‘Ik kwam er niet doorheen,’ zei iemand van mijn leesgroep over Magdalena, op de avond dat we Dijk hadden besproken. Ik was verbaasd, want ik lees de boeken van Maarten ’t Hart altijd graag. Zijn humor en nuchtere kijk op de wereld spreken me wel aan. Mijn ouders vonden Magdalena allebei een goed boek. Ik had dus wel zin om eraan te beginnen.

Magdalena gaat over de moeder van de schrijver, maar het begint met zijn oma (de moeder van zijn moeder). Die was een spraakwaterval en de zinnen zijn eindeloos. Het is een kunst om het vrij vlot te lezen en dan is het best interessant. Over het leven van zijn moeder voordat Maarten werd geboren weet hij niet veel. Daar vertelde ze nooit iets over. Het gaat dus al snel over zijn jeugd. Lena was een lieve, zorgzame moeder. Wel was ze overal bang voor, net als Maarten zelf, terwijl zijn vader juist nergens bang voor was. Die hoefde een hond of een Duitser in de oorlog maar streng in de ogen te kijken om hem te laten afdruipen. Ook kon hij ontzettend goed met paarden omgaan. Daar hield hij meer van dan van mensen. Maar Maartens moeder is ervan overtuigd dat hij continu naar andere vrouwen kijkt en vreemdgaat met die ‘mokkels’. Ook als weduwe vertelt ze daar voortdurend over. Het komt paranoïde over, al zal het ook wel wat overdreven zijn.

Sommige beschrijvingen zijn eindeloos, bijvoorbeeld over de manieren waarop Maarten met het openbaar vervoer en de fiets naar zijn moeder kan reizen. Dat wordt een beetje saai en ik lees het vluchtig. Ook heb ik het idee dat hij in herhaling valt. Op sommige plekken verwijst hij naar gebeurtenissen die hij in andere boeken heeft beschreven, zoals De Jacobsladder, wat ik één van zijn beste werken vind. Ik heb daar zo bij gelachen. Bij dit boek gebeurt het ook een paar keer dat ik hardop in de lach schiet.

Maarten legt uitgebreid uit waarom bepaalde bijbelverhalen niet kloppen. Ook de Apostolische Geloofsbelijdenis en het Onze Vader worden uitgebreid behandeld. Ik snap niet dat hij daar zo in blijft hangen. Tegenwoordig zijn er een heleboel christenen die begrijpen dat de bijbel diverse literaire genres in zich heeft. Er zijn er inderdaad ook een heleboel die het allemaal letterlijk nemen, maar op een gegeven moment kan je de verschillen toch accepteren en je eroverheen zetten. Maar nee, Maarten blijft erover schrijven. Hij lijkt net z’n oude moeder, die ook in herhaling valt.

Dit boek biedt geen vernieuwing of verrassing. Het wordt tijd voor iets anders. In genre van ex-gereformeerden is er een nieuwe generatie schrijvers, met Franca Treur en Maarten van der Graaff. Die vinden het niet zo nodig om zich af te zetten. Ik zal heus nog weleens een boek van Maarten ’t Hart lezen, maar dan let ik wel op waar het over gaat. Over zijn gereformeerde jeugd heb ik nu wel genoeg gelezen.

Lees ook wat Inge en Ika (in de Boekenkrant) over dit boek schreven.