Het is alweer een paar jaar geleden dat ik genoot van een boek van Maarten ’t Hart. Ik besluit zijn debuut Stenen voor een ransuil te lezen, dat ook als e-book te leen is bij de bibliotheek. Dat is handig voor op vakantie, maar ik heb het al voor de vakantie uit, want het is geen dik boek en ’t Hart schrijft ook in zijn eerste boek al erg vlot.

Naast zijn typerende stijl zijn er thema’s die steeds weer terugkeren in het werk van Maarten ’t Hart: een jongen uit een streng gereformeerd milieu heeft weinig vrienden, heeft geen belangstelling voor meisjes, zet zich af tegen het geloof van zijn ouders maar kan zo ontroerd raken door orgelmuziek. Observaties van de natuur in de buurt ontbreken ook nooit, wat niet zo gek is voor een schrijver die gepromoveerd bioloog is. Dat levert mooie beschrijvingen op.

De hoofdpersoon van dit boek heet Ammer Stol, wat een indicatie geeft van zijn woonplaats die verder niet wordt genoemd. Ammer speelt thuis op het harmonium, maar bij een vriendje mag hij pianospelen en dat vindt hij geweldig. Zo komt hij in aanraking met de pianoleraar van het vriendje: meneer Brikke. Die ziet dat Ammer talent heeft en biedt hem gratis piano- en orgelles aan. Dat moet stiekem, want Brikke is van de gereformeerde naar de hervormde kerk overgestapt en Ammers vader is dominee van de gereformeerde kerk. Hij maakt zijn ouders wijs dat hij zichzelf leert spelen. Z’n vader vindt dat wel goed, want dan kan hij op het orgel spelen in de zondagse diensten.

Meneer Brikke heeft geen vrouw. Op een gegeven moment probeert hij Ammer te versieren en dat gaat zo ver dat Ammer wegloopt en Brikke een aantal jaren niet meer ziet. Hij gaat Engels studeren in Leiden en er zijn flashbacks naar de tijd op de middelbare school. Aan het einde daarvan komt hij erachter dat Brikke gelijk had: Ammer heeft geen interesse voor meisjes, maar valt op jongens. Hij heeft het daar vrij moeilijk mee. Een paar jaar later zoekt Ammer meneer Brikke weer op, die oud is geworden en bijna nooit bezoek krijgt. Brikke die worstelt nog steeds met de vraag of homoseksualiteit zondig is, maar Ammer heeft zijn geloof verloren.

Maarten ’t Hart is in zijn debuut meteen op niveau. Hij schrijft goed en de liefde voor muziek en de natuur komen heel mooi naar voren. Het enige dat ik mis is de humor. Bij het lezen van De Jakobsladder heb ik meermalen hardop gelachen, maar dit boek is vrij serieus. Het enige wat ik wel enigszins komisch vind is dat Ammer Stol aanbiedt om een preek voor zijn vader te schrijven, die vlak voor de Kerstdagen depressief in bed zit omdat hij tien preken moet schrijven. Ammer belooft in vaders stijl te schrijven, zodat moeder het niet zal merken. Maar na afloop van de dienst zegt ze: ‘Dat was geen preek van jou, Gerard’, waarop Ammer terugkaatst dat vrouwen hun mond moeten houden als het om zaken van de gemeente gaat. Ik heb de smaak in elk geval weer te pakken en zal vast nog meer van Maarten ’t Hart gaan lezen.