Cambodja, ik moet moet opzoeken waar het ligt: in Azië tussen Thailand, Laos, Viëtnam en de zee (oranje op de kaart hierboven). Op Wikipedia gaat het over de Rode Khmer en Pol Pot. Daar heb ik weleens van gehoord, maar wat is daar eigenlijk gebeurd? Ik heb geen idee, maar Vaddey Ratner weet er alles van. Als klein meisje maakte ze mee dat Cambodja van een Boeddhistisch in een communistisch land veranderde. Uiteindelijk vluchtte ze met haar moeder naar Amerika. Haar levensverhaal vormde de inspiratie voor de roman In de schaduw van de banyan.

Raami is zeven jaar en woont in Phnom Penh, de hoofdstad van Cambodja. Haar familie is rijk en ze wonen in een groot huis met een aantal bediendes: een kok, een klusjesman en Melkmama, die Raami meer ziet dan haar eigen moeder. Die lijkt meer op afstand te zijn. Met haar vader heeft Raami echter een hechte band. Hij vertelt haar verhalen en draagt zijn zelfgeschreven gedichten voor. Traditionele verhalen spelen een belangrijke rol in het boek. Ze gaan soms over het Boeddhisme, maar ook over verschillende soorten geesten. Raami is intelligent en leest graag. Verder heeft ze een scherp oog voor de schoonheid van de natuur, die op een prachtige manier beschreven wordt. Deze eigenschappen helpen haar als haar leven ingrijpend verandert.

Op een dag komen in het zwart geklede soldaten langs de huizen van de stad. Ze dwingen iedereen om te vertrekken. De familie van Raami (ouders, zusje, oma, oom en tantes met hun kinderen) vertrekt naar hun buitenverblijf. De bediendes gaan niet mee. Ze proppen de auto vol met spullen. Ook in hun vakantiehuis kunnen ze niet lang blijven, want weer worden ze gedwongen te vertrekken. Deze keer te voet. Veel tijd om te bedenken wat mee moet is er niet. De soldaten proberen families uit elkaar te drijven en er volgen allerlei transporten, per vrachtauto of ossenkar.

In de loop van de tijd valt de familie uit elkaar en niet iedereen overleeft het. Op het platteland komen Raami en haar moeder en zusje bij een ouder echtpaar te wonen. Ze moeten hard werken in de rijstvelden en er is weinig te eten. Het leven is zwaar onder het regime van de soldaten. Religie wordt verboden. Boeddhistische monniken, die een belangrijke rol speelden in het land, zijn bijna allemaal vermoord. Emoties en hechte familiebanden worden afgekeurd. Raami mist haar vader erg, maar probeert zich vast te houden aan haar herinneringen. Ze voelt dat zijn geest nog bij haar is. Het laatste stuk lees ik in één adem uit, omdat ik zo graag wil dat het goed afloopt. Voor de hoofdpersoon is dat wel het geval, maar voor vele anderen niet.

Het is een verschrikkelijke geschiedenis, maar zo ontzettend goed beschreven. In de bibliotheek was alleen de vertaling beschikbaar, maar dat is geen enkel probleem, want Nadia Ramer en Laura Weeda hebben een uitstekende vertaling gemaakt van In the shadow of the banyan. Dit boek is een grote aanrader voor iedereen die verder durft te kijken dan haar eigen land.