Oliver Sacks was een beroemde Amerikaanse neuroloog. Toen ik tijdens mijn studie een vak neurobiologie volgde, werd hij geciteerd in het lesboek. We leerden dat de hersenen nog veel raadsels voor ons hebben. Voor veel hersenaandoeningen is er hoogstens een vermoeden van de precieze oorzaak. Fascinerend vond ik het wel en daarom stond het bekendste boek van Oliver Sacks al die jaren op mijn leeslijstje.

De man die zijn vrouw voor een hoed hield bestaat uit een bonte stoet van mensen met de bizarste hersenafwijkingen. Eerst gaat het over mensen waarbij een bepaald gebied is beschadigd. Maar een hersengebied kan juist ook worden overgestimuleerd, bijvoorbeeld onder invloed van hormonen. Vervolgens gaat het over vervormde herinneringen en fantasie. Tot slot zijn er een paar portretten van personen met een zeer laag IQ, die wel wonderlijke talenten blijken te hebben.

Sacks schetst een beeld van elke persoon en vertelt hoe diegene hiermee leeft, met vallen en opstaan. Hij legt amper uit wat de oorzaak van deze aandoeningen is, al vallen er wel veel medische termen. Ik werk inmiddels al jaren in de medische sector, maar deze specifieke terminologie ken ik niet. Ik zoek tevergeefs naar een woordenlijst. Een voorbeeld is de volgende zin:

Hyperosmie, soms paroxysmaal, kan voorkomen bij hyper-dopaminergische opwindingstoestanden zoals bij sommige postencefalitische patiënten die L-Dopa gebruiken en patiënten met het Tourettesyndroom.

De vertaling van P.M. Moll-Huber is niet slecht, maar het leest niet lekker. Ik denk dat dat vooral aan de originele tekst ligt. Ook worden allerlei namen en titels genoemd zonder toelichting. Zo heeft hij het over Awakenings zonder erbij te zeggen dat dat een ander boek van hem is (ik kon me alleen herinneren dat het een film is). Er zijn allerlei verwijzingen naar namen die eerder genoemd zijn of zelfs later in dit boek, zonder je te helpen herinneren wie dat ook alweer was.

De personages gaan niet leven voor mij. Ze worden van buiten bekeken om je aan te vergapen, maar er wordt niks verteld over hoe deze mensen worden geholpen om te leven met hun beperking. De rol van de neuroloog is totaal onduidelijk.

Bij populair-wetenschappelijke boeken verwacht ik dat je als leek wordt meegenomen in de wereld van een bepaald vakgebied. Dat gebeurt in dit boek totaal niet. Het gevoel bekruipt me dat de geportretteerden te kijk worden gezet als een soort rariteitenkabinet, zonder dat het begrip oplevert voor hun situatie. Wat een tegenvaller.