Deborah heeft schizofrenie. Als ze zestien jaar is, wordt ze door haar ouders naar een psychiatrisch ziekenhuis gebracht. Het is rond 1960 en de ouders mogen hun dochter maandenlang niet bezoeken. Wellicht heeft dat te maken met de gedachte dat schizofrenie wordt veroorzaakt door de opvoeding, die tegenwoordig achterhaald is. Het is erg zwaar voor ze, maar vanwege het taboe dat op psychische ziektes rust delen ze niets met familie of vrienden. Iedereen krijgt een smoes te horen en ook zusje Suzy wordt pas na een paar maanden de waarheid verteld over waar haar zus heen is. Vooral Deborahs vader vindt het vreselijk dat z’n dochter in een gevangenis met schreeuwende vrouwen zit, maar voor haarzelf voelt het veilig ten opzichte van de buitenwereld. De patiënten begrijpen elkaar en ze voelen elkaar aan, ook al lijkt het voor anderen dat ze geen gevoel hebben.

Het grootste deel van het boek speelt zich af in de gedachten van Deborah. Ze leeft half in een andere wereld, die Yr heet. Het doet mij erg denken aan een complexe fantasy-wereld met vreemde wezens en een eigen taal. Na een stuk gelezen te hebben zie ik dezelfde elementen steeds terugkomen en blijkt het wel mee te vallen met hoe ingewikkeld Yr in elkaar zit. Ik begrijp het niet volledig, maar het geeft wel een goed beeld van wat er om kan gaan in iemand met deze ziekte. Deborah vlucht naar Yr als de aardse wereld haar overweldigt. Ze neemt dan niets meer waar van onze wereld en kan geen Engels spreken. Maar ook als ze wel in gesprek is met een ander mens, ziet ze alles vlak en in grijstinten, dus zonder derde dimensie en zonder kleur.

Dokter Fried is een beroemde psychiater. Deborah lijkt misschien een hopeloos geval, maar dokter Fried zegt dat ze niet zoveel energie in haar zou steken als ze geen goede kans zag op herstel. Soms bereiken dokter Fried en Deborah een doorbraak, maar andere keren valt ze weer helemaal terug en wordt ze in koude, natte lakens gewikkeld en vastgebonden. De strijd van Deborah is zeer indrukwekkend. Ze moet echt alles geven en dan nog heeft ze regelmatig een terugval. Soms gaan patiënten van de zwaarste afdeling D weer de wereld in en dat geeft de anderen hoop, maar af en toe komt er ook iemand terug en dan vraag je je met de patiënten af of het mogelijk is om ooit weer helemaal beter te worden als je zo ziek bent.

I never promised you a rose garden geeft een inkijkje in de psychiatrie van de jaren ’60, maar vooral in het leven van een schizofrenie-patiënt. Wat moeten die mensen vechten voor hun leven, dat voor anderen zo vanzelfsprekend is. Hannah Green heeft dit ontzettend goed verwoord. Dit boek moet je echt lezen als je geïnteresseerd bent in dit thema. Want de psychiatrie is erg veranderd in vijftig jaar, maar de ziekte schizofrenie is nog steeds een realiteit waar mensen elke dag mee te maken hebben.