Al aan het begin van het lezen van De humeuren van meneer Utac gaat er in mijn hoofd een tropisch muziekje aan. Het klinkt zoals een lied dat ik ooit speelde toen ik in een folkband zat:

De zon schijnt, het is warm en palmbomen wuiven zachtjes door een zeebriesje. Iedereen is vrolijk, al wordt er ook veel gekibbeld door de temperamentvolle bevolking. Er komt een schip aan. Mensen begeven zich uitgelaten naar het strand. Voor het eerst in vijftien jaar komt meneer Utac weer op zijn geboorte-eiland Santiago, één van de Kaapverdische eilanden. Hij wordt hartelijk welkom geheten door de oudere eilandbewoners, die hem goed kennen. Regelmatig gebeurt het dat het even duurt voor ze hem herkennen, want Utac is erg veranderd.

Meneer Utac heeft geen opleiding gehad, maar hij heeft als kapitein over de hele wereld gereisd en daardoor veel geleerd. Hij houdt er dan ook van om over van alles en nog wat te discussiëren. Sommige filosofische verhandelingen van Utac vind ik niet zo boeiend, maar andere bizarre hersenkronkels vind ik weer geweldig om te lezen. Hij praat met allerlei verschillende mensen op het eiland. Soms vind ik het lastig om ze uit elkaar te houden, vooral als ze dezelfde naam hebben (er zijn twee of drie Bia’s) of als iemand met verschillende namen wordt aangeduid (bijvoorbeeld de volledige naam en een bijnaam). Om de lezer te helpen staat voorin het boek een lijst met personages. Achterin staan plattegrondjes en een woordenlijst.

Meneer Utac was een doodgoede man, maar helaas had hij zijn maanstanden en getijden. Hij had bijna altijd problemen met mensen die hij net leerde kennen omdat hij te pessimistisch was. Voordat hij met ze omging stond hij in gedachten op voet van oorlog met ze, maar dat veranderde helemaal naarmate hij ze langer kende.

Hij heeft dan ook vrienden in allerlei plaatsen, zowel mannen als vrouwen. In Nederland is hij getrouwd met de mooie blonde Trudy, maar op Santiago komt hij zijn oude liefdes tegen. Als Trudy hem na een paar dagen al zo mist dat ze hem achterna wil reizen, schrikt Utac even, maar hij besluit haar toch te laten komen om met haar te pronken. Ondertussen praat hij met Ana (de moeder van zijn zoon) en Francisca (die vijftien jaar lang op hem gewacht heeft). Meneer Utac zou wel willen dat hij drie vrouwen tegelijk kon hebben.

Ik heb vrij lang over dit boek gedaan. Het leest niet erg moeilijk, maar het is ook niet heel spannend. De korte hoofdstukjes zorgden ervoor dat ik er toch doorheen ben gekomen. Wat ik wel erg leuk vind aan het boek is de originele stijl. Guilherme Mendes da Silva is een echte verteller. In deze debuutroman vertelt hij zijn levensverhaal, waarbij hij zijn fantasie rijkelijk heeft gebruikt. Hij werd in 1935 geboren in Kaapverdië. Als kapitein kwam hij in Nederland terecht, waar hij bleef wonen. Dit boek heeft hij in het Portugees geschreven en het is goed vertaald door Arie Pos. De humeuren van meneer Utac geeft een mooi inkijkje in een cultuur die heel anders is dan de onze, verteld vanuit iemand die ook de Nederlandse cultuur kent en daardoor de verschillen goed kan benoemen. Dat maakt het een boeiende leesreis.