De wonderdokter: Albert Willem van Renterghem – Rinus Spruit

Dokter Albert Willem van Renterghem leefde tussen 1845 en 1939. Op hoge leeftijd schreef hij zijn autobiografie, waarbij hij aangaf dat die vanaf 1975 openbaar gemaakt zou mogen worden. Het bleef bij honderd exemplaren, die veelal in archieven verdwenen. Toen Rinus Spruit daar eentje van aantrof in het archief van de gemeente Goes, vond hij het zo interessant dat hij besloot om het boek toegankelijk te maken voor de hedendaagse lezer. En dat heeft hij geweldig goed gedaan! Hij knipte zinnen in stukken en verving woorden die niemand meer kent door modernere termen. Van de 1300 bladzijden bleven er 200 over.

Het begint in 1877. Na twaalf jaar bij de marine vestigt de pasgetrouwde dokter Van Renterghem zich in Heinkenszand, niet ver van zijn geboorteplaats Goes, waar zijn vader huisarts is. De jonge dokter heeft te maken met concurrentie van de oude stijl: vroedmeesters die hun vak in de praktijk hebben geleerd. Langzamerhand wordt de zorg overgenomen door universitair opgeleide artsen. Het beroep van huisarts was in die tijd veel breder dan nu: Van Renterghem trekt ook tanden en voert operaties uit, tot amputaties aan toe. Hij is ontzettend blij met nieuwe mogelijkheden om mensen te verdoven voor een ingreep. Hij beschrijft de ene na de andere anekdote over behandelingen onder vaak armoedige omstandigheden. Ik vind het zeer boeiend om te lezen, maar ook een beetje opsommerig en ik vraag me af of dit het hele boek zo doorgaat. Het antwoord is nee, want de dokter ontwikkelt zich.

Verder lezen

Het paradijs van slapen – Joost Oomen

Van Joost Oomen las ik eerder gedichten en een absurd verhaal over de Bietenkoningin. In het theater zag ik hem poëzie voordragen. Niks is hem te gek. In vergelijking daarbij is Het paradijs van slapen een heel normale roman. Joost heeft zich voor dit boek laten inspireren door zijn vader, die euthanasie-arts is.

Dokter Theo Engel gaat de begrafenis van een patiënt. Hij gaat nooit naar uitvaarten van patiënten, maar hij kent de dochter van deze man. Bovendien ging het hier om een natuurlijke dood en heeft Theo hem geen euthanasie hoeven verlenen. Theo Engel werkt als invalhuisarts en hij voert zeer regelmatig euthanasie uit. Meestal wordt dit gedaan door zestig-plussers en vaak door artsen die al met pensioen zijn. Maar Theo is veertig en hij woont alleen. Als hij na de begrafenis thuiskomt, ligt er een dikke brief van Gerrit Blauw, die vraagt om hem te helpen te sterven. Het lastige is dat hij geen gezondheidsklachten heeft. In de brief beschrijft hij zijn leven, met het zwaartepunt rond zijn achttiende.

Verder lezen

Dit is geen boek van een meisje zonder armen en benen – Eva Eikhout

Als je een leesdip hebt, dan is dit het boek voor jou. Eva Eikhout schrijft namelijk lekker vlot, wat past bij een twintiger die vol in het leven staat en wel van een feestje houdt. Wat haar stukjes extra boeiend maakt, is dat ze heel open is over waar ze allemaal tegenaan loopt als mens met een ander lichaam dan gemiddeld. Eva heeft namelijk erg korte armen en benen: ze heeft geen ellebogen, geen volgroeide handen, geen knieën. Lopen kan wel, maar de elektrische rolstoel is handig voor grotere afstanden en plekken waar veel mensen zijn, zoals concerten en festivals. Dan kan ze ook mooi boven iedereen uit kijken in plaats van alleen maar billen voor haar neus te hebben.

Verder lezen

Die ene patiënt – Ellen de Visser

In dit boek moet je eigenlijk niet achter elkaar door lezen. Maar ik kan het niet laten om telkens drie of vier hoofdstukjes tot me te nemen, ook al maken ze stuk voor stuk indruk. Dit boek is een bundeling van artikelen uit de Volkskrant, waarin artsen en andere zorgverleners vertellen over een patiënt die ze is bijgebleven. Wetenschapsjournalist Ellen de Visser heeft ze geïnterviewd en de verhalen opgeschreven.

Allerlei specialismen komen voorbij, van oogarts tot oncoloog en van huisarts tot fysiotherapeut. Soms gaat het over een gemiste diagnose. Vaak is het een patiënt of familie die op een andere manier reageert dan de dokter verwacht. Iemand wil niet meer behandeld worden, terwijl artsen geneigd zijn om te handelen, daar zijn ze immers voor opgeleid. Een aantal keren wordt opgemerkt dat de tijden gelukkig zijn veranderd en dat dokters nu veel meer dan vroeger met de patiënt of de familie overleggen over wat nu te doen, welke behandeling juist is, of er nu ingegrepen moet worden of juist niet.

Verder lezen

De man die zijn vrouw voor een hoed hield – Oliver Sacks

Oliver Sacks was een beroemde Amerikaanse neuroloog. Toen ik tijdens mijn studie een vak neurobiologie volgde, werd hij geciteerd in het lesboek. We leerden dat de hersenen nog veel raadsels voor ons hebben. Voor veel hersenaandoeningen is er hoogstens een vermoeden van de precieze oorzaak. Fascinerend vond ik het wel en daarom stond het bekendste boek van Oliver Sacks al die jaren op mijn leeslijstje.

