De zwemgroep is een bont gezelschap van vrouwen met verschillende afkomsten. In de kleedkamer en ook tijdens de lessen wordt heel wat af gekletst. Het wordt allemaal flink overdreven en toch kan ik me helemaal voorstellen dat het zo gaat. Suzanne is vooral bezig met hoe ze zich ongezien kan omkleden. Er zijn wel kleine hokjes, maar die zijn vaak vol, dus dan moet ze wel in de grote kleedkamer. Ik herken het wel: als je je na jaren voor het eerst weer in een zwembad vertoont, ben je onzeker over je lichaam in badpak. Toen ik de andere mensen zag, had ik daar al gauw geen last meer van. Dik en dun, oud en jong, je ziet van alles voorbijkomen. Suzanne kan zich er niet zomaar overheen zetten. De beschrijvingen hierover vind ik soms iets te lang, maar het past wel bij haar.

Verder lezen
23 oktober 2023

De kapperszoon – Gerbrand Bakker

Simon is kapper, net als zijn vader en zijn opa. Die vader heeft hij echter nooit gekend, omdat die is omgekomen bij het vliegtuigongeluk op Tenerife in 1977. Simons opa komt regelmatig langs in de kapperszaak. Ze kunnen het goed met elkaar vinden.

Simons moeder noemt hem indolent: niet actief. Zelf is ze heel anders. Elke zaterdag begeleidt ze mensen met een beperking in het zwembad. Als haar collega daar vertrekt naar een zonnig eiland, moet Simon invallen. Hij moet nogal wennen aan de omgangsvormen van de zwemmers. Nouja, eigenlijk kan er maar eentje echt zwemmen. De anderen poedelen wat rond en meppen elkaar met flexibeams, van die kunststof staven. Er is een jongen bij die er knap uitziet, maar niet kan praten. Simon fantaseert over hem.

Verder lezen
28 januari 2023

Vergeef ons onze zwakheid – Gijs IJlander

Sybrand Staring heeft als verpleeghuisarts voor het eerst euthanasie verleend, aan meneer Mos. En meteen belandt hij in de problemen. De dochter van de overleden man klaagt hem aan. Sybrand vlucht naar zijn tweede huis, op een Schots eiland.

Gijs IJlander begint dit boek echter met een korte epiloog, waarin allerlei papieren en boeken op tafel liggen. Ik begrijp er niks van, dus ga maar gewoon verder met de volgende bladzijde, waarop de veerboot aankomt op het Schotse eiland. De ruigheid ervan wordt goed beschreven.

Verder lezen
11 december 2022

Het geluk van de Chinezen – Eefje Rammeloo

Als je meer wilt weten over het leven in China, moet je bij Eefje Rammeloo zijn. Zij woont als correspondent in Shanghai en schrijft onder andere voor dagblad Trouw. De afgelopen tijd bericht ze vooral over de strenge coronamaatregelen die China nog steeds ontregelen en waar nu ineens verandering in komt. In dit boek uit 2017 is daar uiteraard nog geen sprake van. De Chinese economie groeide als kool. Het geluk van de Chinezen is gebaseerd op een aantal artikelen waarin ze het dagelijks leven van Chinezen beschrijft.

Eefje portretteert allerlei mensen. Het is me vaak niet duidelijk wat hun voornaam en wat hun achternaam is. Soms komt de achternaam eerst, zoals in China gebruikelijk is, en soms komt de voornaam eerst. In het eerste hoofdstuk beschrijft ze vier middenklassegezinnen, van behoorlijk rijk naar vrij arm. Aan de hand van allerlei mensen komen diverse thema’s voorbij: hun woningen, werk, scholen, vrijetijdsbesteding en het beleid van de communistische regering. Ik vind het hoofdstuk over religie erg boeiend. Er zijn zowel legale als illegale kerken. Zowel het aantal christenen als het aantal moslims groeit.

