In 1895 wordt de Franse officier Alfred Dreyfus naar Duivelseiland verbannen, omdat hij zou hebben gespioneerd voor de Duitsers. Vlak daarna wordt Georges Picquart hoofd van de afdeling Statistiek van het Franse leger, oftewel de geheime dienst. Hij start een zeer geheim onderzoek naar Dreyfus. Picquart zag van tevoren tegen deze functie op, maar hij gaat voortvarend te werk en ontdekt een andere verrader. Zou Dreyfus onterecht zijn veroordeeld?

Ik vind de feitelijkheden vrij saai om te lezen en kom moeizaam door De officier heen. Picquart leeft voor zijn werk. De stukken over diners buiten de deur vind ik wel boeiend, met Picquarts minnares. Zelfs als het over z’n zieke moeder gaat vind ik het heel even interessant. Maar de scènes met vrouwen duren nooit lang, terwijl de werkzaamheden van de geheime dienst tot in details worden verteld. Het is allemaal vrij droog en zakelijk. ‘Benader het emotieloos, Picquart!’ zegt hij tegen zichzelf. ‘Die mannen met hun militaire gedoe,’ denk ik… De enige reden dat ik doorzet is dat we dit boek gaan bespreken met de leesclub, maar ik twijfel of ik het op tijd uit krijg.

Maar dan, halverwege, weet Robert Harris me toch te pakken. De leidinggevenden van Picquart raden hem met klem aan om niet verder te gaan met zijn geheime onderzoek. Dreyfus is veroordeeld en de zaak is gesloten. Eindelijk begint Picquart menselijke trekjes te vertonen, met daarbij veel moed. Hij kan het niet verkroppen dat Dreyfus onschuldig gevangen is en zoveel ontberingen moet ondergaan. Hij doet alles om het recht te laten zegevieren, met gevaar voor eigen leven. Het wordt ontzettend spannend. Waar ik de eerste helft van het boek er steeds tegenop zag om erin verder te lezen, gaat de tweede helft soepel: ik wil weten hoe het afloopt. In mijn leesgroep hadden sommigen dezelfde ervaring, maar anderen vonden juist de eerste helft heel interessant en de tweede helft moeilijker om door te komen. Maar uiteindelijk vond iedereen het een fascinerende geschiedenis.

Met dit boek heeft Robert Harris een knappe reconstructie gegeven van hoe het toen moet zijn gegaan. Paul Witte heeft het prima vertaald uit het Engels (An officer and a spy), op enkele woorden na die iets te letterlijk zijn vertaald, maar in dit aardig dikke boek zijn die te verwaarlozen. De officier is een mustread voor wie van historische verhalen houdt. Vaak zijn waargebeurde verhalen nog ongelooflijker dan fictie en dat is hier zeker van toepassing.

Lees ook wat Bettina en Anna over dit boek schreven.