Als je wilt weten hoe mensen een eeuw geleden leefden, kan je een historische roman lezen, maar je kunt ook kiezen voor een boek dat toen geschreven is. Voor mijn leesproject Vrouwen in de 20ste eeuw las ik Het spiegeltje, in 1917 geschreven door Ina Boudier-Bakker. De hoofdpersoon Marianne Roske is een beroemd zangeres. Als ongetrouwde vrouw woont ze met haar oudere zus nog bij haar vader. De middelste zus Lize is wel getrouwd en heeft vijf kinderen plus een stiefzoon. Marianne komt er vaak over de vloer.

De familie woont in hartje Amsterdam en ze hebben personeel in huis. Soms lijkt het of iedereen dat in die tijd had, wat uiteraard niet zo was, maar blijkbaar kwamen schrijvers vaak uit rijke families en daarom zijn stadsbewoners met geld oververtegenwoordigd in de literatuur van toen. Maar ook voor deze welgestelde familie gaat niet alles vanzelf. Ze krijgen te maken met ziekte en moeilijke levenskeuzes, bijvoorbeeld wat de liefde betreft. Op de achterkant van het bibliotheekboek wordt hier al iets over verklapt, dus lees dat maar niet… het is spannender om er zelf achter te komen.

De karakters van de personages worden uitgebreid beschreven. Het perspectief wisselt vaak, wat het boeiend houdt, maar soms moet ik een alinea een paar keer lezen voor ik snap wie wat denkt en wie met welk verwijswoord wordt aangeduid. De sierlijke taal van toen vind ik altijd prachtig om te lezen, al kost het wel wat meer moeite. Er zijn zinsconstructies en woorden die geen hedendaags mens zou gebruiken. Soms duurt het even voor ik begrijp dat iets subtiel wordt gesuggereerd.

Koen, de vader van de zes kinderen, is een strenge man. Zijn kinderen voelen zich vaak ongemakkelijk bij hem. Maar hij is ook een mens met gevoel, ook al laat hij dat niet zomaar zien. Hetzelfde geldt voor de zussen:

Per slot, wat wisten zij van elkaar als zusters met hun toch wederzijds grote liefde? Behalve zusters uit één gezin bleven zij toch in de eerste plaats vróúwen die hun diepste innerlijk nooit een ander konden toevertrouwen. Hoe zou het ook mogelijk zijn. Dingen die je zelf nauwelijks verstond.

Zo worstelt ieder met haar eigen problemen, volwassenen en kinderen. Heel af en toe stort iemand toch zijn hart uit of lijkt er een moment van elkaar aanvoelen, maar ze kunnen nooit alles bij elkaar kwijt. Aan de ene kant zie ik de beschreven mensen zo voor me, aan de andere kant kan ik niet elke gedachtegang even goed volgen. Wel vind ik het extra boeiend om zo een kijkje te kunnen nemen in de wereld van toen, die zo anders was dan nu. Het geeft een rijkere leeservaring dan een historische roman, waarin de mensen vaak stiekem toch moderne opvattingen hebben.