dystopie

21 september 2025

De zaaier – Octavia Butler

In de nabije toekomst ziet onze maatschappij er heel anders uit dan nu. Alleen volwassenen van boven de veertig weten nog hoe het vroeger was. Tiener Lauren woont in een buurtje waar muren omheen staan. Daarbuiten moet je altijd op je hoede zijn en het beste kan je een wapen meenemen. Het wemelt er van de arme sloebers. Veel mensen zijn verslaafd aan een drug die ervoor zorgt dat ze de boel in de fik willen steken, om een kick te krijgen van het zien van de vlammen. Ook binnen de muren zijn de mensen niet altijd veilig. Dieven weten binnen te komen om alles te roven wat ze maar kunnen gebruiken.

Lauren is de dochter van een baptistendominee. Ze wordt gedoopt omdat haar vader dat graag wil. Zelf heeft ze een andere visie: God is Verandering. Ze ontwikkelt haar eigen filosofie en ze beschrijft haar bevindingen in verzen. Lauren overleeft graag en daarom probeert ze zo veel mogelijk te leren over nuttige zaken, zoals het verbouwen van voedsel. Ze neemt altijd deel aan de schietoefeningen die haar vader buiten de muren geeft. En ze besluit om een vluchtpakket te maken dat ze gemakkelijk mee kan nemen, met onder andere een deken, water, houdbaar voedsel, zaden, een zaklamp en een pistool.

Verder lezen
4 februari 2025

Over de berekening van ruimte III & IV – Solvej Balle

Na deel twee ga ik gauw verder in het derde deel van Over de berekening van ruimte, waarin Tara Selter vastzit in een bepaalde dag. Ze woont een tijdje samen met haar lotgenoot Henry Dale. Allebei hebben inmiddels al meer dan duizend keer deze 18 november meegemaakt. Nu begint Tara haar sociale contacten wel echt te missen, hoewel het daar nog steeds niet veel over gaat. Ze gaat een periode terug naar haar echtgenoot, die ze elke dag weer moet uitleggen waarom ze ineens terug is uit Parijs, waar ze immers op werkbezoek was toen de tijd bleef hangen.

Later komen er nog meer mensen bij die telkens op dezelfde dag wakker worden. Het blijkt dat ze hun gevangenschap in 18 november allemaal heel anders ervaren en ze discussiëren er flink over. Die gesprekken worden niet letterlijk weergegeven, want het draait nog steeds vooral om de ervaringen en gedachten van Tara Selter. Het concept van dit verhaal is niet nieuw (denk aan Groundhog Day), maar de uitwerking is erg origineel en verrassend.

Verder lezen
15 januari 2025

Over de berekening van ruimte II – Solvej Balle

Tara Selter wordt telkens weer wakker op 18 november, zoals wordt uitgelegd in het eerste deel van de serie Over de berekening van ruimte. In het tweede deel gaat ze meer reizen. Uit verlangen naar de verschillende seizoenen vertrekt ze per trein naar het noorden. In Noorwegen sneeuwt het. Tara maakt aantekeningen in haar notitieboekje, dat ze dicht bij zich bewaart, want dan is de kans het grootste dat het de volgende ochtend nog bij haar is. Maar een waterdichte regel is er niet: spullen kunnen verdwijnen, terug naar de plek waar ze de vorige ochtend van 18 november waren, andere spullen blijven bij Tara. Mensen die ze ontmoet, zijn haar de volgende dag weer vergeten. Dat doet me denken aan het verhaal over Addie LaRue, wat verder totaal anders is qua stijl. Dit is meer literair geschreven.

Verder lezen
14 december 2024

Over de berekening van ruimte I – Solvej Balle

Tara Selter wordt elke keer weer wakker op 18 november. Tijdens de nacht lijkt het alsof de wereld wordt teruggezet naar de nacht ervoor. Alleen wat Tara verplaatst blijft zo, en wat zij opeet verdwijnt. De eerste keer op deze 18 november was Tara in Parijs, in verband met de handel in boeken uit de achttiende eeuw. Samen met haar echtgenoot Thomas heeft ze zich daarin gespecialiseerd. Maar als je elke keer op dezelfde dag leeft, heeft handelen geen zin meer.

Na een paar dagen op 18 november besluit Tara om terug te gaan naar huis in het noorden van Frankrijk. Daar vertelt ze aan Thomas wat haar is overkomen. Hij gelooft haar zonder twijfel en samen proberen ze te analyseren wat er aan de hand is. Zou er een manier zijn om hieruit te komen? Elke dag moet Tara weer aan Thomas uitleggen wat er is gebeurt, want zijn herinneringen aan de vorige 18 novembers is verdwenen. Zij wordt ouder en hij niet. Ze vinden echter geen duidelijk patroon of logica.

Verder lezen
11 augustus 2024

De kruisdraagster – Lydia Schwarz

In het jaar 2121 studeert Anna Tanner aan het Humanium. Ze heeft gekozen voor de Apollonische leerweg, waarin ze het eerste niveau Orde heeft gehaald. Het volgende onderdeel is Zelfbeheersing en het einddoel is het zevende niveau: Verlichting. De sfeer doet futuristisch aan, maar de technische snufjes blijven beperkt tot een internetbril en het openen van een deur via een vingerafdruk. Anna leeft in relatieve armoede. Het voedsel dat centraal verstrekt wordt is voldoende, maar nieuwe kleren zitten er niet in. Toch heeft zij het nog goed in vergelijking met mensen die niet tot de Apolloniërs of Dionysiërs zijn toegetreden, want die leven als buitenstaanders. Zij worden niet door de staat onderhouden en zijn afhankelijk van giften.

