Leesreis om de wereld: Moldavië

In De glazen tuin wordt een zevenjarig meisje geadopteerd uit een weeshuis in Chișinău, de hoofdstad van Moldavië. Als volwassene kijkt ze terug op haar jeugd. Die speelt zich voornamelijk af op de binnenplaats, met diverse buren. Tamara Pavlovna laat haar nieuwe dochter hard werken. Samen zamelen ze lege flessen in die zijn achtergelaten. Het statiegeld levert een aardig inkomen op. Maar het is een smerig handeltje. Vaak zit er kots op de flessen. In bad worden ze gewassen met heet water, waar de huid van hun handen zwaar onder te lijden heeft.

De naam van het meisje wordt niet genoemd, maar Tamara noemt haar Lastotsjka, wat zwaluw betekent in het Russisch. Tamara is Russin en ze dwingt Lastotsjka om Russisch te spreken en schrijven. Elke keer als ze een fout maakt, krijgt ze een ferme tik tegen haar voorhoofd. Er staan in de lopende tekst ook veel woorden en zinnetjes in het Russisch. Ik zoek de letters van het Cyrillische schrift op en probeer de Russische woorden te lezen, maar niet allemaal, want het zijn er vrij veel. In voetnoten staat de betekenis. Het boek is verder oorspronkelijk in het Roemeens geschreven en vertaald door Charlotte van Rooden. Het Moldavisch is bijna dezelfde taal als het Roemeens.

Verder lezen

Leesreis om de wereld: Georgië

In Tbilisi staat een internaat. Wie daar woont, heeft geen ouders meer, of in elk geval niemand die voor ze kan zorgen. Sommige kinderen zijn verstandelijk beperkt. Ze gaan naar school en krijgen te eten, maar groeien op zonder liefde van volwassenen. Op een gegeven moment is het tijd om te verdwijnen. Sommigen vinden een baantje in de buurt. Anderen vertrekken naar het buitenland, zo vertellen de achterblijvers aan elkaar.

De achttienjarige Lela gaat in het parkeerwachtershuisje wonen, om wat geld te verdienen met het in de gaten houden van de auto’s. Ook ontfermt ze zich over de jongere kinderen. Die komen nog in aanmerking voor adoptie, bijvoorbeeld door de Amerikanen die zich op een dag melden. Er worden foto’s gemaakt, zodat het echtpaar kan kiezen wie ze mee naar huis willen nemen. De kinderen fantaseren over dat verre land. Het geeft hoop: er is een kans om te ontsnappen aan deze troosteloze omgeving.

Verder lezen

Schaduwliefde – Ruta Sepetys

Tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden de Duitsers concentratiekampen, maar ook de Russen deporteerden vele miljoenen mensen om in erbarmelijke omstandigheden voor ze te werken. In Litouwen is Lina is vijftien jaar als ze in haar nachthemd wordt meegenomen, samen met haar moeder en haar broertje Jonas van tien. Het is avond en hun vader is die dag niet thuisgekomen van zijn werk aan de universiteit. Ze worden naar het station gebracht en brengen dagenlang door in een vieze treinwagon. Ze krijgen amper te eten en de eerste doden vallen.

Verder lezen

Wij houden van Tsjernobyl – Svetlana Aleksijevitsj

Twee jaar geleden las ik De generatorgeneratie van Franka Hummels, over jonge mensen in Wit-Rusland. De kernramp in Tsjernobyl in 1986 heeft veel invloed op hun leven: ze kampen met gezondheidsklachten, onvruchtbaarheid en veel familieleden zijn overleden. Voor hen is dat echter de normaalste zaak van de wereld en er wordt weinig over gepraat. Franka schetst een indrukwekkend beeld van deze generatie. Daarom vroeg ik haar om een boek uit Wit-Rusland voor mijn leesreis om de wereld, waarop zij Wij houden van Tsjernobyl aanraadde.

9053304711

Svetlana Aleksijevitsj bezorgde me echt kippenvel. Ze laat veel verschillende mensen aan het woord: echtgenotes van overleden mannen die als eersten bij de net ontplofte reactor aan het werk moesten, militairen die zonder informatie naar Tsjernobyl gestuurd werden, oudjes die nog in de verlaten spookdorpen wonen. Verder lezen

Leesreis om de wereld: Azerbeidzjan

Ali en Nino is een literaire klassieker, geschreven in 1937. Het speelt zich af in Azerbeidzjan. Ik moest het opzoeken op de kaart om te zien waar het ligt: op de grens van Europa en Azië, aan de Kaspische Zee, ten oosten van Turkije tussen Iran en Rusland. Hoofdpersoon Ali is 18 jaar en wil trouwen met Nino van 17. Allebei komen ze uit een rijke familie van adel, maar hij is moslim en zij komt uit een christelijke familie uit Georgië. Dat hoeft geen probleem te zijn, een vrouw heeft immers geen verstand en geen ziel. Althans, dat zegt een vriend van Ali. Zelf wil Ali juist met Nino trouwen omdat ze meer is dan een akker: ze zijn echte vrienden en dat overwint de cultuurverschillen.

1001004005997653

Verder lezen