Verder lezen
13 april 2021

Kintu – Jennifer Nansubuga Makumbi

Bij een boek uit een ver land kan je je afvragen welk publiek de schrijver voor ogen heeft gehad, vooral als die geëmigreerd is naar een ander werelddeel. Is het boek dan geschreven voor de inwoners van dat geboorteland, die de nodige voorkennis hebben, of worden bepaalde zaken uitgelegd met het oog op buitenlandse lezers? Ik had me nooit zo gerealiseerd dat het laatste vaak het geval is, totdat Jennifer Nansubuga Makumbi bij Het Grote Gebeuren werd geïnterviewd. Ze vertelde dat haar eerste boek Kintu door Britse uitgevers was geweigerd omdat het ‘te Afrikaans’ was. Mijn eerste gedachte was: maar dat is toch juist interessant, daarom maak ik die leesreis door de wereld! Aan de andere kant creëert het misschien meer afstand en is het moeilijker om het verhaal te volgen als Europese lezer. Zo heeft Jennifer Makumbi heel wat woorden in het Luganda laten staan. Meestal wordt de betekenis uit de context wel duidelijk en ik vind het altijd wel mooi om zo een beeld te krijgen van een vreemde taal.

Verder lezen
5 augustus 2020

Briljant groen: de intelligentie van planten

Planten zijn net buitenaardse wezens: ze zijn zo anders dan wij dat we niet inzien hoe intelligent ze zijn. In Briljant groen laat hoogleraar Stefano Mancuso je de schellen van de ogen vallen. Hij begint daarvoor met de visie van de meeste mensen op planten, die gevoed is door religie en filosofie. Het zit in onze cultuur dat we de mens als meest ontwikkelde wezen zien. Daarbij vergeten we dat planten meer dan 99,5% van de biomassa uitmaken. De meeste planten kunnen prima zonder mensen en andere dieren leven, maar wij kunnen onmogelijk zonder planten.

Verder lezen

12 april 2020

Geen zee maar water – Gijs IJlander

Annet de Goede is een jonge politica die het goed doet in de peilingen. Meteen op de eerste bladzijde van Geen zee maar water wordt duidelijk met welke tegengestelde meningen zij te maken krijgt en het boeit me direct. Milieu-organisaties zijn het vaak niet eens met de beslissingen die deze staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat maakt, terwijl anderen juist gecharmeerd zijn van haar daadkrachtige optreden. Als ze voorstelt om een deel van de Noord-Hollandse polder terug te geven aan het water, stuit dat weer op veel weerstand. Haar standpunt is opvallend, omdat haar ouders uit Wieringermeer komen en haar opa daar als pionier op het nieuwe polderland had gewerkt.

Als haar ouders en haar oma worden bedreigd, komt Annet voor een duivels dilemma te staan. Stapt ze uit de politiek, zoals haar familie van haar vraagt, of volgt ze de raad van haar politieke vrienden op en is ze zelfs bereid om lijsttrekker te worden van een nieuw op te richten partij?

Verder lezen

4 januari 2020

De thuiswacht – Dola de Jong

Bea heeft weinig herinneringen aan haar jeugd. Maar de tijd dat ze met Erica omging kan ze zich nog haarscherp herinneren. Zij was toen tegen de dertig en Erica net 21 jaar. Ze zijn allebei alleenstaande werkende vrouwen, maar ze verdienen niet veel en daarom besluiten ze al snel om een flat te delen. Die is aan de Prinsengracht. Blijkbaar konden gewone mensen daar in 1938 nog wonen; nu zal het onbetaalbaar zijn. Of zou het juist door een hoge huur komen dat ze verder weinig te besteden hebben?

Het wordt een bijzondere vriendschap. Bea en Erica verschillen enorm en misschien verklaart dat de aantrekkingskracht. Erica is impulsief en slordig; Bea neemt het huishouden op zich. Af en toe gaat ze mee in de plannen van Erica, soms tegen wil en dank. Bea ontkent haar geaardheid lange tijd en heeft relaties met mannen. Verder lezen