The mists of Avalon is gebaseerd op de klassieke verhalen over koning Arthur en inmiddels is het zelf een klassieker geworden. Velen van jullie stemden erop in mijn vorige poll, vanwege goede herinneringen aan het lezen van dit dikke boek. Zelf heb ik goede herinneringen aan een ander boek van Marion Zimmer Bradley. Dat ging over de brand van Troje en ik las het als tiener. Ik besloot nu voor het Engels te kiezen en rekende op vele uren leesplezier.

Marion Bradley beschrijft het leven van koning Arthur, maar dan vanuit het oogpunt van vrouwen, waaronder zijn moeder, zijn zus en zijn echtgenote. Het voordeel van dit vrouwelijke perspectief is dat je geen saaie oorlogsbeschrijvingen krijgt. Het begint bij Arthurs moeder Igraine, die uitgehuwelijkt is aan hertog Gorlois. Ze wonen op Tintagel in Cornwall. Dat kasteel bestaat echt en je kunt het bezoeken. Uiteraard komt dat bij deze op mijn verlanglijst! Igraine en Gorlois zijn niet uit liefde getrouwd, maar ze krijgen wel een dochter: Morgaine. Maar dan komt Uther in beeld. Igraine komt hem tegen en de twee vallen als een blok voor elkaar. Het lijkt erop dat ze elkaar kennen uit een vorig leven. Vlak voordat Gorlois overlijdt, wordt Arthur verwekt door Uther. Er is dus wat twijfel over wie zijn vader is, maar Igraine weet het wel. Zulk gedoe met onbekende vaders is een terugkerend thema. Vanuit het christendom wordt waarde gehecht aan de huwelijkstrouw, maar in het oude geloof van Avalon ligt dat heel anders.

Daarmee komen we op een ander motief: christendom versus heidendom. Sommige personages hebben kritiek op het christelijk geloof. Dat zou maar naïef en eenvoudig zijn, terwijl het heidense geloof in de Godin overkoepelend is. Tegelijkertijd benadrukken oude wijze druïden dat het niet uitmaakt of je God of de Godin eert, omdat ze toch één zijn. Het geloof in de Godin leidt wel tot heel andere inzichten. Vrouwen worden als volwaardig gezien in plaats van de wortel van al het kwaad.

Morgaine (de zus van Arthur) wordt als meisje naar Avalon gestuurd om daar opgeleid te worden tot priesteres. In tegenstelling tot christelijke meisjes leert ze lezen en schrijven, harp spelen en zingen. Avalon is een bijzondere plaats. Om er te komen is magie nodig om de mist op te laten trekken en het eiland te bereiken. Vandaar ook de titel, die in het Nederlands Nevelen van Avalon luidt. Later botst Morgaine met Gwenhwyfar, de vrouw van Arthur. Die is juist ontzettend christelijk en doodsbang dat ze niet genoeg boete doet voor haar zonden. Dat weerhoudt haar ervan om een verhouding te beginnen met Lancelet, die eigenlijk haar grote liefde is, al vanaf voordat ze met Arthur trouwde. Als ze ontdekt dat Arthur ooit een verschrikkelijke zonde heeft begaan (in haar ogen), haalt ze hem over om te biechten en vervolgens dagenlang te vasten en bidden. Daar tegenover staan de inzichten van Avalon, waarin wordt geloofd dat je je lot niet kunt ontlopen. Dat levert prachtige wijze uitspraken op, waar je op kunt kauwen als je wilt.

Marion Zimmer Bradley verzandt niet in eindeloze beschrijvingen. Er is continu actie, ze gebruikt veel dialogen en het perspectief wisselt vaak. Vanwege het Engels, met behoorlijk wat ouderwetse woorden, lees ik het vrij langzaam. Maar bij sommige stukken wil ik zo graag weten hoe het verdergaat dat ik toch probeer op te schieten. Op tweederde van het boek begin ik er wel een beetje genoeg van te krijgen, want de dialogen zijn wel erg uitgebreid en het is meer van hetzelfde. Ik ben dus wel blij als ik het uit heb, maar ook tevreden. Nu weet ik bijvoorbeeld waar het verhaal van de heilige graal vandaan komt. Beelden uit klassieke verhalen kom je overal en nergens tegen, dus het is mooi om af en toe zo’n gouwe ouwe te lezen.