Hasan Ali Toptaş is een bekende schrijver in Turkije. Op Goodreads zie ik alleen maar Turkse titels van hem, die allemaal gemiddeld minstens vier sterren krijgen. Hij staat bekend om zijn surrealisme en daarom wilde ik dit boek graag lezen.

In het eerste hoofdstuk van Verloren levens brengt hoofdpersoon Ziya zijn sleutel terug naar mevrouw Binnaz, omdat hij gaat verhuizen. Hij moet binnenkomen en daar word ik al getrakteerd op de eerste surrealistische scène, prachtig beschreven. Maar het verhaal van mevrouw Binnaz duurt best lang, terwijl ik de hoofdpersoon wel wil leren kennen. Ik vraag me af waar ik aan begonnen ben, maar besluit nog even door te zetten. In hoofdstuk twee denkt Ziya terug aan zijn jeugd. Een meerdaagse bruiloft in het dorp wordt uitgebreid beschreven, wat ik erg leuk vind om te lezen, maar waar is Ziya gebleven? Pas aan het einde van het tweede hoofdstuk, na 90 bladzijden, kom ik erachter dat bijna alles wat ik tot nu toe heb gelezen in Ziya’s dromen gebeurde. Of niet? ‘Ik weet het niet’, zei Ziya. ‘Misschien is de echte droom wel dat ik hier ben.’

In het derde hoofdstuk begint het eigenlijke verhaal pas echt: Ziya is verhuisd naar het dorp van Kenan, zijn oude vriend uit hun diensttijd. Allebei zijn ze hun vrouw verloren en hebben geen kinderen. Kenans moeder bedankt Ziya voor de goede daad waarmee hij Kenans leven heeft gered, maar Ziya weet niet waar ze het over heeft en Kenan wil er niet over praten. Dan volgt een lange flashback naar hun tijd in het leger. Ik denk ‘Oh nee, dit wordt saai!’ maar het tegendeel blijkt waar: het is heel spannend om te lezen en ik word echt gegrepen door het verhaal. Kenan en Ziya moeten elke nacht wachtlopen bij de Syrische grens. Ze worden flink afgebeuld en hebben een zware diensttijd. Toptaş hanteert in dit deel een vlotte pen, met hier en daar een mooie zin maar geen surrealisme. Het is knap vertaald door Hamide Doğan. Tot slot keert het verhaal weer terug naar het dorp van Kenan, waar Ziya nu ook woont. Daar volgt een onverwacht spannende ontknoping.

De stijl van Toptaş doet mij erg denken aan het werk van Haruki Murakami, met surrealistische elementen. Ook vertellen ze allebei vaak een verhaal in het verhaal, dat wel bladzijden lang kan duren. Het lijkt of ze hun gedachten zomaar hebben opgeschreven, met zijsporen en details. Allebei scheppen ze een mysterieuze sfeer. Ik vind de boeken van Murakami wel makkelijker om te lezen. Het kost me wat doorzettingsvermogen om Verloren levens uit te lezen. Ik heb wel genoten van Toptaş’ beschrijvingen van de natuur en zijn mooie metaforen. Ik begrijp waarom Hasan Ali Toptaş zo goed scoort in zijn thuisland, al denk ik dat het vooral iets is voor fijnproevers van literatuur.

Met dank aan uitgeverij Signatuur voor het opsturen van een recensie-exemplaar.