Al een tijdje had ik het voornemen om weer eens iets van Simon Vestdijk te lezen, omdat ik De koperen tuin als tiener mooi vond. Dus toen Sue vroeg wie er zin had om tegelijk met haar De kellner en de levenden uit 1949 te lezen, besloot ik om mee te doen.

Na een paar bladzijden ben ik al totaal de kluts kwijt. Ik ben moe en het duizelt me van de personages, de lange zinnen en de moeilijke woorden. De volgende dag begin ik opnieuw, maar dan aandachtiger.

Laat in de avond staan twee agenten bij een flatgebouw. Twaalf bewoners worden gesommeerd om mee te komen en in een bus te stappen. Uitleg krijgen ze niet en ze protesteren wel, maar blijkbaar hadden agenten toen nog zoveel gezag dat de buren toch doen wat ze zeggen. Of ze zijn vooral nieuwsgierig, zoals de journalist onder hen, die met zijn buurman net van de voetbalvereniging komt. De dominee heeft zijn pyjama al aan, net als de jongen Wim die een longziekte heeft.

De bus rijdt door de stad, waar sommige straten uitgestorven zijn en in andere juist demonstraties aan de gang zijn. De sfeer is onheilspellend. De bewoners belanden in een bioscoopgebouw en later op een station. Daar blijven ze de hele nacht. Wat ze meemaken is absurd. Het doet me denken aan de verhalen van Belcampo. Al snel zijn er aanwijzingen dat er in de bioscoop ook mensen uit vorige eeuwen aanwezig zijn. Op het station zijn er ook duivels en ze zien de aartsengel Michaël voorbijrijden in zijn eigen trein. Zijn logo, een grote gele M, is overal te zien. De buren vragen zich af wat ze overkomt: is het een droom? Of zou dit het laatste oordeel zijn?

Ze worden naar een wachtkamer gestuurd, waar een buffet is met vier kelners. Eén van hen schenkt water, die wijn wordt in de glazen. Dat is weer één van de talloze verwijzingen naar de bijbel. Het boek staat er tjokvol mee, soms overduidelijk en andere keren alleen voor wie goed oplet. De gesprekken gaan over theologie. Onder de buren zijn protestanten, katholieken en atheïsten. Ze hebben verschillende ideeën over bijvoorbeeld de hel. Uiteindelijk besluiten ze om vast te oefenen voor als ze straks misschien voor God moeten verschijnen en ze biechten hun zonden aan elkaar op. Dat gaat behoorlijk ver, maar ze zijn inmiddels aardig dronken en het is al diep in de nacht. Ze vragen zich af of mensen ook God mogen oordelen.

Het boek beslaat één enkele nacht en ik vind het verhaal behoorlijk traag gaan. Aan de ene kan is het nodig om aandachtig te lezen om alles te begrijpen, maar ik heb de neiging om juist sneller te gaan lezen, omdat alles zo uitgebreid wordt beschreven en ik wil weten hoe het verdergaat. Tegen het einde heb ik de smaak wel te pakken en lukt het me ineens om 70 bladzijden op een ochtend te lezen. Het einde verklaart lang niet alles, maar Vestdijk rondt het mooi af. Ondanks de moeite die het me kostte om dit bizarste verhaal ooit te lezen, ben ik onder de indruk van zijn rijke fantasie en lyrische schrijfstijl.

Lees ook wat Sue vandaag over dit boek schrijft.