In de nabije toekomst zouden moslims weleens een grotere rol kunnen gaan spelen in de politiek. In Onderworpen stelt Michel Houellebecq zich voor hoe dit eruit zou kunnen gaan zien. Maar hij begint het boek met een lange aanloop, waarin de hoofdpersoon wordt voorgesteld. François is docent aan een Parijse universiteit. Zijn proefschrift ging over dichter-filosoof Huysmans. Ik vind het nogal saai om daarover te lezen, maar wie van literair graven houdt kan daar vast wel iets uit vissen. François houdt van drank en sigaretten en gaat af en toe naar bed met één van zijn studentes, maar een lange relatie heeft hij nooit gehad.

Dan komen er verkiezingen aan en die lijken deze keer spannender dan ooit te worden. Niet alleen de extreem-rechtse Marine le Pen maar ook de pas opgerichte Moslimbroederschap zal veel stemmen trekken.

Dat de politieke geschiedenis een rol kon spelen in mijn eigen leven bleef me van mijn stuk brengen en me een beetje tegen de borst stuiten. Maar ik besefte heel goed, al jaren zelfs, dat de groeiende kloof en inmiddels zelfs diepe afgrond tussen de bevolking en degenen die spraken in haar naam, politici en journalisten, onherroepelijk tot iets chaotisch, heftigs en onvoorspelbaars moest leiden.

Na de eerste ronde verkiezingen is al duidelijk dat er een politieke aardverschuiving zal plaatsvinden. De moslims vormen een coalitie met de socialisten, door hen belangrijke ministersposten zoals financiën en binnenlandse zaken te gunnen. Zelf focussen ze zich op onderwijs en demografie:

Steeds vaker wilden gezinnen – of ze nu joods, christelijk of islamitisch waren – voor hun kinderen een scholing die niet beperkt bleef tot kennisoverdracht, maar ook een spirituele vorming in de lijn van hun eigen traditie behelsde.

Dit herken ik wel en het doet me ook terugdenken aan de prachtige monoloog van juf Ank zei in de populaire tv-serie De luizenmoeder. In het boek worden de meeste scholen en dus ook de universiteiten islamitisch. Dit heeft uiteraard direct invloed op François, want die moet nu kiezen: meteen met pensioen gaan (met behoud van salaris) of zich bekeren tot de islam.

Ik vind de rode draad van het verhaal interessant om te lezen, maar heel spannend wordt het niet en veel van het gefilosofeer kan me niet boeien. Vertaler Martin de Haan heeft de vaak lange zinnen goed leesbaar gehouden, waardoor ik het boek vlot heb gelezen. Hij had van mij wel voetnoten mogen toevoegen bij namen van bekende Fransen. Ik neem tenminste aan dat de namen van bepaalde politici en tv-journalisten echt zijn.

Onderworpen is een typisch mannenboek, met politiek, seks, drank, feiten en gebeurtenissen, maar weinig emotie en psychologie. Wat de nieuwe politiek voor vrouwen betekent komt amper aan de orde, terwijl er voor hen juist veel meer verandert: ze moeten zich bedekt kleden, worden ontmoedigd om door te leren en polygamie is ineens normaal. Dit wordt zijdelings benoemd, maar verder niet uitgewerkt. Wat een gemiste kans!

Lees ook over dit boek op de blog van Just (die de naam van de hoofdpersoon wel kon onthouden… dankjewel ;-)).