In mijn zeventiende poll kreeg Portret van een man de meeste stemmen. Ik mocht dus weer aan de Literatuur en dat is heerlijk, maar ik moet bekennen dat ik een beetje schrok toen ik zag dat het boek 367 bladzijden telt. Bovendien begon het niet meteen heel boeiend. Jens Christian Grøndahl schrijft geen spannende verhalen waarbij je op het puntje van je stoel zit. En toch wilde ik steeds doorlezen… Hoe kan dat?

De hoofdpersoon krijgt nergens in het boek een naam, zelfs niet als iemand anders zich aan hem voorstelt en ik verwacht dat hij dan ook wel zijn naam zal zeggen. Als oude man kijkt hij terug op zijn leven. Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel is hij achttien jaar, in het tweede midden veertig en tot slot kijkt hij terug op zichzelf rond zijn zestigste verjaardag. Maar in het tweede en derde deel kijkt hij ook weer terug op eerdere gebeurtenissen in zijn leven. Het is dus bepaald geen chronologische vertelling, maar er zijn wel stukken waarbinnen ik wil weten hoe het verdergaat. Al gaat het toch vooral om de mooie schrijfstijl en de manier waarop de hoofdpersoon zijn leven probeert te duiden. Vrouwen staan daarin centraal: zijn moeder, zijn eerste vriendinnetje, zijn studententijd waarin hij een periode vooral dronken was en rondneukte (zo zegt hij het letterlijk), zijn huwelijk dat uitliep in een scheiding, de vrouwen die hij daarna ontmoet om mee naar bed te gaan maar niet mee samen te wonen en tot slot het meisje waarmee hij zijn zestigste verjaardag doorbrengt.

In het eerste deel, waarin de hoofdpersoon achttien jaar is, overlijdt zijn moeder aan kanker. Het wordt pijnlijk mooi beschreven hoe de verhoudingen binnen het gezin verschuiven. Over de tijd dat zijn moeder ziek is schrijft hij:

Toen ze dood zou gaan, vervlogen kennelijk al die nerveuze gedachten dat ze een kans miste, dat ze zichzelf verloochende, zoals dat heette. Het maakte nauwelijks uit wie ze was. Ze was. Ze was nog en dat was blijkbaar meer dan genoeg.

Kort na haar dood gaat hij op zichzelf wonen en trekt de parallel met het moment waarop zijn moeder ooit hetzelfde deed:

Op een dag begrijp je dat je je thuis moet achterlaten als je het niet wilt gaan haten, en dat is het eenzaamste moment van je leven. Je weet dat je alleen op afstand van hen zult kunnen houden, van de mensen thuis. Dan is het moment gekomen.

Hij houdt van literatuur en verschanst zich het liefste alleen in huis met zijn boeken. De vrouwen zorgen voor reuring in zijn leven. In het middelste deel is hij leraar en een moeder van een jongen uit zijn klas komt langs. De jongen komt uit voormalig Joegoslavië en heet Stanko (ik denk: gelukkig is hij niet naar Nederland gekomen). Het draait erop uit dat Stanko een paar dagen bij hem komt logeren en dat zijn moeder Ivana haar hart bij de hoofdpersoon uitstort over de vader van Stanko, die betrokken blijkt bij de Servische maffia. Het wordt een rare episode in zijn rustige leven en hier wordt wel wat spanning opgebouwd.

Portret van een man is een boek vol herinneringen en treffende filosofische uitspraken over de liefde en het leven. Femke Blekkingh-Muller heeft voor een prettige vertaling uit het Deens gezorgd. Ik vond het net iets te dik, maar mijn belangstelling voor deze schrijver is gewekt en ik hoop nog eens iets van hem te lezen.

Je weet niet wat belangrijk zal worden, totdat er tijd voorbij is gegaan. Bepaalde gezichten, bepaalde momenten: pas na verloop van tijd krijgen ze voor jou hun betekenis.