Verder lezen
3 juni 2024

Markering – Fríða Ísberg

Markering is een IJslandse dystopie, waarin een empathietest centraal staat. Om het vertrouwen in politici terug te krijgen, worden kamerleden voortaan getest op hun empathisch vermogen. Dat gebeurt door te kijken naar hun reactie op filmpjes met diverse mensen met verschillende emoties. In navolging daarvan worden deze testen op steeds meer plekken uitgevoerd. Bedrijven laten hun werknemers testen en ontslaan wie zakt. Er is een centraal register waarin testresultaten worden vastgelegd. Wie de test goed doorstaat, kan zich door inschrijving in dat register laten markeren. Sommige winkels zijn niet meer toegankelijk voor ongemarkeerde mensen. Er zijn zelfs wijken waar alleen gemarkeerde mensen mogen wonen en komen. Binnenkort is er een referendum dat draait om de vraag of de empathietest verplicht zal worden voor de hele bevolking.

Verder lezen
23 mei 2024

Lied van de profeet – Paul Lynch

Op een avond staat de politie voor de deur bij een Iers gezin met vier kinderen. Ze komen voor de vader, Larry, die nog niet thuis is. De agenten vragen aan de moeder of Larry contact met ze kan opnemen zodra hij thuiskomt. Hij stelt dat uit. Een paar dagen later komt hij helemaal niet meer thuis.

Lied van de profeet is een akelig boek. Het speelt zich af in een dystopisch Ierland. Wat er precies aan de hand is, dat weet je als lezer net zo min als de hoofdpersoon: moeder Eilish. Het gezin bestaat uit vader en moeder met hun vier kinderen in de leeftijd van 16 tot 2 jaar. De zinsnede ‘met het kind in haar armen’ komt vaak voorbij. Eilish heeft een baan als wetenschapper in de moleculaire biologie. Ook op het werk zijn de veranderingen te merken: collega’s verdwijnen één voor één.

Verder lezen
27 juli 2023

Gebied 19 – Esther Gerritsen

De ochtend na zijn trouwdag ontdekt Tomas dat zijn vrouw is verdwenen, terwijl ze op het punt staan om op huwelijksreis te gaan. Na het huis te hebben doorzocht, gaat hij naar buiten om hond Toto uit te laten. Het lijkt wel zondag, zo rustig is het op straat. Bij het buurthuis is het wel een drukte van belang. En daar ontdekt hij wat er aan de hand is…

De helft van de wereldbevolking is meegenomen. En nee, het is niet de opname zoals bijbelvaste evangelische christenen zich voorstellen. Maar de noodzakelijke mensen zijn naar een andere planeet verplaatst, waaronder iedereen onder de veertig jaar. Overgebleven is het uitschot: daklozen, krakkemikkige ouderen, en thrillerschrijver Tomas Boom.

Verder lezen
6 augustus 2022

Quotum II: Semper Sol – Marloes Morshuis

Een paar maanden geleden las ik Quotum: Project Z, een dystopie waarin een paar tieners de hoofdrol spelen. Marloes Morshuis had al aangekondigd dat het een tweeluik zou worden en nu ligt het vervolg in de boekwinkels, genaamd Semper Sol. Het begint meteen met actie, maar in een paar terugblikken word je als lezer wel herinnerd aan wat er in het vorige boek ook alweer was gebeurd. Ik ben blij dat ik het nog niet zo lang heb gelezen, want het is een vrij ingewikkeld verhaal.

Vanwege overbevolking wordt een deel van de Europeanen gedwongen om zeer sober te gaan leven. Zij worden slinkers genoemd. Ze worden vaak met de nek aangekeken, maar er zijn ook mensen die de slinkers stiekem helpen, iets waar grote straffen op staan. Ondertussen is een geheime beweging actief die wil zorgen dat er minder mensen op aarde komen. Ze noemen zichzelf aardengelen. In Project Z werd de jonge aardengel Yannis geïntroduceerd, die ook in dit deel eigen hoofdstukken krijgt. Hij wil zijn slinkervrienden Axel, Tommy en Sunny redden.

Verder lezen
5 maart 2022

Quotum: Project Z – Marloes Morshuis

Quotum is een spannend verhaal over tieners in tijden van menselijke overbevolking. Axel en Tommy en hun ouders zijn aangewezen als slinkers. Luxe is voor hen verboden. Dat betekent geen stroom, geen vlees en geen school. Op de dag dat de nieuwe president wordt verkozen, valt de politie binnen bij het gezin. Axel en zijn broertje weten te ontsnappen, maar hun ouders worden gearresteerd.

Het is in het begin even goed opletten, al legt Marloes Morshuis in heldere bewoordingen uit wat er aan de hand is. De Wereldraad heeft een verdrag gesloten en geeft alle landen een quotum. Elk land met te veel mensen moet daar zelf een oplossing voor bedenken. Er gaan geruchten van de vreselijkste manieren. De Euro-Unie pakt het netter aan: een groep mensen wordt aangewezen als slinkers, zodat ze maar half meetellen. Zo kunnen meer mensen in leven blijven. Er wordt erg neergekeken op de slinkers. Axel en Tommy mogen niet naar school, maar moeten werken als vuilopruimers.

Verder lezen