De man die zijn vrouw voor een hoed hield bestaat uit een bonte stoet van mensen met de bizarste hersenafwijkingen. Eerst gaat het over mensen waarbij een bepaald gebied is beschadigd. Maar een hersengebied kan juist ook worden overgestimuleerd, bijvoorbeeld onder invloed van hormonen. Vervolgens gaat het over vervormde herinneringen en fantasie. Tot slot zijn er een paar portretten van personen met een zeer laag IQ, die wel wonderlijke talenten blijken te hebben.

Verder lezen

Wildgroei – Nina Lykke

De Noorse huisarts Elin woont sinds kort in haar praktijk, want ze ligt in scheiding. Ze slaapt slecht en heeft de neiging om te eerlijk te zijn tegen haar patiënten. Die komen met allerlei suffe kwaaltjes en luisteren niet naar de eenvoudige tips die ze geeft: rust goed uit, eet gezond, beweeg genoeg. Zelf houdt ze zich daar ook niet aan. Elin ligt elke avond op de bank televisie te kijken en wijn te drinken. Wel neemt ze vrijwel het hele huishouden voor haar rekening. Haar man Aksel werkt veel als orthopeed en daarnaast besteedt hij al zijn vrije tijd aan skiën.

Elin heeft een affaire met Bjørn, waar ze dertig jaar geleden een tijdje verkering mee had. Bjørn kon erg jaloers zijn. Toen ze Aksel ontmoette, maakte ze het uit met Bjørn. Elin en Aksel kregen twee dochters en Bjørn stichtte een gezin met Linda.

En zoiets had ik gevonden, iets wat het daglicht niet verdroeg en dat toch vanbinnen alles lichter maakte.

Verder lezen

Meester van de medicijnen – Karel Berkhout

De ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen heeft invloed gehad op het leven van velen: kanker is vaker een chronische ziekte en mensen met auto-immuunziektes aan gewrichten of darmen zien hun klachten verdwijnen als sneeuw voor de zon. Dat is fantastisch, maar er hangt ook een prijskaartje aan. Daarom wordt steeds vaker gedebatteerd over het vergoeden van nieuwe medicijnen. Journalist Karel Berkhout heeft zich in de wereld van de farmacie verdiept. Zelf werk ik in de zorgsector en heb de medische wereld altijd boeiend gevonden, maar ik verwacht wel moeite te moeten doen bij het lezen van Meester van de medicijnen. Het leest echter als een trein. De schrijver is zelf een leek op dit gebied en legt alles glashelder uit.

Het boek is totaal niet droog, doordat mensen centraal staan. De rode draad is een inkijkje in het werk van apotheker Paul Lebbink uit Den Haag. Terwijl magistrale bereiding (het zelf maken van medicijnen) uit de meeste apotheken is verdwenen, heeft Paul zich er juist op toegelegd. Als de farmaceutische industrie iets niet kan leveren, maakt hij het op maat. En als een middel zo duur is dat de overheid het niet wil vergoeden, vraagt Paul zich af of hij het zelf kan maken tegen een lagere prijs. Dat is verre van gemakkelijk, want hij moet de juiste grondstoffen zien te krijgen en uitzoeken hoe het middel precies moet worden bereid. Ook moet hij aan strenge regels voldoen, bijvoorbeeld over de zuiverheid van het medicijn. Het lastigste is om het vergoed te krijgen bij de zorgverzekeraars en niet voor de rechter te worden gesleept door grote farmaceuten.

Verder lezen

Concept M – Aafke Romeijn

Hava is chronisch ziek. Net als veel andere Nederlanders is ze kleurloos. Om in leven te blijven, heeft ze ampullen met kleurstof nodig die ze in een kastje tussen haar schouderbladen stopt. De ziekte kwam voor het eerst voor in 1955 en de oorzaak is onbekend. Kleurlozen kosten de samenleving veel geld, niet alleen vanwege de benodigde kleurstof, maar ook omdat ze minder energie hebben en daarom minder uren werken voor hetzelfde salaris. Er zijn mensen die vinden dat moet worden nagedacht over de toekomst, want er komen steeds meer kleurlozen en de kosten rijzen de pan uit. Ondertussen wordt minister-president Stork beschuldigd van belangenverstrengeling, omdat hij geïnvesteerd zou hebben in een klein farmaceutisch bedrijf dat vervolgens een grote aanbesteding binnenhaalde voor de productie van kleurstof.

Aafke Romeijn geeft in Concept M een goed voor te stellen beschrijving van kleurloosheid: Hava heeft een grijzige huid, witte haren en donkergrijze nagels. Verder lezen

Zorg – Miquel Bulnes

Toen ik nog bij het UMC Utrecht werkte, net als Miquel Bulnes, las ik al eens een boek van hem: Attaque! Niet dat ik hem ooit ben tegengekomen, maar het is altijd leuk als een boek speelt in een omgeving die je kent. Alhoewel, ik zit vooral achter de computer te rekenen aan zorgdata. Mij moet je niet in de operatiekamer neerzetten, maar de medische wereld heeft me altijd mateloos geboeid. Daarom nam ik spontaan het boek Zorg mee uit de bieb. Hierin kruip je in de huid van een assistent-chirurg in opleiding. In het begin moet ik even wennen aan de je-vorm waarin het boek is geschreven, maar al snel valt dat me niet meer op.

Zorg

Verder lezen