Back to the fourties! Zo zou ik dit boek samenvatten. Het is heel anders om een historisch verhaal te lezen dan een boek dat uit die tijd komt. Regelmatig moet ik even schakelen, omdat bepaalde zaken worden verondersteld die in die tijd voor zich spraken, maar nu niet meer. Nog niet iedereen had telefoon en vrouwen werden allemaal aangesproken met Mrs of Miss en de achternaam. Dat kan erg verwarrend zijn als een vrouw bij haar schoonmoeder in huis woont en er dus twee vrouwen met dezelfde achternaam zijn… In hedendaagse historische romans worden mensen gewoon bij de voornaam genoemd. En vaak gaat het daarin over mensen met opvallend moderne opvattingen, bijvoorbeeld wat vrouwenrechten betreft.

In deze verhalenbundel is er geen feminisme te bekennen. Een heel aantal verhalen gaat over moeders die thuis zijn met hun kinderen en worden geacht om voor hun echtgenoot te zorgen. No way dat een man zou koken of iets anders in het huishouden doen of dat een moeder zou werken. Behalve bij mensen met een donkere huidskleur. Er is een verhaal over een jongetje dat een bruin klasgenootje te spelen krijgt. Zijn moeder heeft allerlei vooroordelen en valt van de ene verbazing in de andere als ze het kind ondervraagt, dat zeer beleefd antwoordt.

Het lijkt erop dat mensen in die tijd meer contact met elkaar hadden. Als er nieuwe bewoners in een huis in een dorp komen, belt de ene na de andere buurvrouw nieuwsgierig aan om kennis te maken. Tegelijkertijd zijn mensen lang niet zo direct tegen elkaar als wij gewend zijn. Ze hebben allerlei verwachtingen en veronderstellingen die ze niet uitspreken.

Sommige stukken vind ik wat te langdradig, maar dat wordt goed gemaakt door prachtige zinnen van Shirley Jackson, zoals deze:

She still stood in the doorway for a minute, hesitating before walking out into the day and the rain and the people.

Dit komt uit een wat langer verhaal over een vrouw die naar kantoor gaat. Daar blijkt dat haar baas ineens een andere secretaresse heeft aangenomen, die jonger en knapper is dan de dame die nu plots haar baan kwijt is. Later is er nog een verhaal dat zich in de stad New York afspeelt en dat is ook zo mooi beschreven:

The station was a momentary shelter, moving visitors gradually into a world of people and sound and light to prepare them for the blasting reality of the street outside.

Het leukste vind ik de verhalen met een twist die ik niet zag aankomen. Soms is het grappig en soms ongemakkelijk, zoals bij de nette man die zijn slordige buurvrouw op bezoek krijgt in zijn appartement. Hij is zo trots op hoe hij het heeft ingericht. Als er onverwacht een collega van de buurvrouw langskomt, doet zij net alsof het huis van haar is. Ook leuk is het verhaal over een kind dat in een nieuwe klas is gekomen waar een wel heel ondeugend jongetje Charlie allerlei kattenkwaad uithaalt. Als de ouders op een kennismakingsgesprek op school komen, blijkt die hele Charlie niet te bestaan.

Het titelverhaal The Lottery is van een andere orde, want dat is tijdloos en niet zo realistisch als de rest van de bundel. In een eerder blogartikel noemde ik het al de voorloper van The hunger games (want ik had dit toen als los verhaal gelezen). Natuurlijk spreekt het ene verhaal me meer aan dan het andere, maar er zitten sterke stukken bij en het is boeiend om af en toe een oud boek te lezen om je écht in een andere tijd te wanen.